Kış aylarının gelmesiyle birlikte soğuk içeceklerin yerini alan bitki çayları, içimizi ısıtan, mis gibi kokularıyla duyularımızı harekete geçiren, her şeyden önemlisi de sağlığımızın ve bağışıklık sistemimizin güçlenmesine destek olan içerikleriyle kış aylarının vazgeçilmezlerinden. Hastalık mevsimi olarak da bilinen kış aylarında bağışıklık sisteminin desteklenmesine yardımcı olan bitki çayları, farklı özellikleri ve besin değerleriyle vücudumuzun zararlı mikroorganizmalardan korunmasının en büyük destekçisi. 

Vücudumuzun zararlı bakterilere, virüslere ve mantarlara karşı kendini koruma mekanizması olan bağışıklık sistemi; başta soğuk algınlığı ve viral enfeksiyonlar olmak üzere bizi hastalıklardan koruyan en önemli savunma mekanizması. Bu nedenle bağışıklık sistemimiz ne kadar güçlü olursa bağışıklık sistemini tehdit eden bir durum karşısında problem yaşama ihtimalimiz de o kadar düşük oluyor.

Doğanın şifa kaynağı bitkiler ve bitki çayları vücudumuzun virüslerle savaşmasına yardımcı olmalarının yanı sıra enfeksiyon ve enflamasyona karşı da koruyucu olmalarıyla biliniyorlar. Binlerce yıldır beri hem geleneksel korunma yöntemlerinde hem de tıbbi tedavilerde sıkça kullanılan doğal bitkiler, sağlıklı ve iyi çalışan bir bağışıklık sisteminin vazgeçilmez destekçilerinden. Kış aylarında bağışıklık sistemini destekleyen bitkileri ve bitki çaylarını, faydalarını ve nasıl hazırlandıklarını sizler için derledik. 

İlginizi çekebilir: Bitki çayı rehberi: Kışa hazırlanmak için A’dan Z’ye bitki çayları

Zencefilin faydaları

Söz konusu bağışıklık sistemini güçlendirmek olduğunda hepimizin ilk aklına gelen kök bitki zencefil, çiğ ve sulu haliyle olduğu kadar baharat formunda da tüketilebilen, sağlık için faydalarıyla ‘süper besin’ sayılabilecek kadar etkili bir bitki. Özellikle boğaz ağrısından, iltihaptan ve enflamasyondan kaynaklarının hastalıkların önlenmesine yardımcı olan zencefil, mide bulantısını azaltmaya da yardımcı oluyor.

Binlerce yıldır pek çok kültürde hastalıkların tedavisinde kullanılan, günümüzdeyse soğuk algınlığı, grip, nezle gibi kış hastalıklarının önlenmesinde ve semptomlarının azaltılmasında kullanılan zencefil, içeriğindeki sesquiterpenes maddesi, üst solunum yolu hastalıklarının oluşmasına neden olan virüslerin vücuda girmesine engel olan bir bileşen. Anti-viral özelliğinin yanı sıra vücudu bakteri ve mantarlardan da koruyan zencefil, anti-enflematuar özelliği sayesinde bağışıklık sisteminin desteklenmesine yardımcı oluyor.

İlginizi çekebilir: Toprağın altında büyüyen mucize: Zencefil

Zencefil nasıl tüketilir?

Grip, soğuk algınlığı, nezle gibi kış hastalıklarını çok sık yaşayanların yakından tanıdığı zencefilli limon çayı bu hastalıkların önlenmesi kadar hastalık belirtilerinin azaltılmasına da yardımcı bir formül. Aslında sadece zencefil-limon değil, zencefilin girdiği her türlü bitki çayı üst solunum yolu hassasiyetini gideren antihistaminik ve dekonjestan özellikler taşıyor. Zencefil, zengin C vitamini içeriğiyle bağışıklık sisteminin en büyük destekçisi olan limonla bir araya geldiğindeyse bağışıklık sisteminin zayıflamasından kaynaklanan kış hastalıklarını önleyecek bir şifa kürüne dönüşüyor. Zencefilli limon çayı içeriğindeki zencefil yardımıyla boğaz kaşıntısı, boğaz ağrısı ve öksürük semptomlarını azaltırken, C vitamininden gelen antioksidan özelliğiyle de bağışıklık sistemine destek oluyor.

İlginizi çekebilir: Zencefilin faydaları nelerdir? Zencefil nasıl kullanılır?

Zencefil çayı nasıl hazırlanır?

Bir parça taze zencefili 10-15 dakika kadar kaynatın. Tadını hafifletmek tercihinize göre içine tarçın, karanfil, bal ya da limon da ekleyebilirsiniz. Afiyet olsun!

Zerdeçalın faydaları

Özellikle pandemi döneminde adını her yerde gördüğümüz zerdeçal, kardeşi zencefille birlikte bağışıklık destekleyici kök bitkilerden bir diğeri. Zengin besin değerleriyle öne çıkan zerdeçalın aktif bileşeni olan, ona parlak sarı rengi veren kurkumin maddesi vücudun virüs, mantar ve bakterilerle savaşmasına yardımcı olmasının yanı sıra antiemflamatuar özellikler de taşıyor. Kış aylarında bağışıklık sisteminin zayıflamasıyla birlikte ortaya çıkan soğuk algınlığı ve grip gibi hastalıkları önlemenin yanı sıra, antienflamatuar oluşuyla da vücutta pek çok hastalığa neden olan iltihaplanma problemiyle başa çıkmakta da oldukça etkili. Ayurveda’nın altın bitkisi olarak görülen ve alternatif tıp uygulamalarında azımsanmayacak kadar fazla alanda kullanımı olan zerdeçal içindeki etken maddeler sayesinde beyaz kan hücreleri (akyuvarlar) ile bağışıklık sistemi arasındaki iletişimi güçlendirmeye yardımcı olarak bağışıklığı destekliyor.

İlginizi çekebilir: Zerdeçal nedir? Zerdeçalın mucize faydaları

Zerdeçal nasıl tüketilir?

Zerdeçal da zencefil gibi hem baharat olarak hem de taze kök halinde tüketilebiliyor. Zerdeçalı toz halinde baharat olarak yemeklerinizde kullanabilir, kök halini küçük parçalar halinde kullanarak bitki çaylarınıza ekleyebilirsiniz.

Zerdeçal çayı nasıl hazırlanır?

Zerdeçal çayı hazırlamak için, bir parmak kalınlığında zerdeçalı 10-15 dakika kadar kaynattıktan sonra içerisine tercihinize göre tarçın, karanfil, bal ya da limon ekleyebilir, zerdeçal çayınızın tadını çıkarabilirsiniz.

İlginizi çekebilir: “Hayat bilimi” Ayurveda’nın altın baharatı: Zerdeçalın faydaları

Rezenenin faydaları

Kış mevsiminin en sevilen bitki çaylarından biri olan rezene çayı, C vitamini, B vitamini; potasyumC vitamini, B vitamini; ve magnezyum gibi mineralleri içeren, son derece sağlıklı bir bitki çayı. Besleyiciliği kadar antioksidan özellikleriyle vücuttan toksinlerin atılmasına yardımcı olan rezene, bu yönüyle bağışıklığı destekleyen ve hastalıklara karşı koruma sağlayan bitkilerden biri. Bağışıklık destekleyici özelliklerinin yanı sıra özellikle hazımsızlık, gaz problemi, mide yanması, bulantı gibi sindirim sistemi rahatsızlıklarının önlenmesine ve semptomlarının azaltılmasına yardımcı olan rezene, genelde demlenerek, çay olarak tüketiliyor.

İlginizi çekebilir: Doğal bir antidepresan: Rezene çayı

Rezene çayı nasıl hazırlanır?

Rezene çayı genelde bitkinin tohumları ve yaprakları kullanılarak yapılıyor. Rezene çayını hazır poşet çay olarak marketlerde bulabileceğiniz gibi, aktarlardan tohumunu alarak evde de hazırlayabilirsiniz. 200 ml çay için 1 çay kaşığı kadar rezene tohumunu öğütücüde öğüttükten ya da ezdikten sonra kaynayan suyla karıştırın. Dilerseniz tat vermesi için birkaç rezene yaprağı da ekleyebilirsiniz. 5 dakika demlenmesini bekledikten sonra soğumadan servis edebilirsiniz. Afiyet olsun!

Ekinezyanın faydaları 

Ekinezya çayı kış ayarında sevilerek tüketilen bir çay olmasının yanında, soğuk algınlığına ya da kış hastalıklarına karşı koruyucu ve iyileştirici bir etkisinin olup olmadığı hala tartışma konusu. Bazı kaynaklar ekinezyanın bağışıklık sistemini güçlendirdiğini ve bu sayede soğuk algınlığına yakalanma riskini azalttığını söylese de, Washington Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmada ekinezyanın, grip ya da soğuk algınlığının etkilerini azaltamadığı gözlemlenmiş. Bağışıklık destekleyici etkisi net olmamakla birlikte ekinezya, soğuk algınlığının kaslarda ve eklemlerde yarattığı ağrıları azaltmaya yardımcı oluyor. Alerjisi olan kişilerin fazla miktarda tüketmemesi önerilen ekinezya bitkisi genelde çay olarak tüketiliyor.  

Ekinezya çayı nasıl hazırlanır?

Papatyagiller ailesinden bir çiçek olan ekinezyanın sapından köküne tüm bölümleri tüketilebilirken, aktarlarda genelde kurutulmuş çiçek hali satılıyor. Hem taze hem de kurutulmuş halini tüketebileceğiniz ekinezya çiçeğini bütün halinde kaynar suya atıp 5-10 dakika kadar demlenmesini bekleyin. Farklı tatlar için içerisine adaçayı ya da tarçın ekleyebilir, bal ile biraz tatlandırabilirsiniz. Afiyet olsun!

İlginizi çekebilir: Herkesin ihtiyacına göre bir bitki çayı var: 7 sağlıklı bitki çayından hangisi sizinki?

Kuşburnunun faydaları

C vitamini denince akla ilk gelen bitki çaylarından biri hiç şüphesiz ekşi tadı, kırmızı rengi ve muhteşem kokusuyla kuşburnu. Tam bir C vitamini deposu olan kuşburnu, bu özelliğiyle en yüksek miktarda C vitamini içeren çay olarak biliniyor. Bağışıklık sistemini destekleyerek hücre yapısının korunmasını sağlayan, dolayısıyla vücudun kış hastalıklarıyla savaşmasını kolaylaştıran C vitamini, her gün tüketeceğiniz bir fincan kuşburnunda fazlasıyla mevcut. Kuşburnunun bağışıklık destekleyici etkisinin yanı sıra, özellikle çiğ tüketildiğinde osteoartrit gibi kemik ve eklem iltihaplanmalarına karşı etkili olduğu da biliniyor.

İlginizi çekebilir: Portakal, tek C vitamini kaynağı değil: C vitamini deposu 10 besin

Kuşburnu çayı nasıl hazırlanır?

Kuşburnu çayı kuşburnu bitkisinin küçük, ekşi ve buruk tatlı meyvelerinden hazırlandığı için kuşburnu çayına bitki çayı demek yerine meyve çayı demek daha doğru olacaktır. Marketlerde hazır poşet halinde bulabileceğiniz gibi, kuşburnu meyvesinin kurutulmuş ya da taze halini aktarlarda ve mevsiminde semt pazarlarında bulabilmeniz de mümkün. Kuşburnu çayı demlemek için Çaydanlığa bir avuç kadar kuşburnu koyun ve üzerine bir miktar su ekleyin. İçinde kuşburnu olan suyu 15 dakika kaynamaya bırakın. Kaynayan çayın altını kapatın ve demlenmesi için 10 dakika bekleyin. Afiyet olsun!

Hibiskusun faydaları

Halk arasında ebegümeci olarak bilinen, faydalarıyla olduğu kadar kıpkırmızı çiçeğiyle de oldukça dikkat çekici bir bitki. Hibiskus, güçlü bir antioksidan kaynağı olarak biliniyor ve bu özelliğiyle bağışıklık sisteminin desteklenmesine yardımcı oluyor. Dolayısıyla soğuk algınlığı, grip, ateş gibi kış hastalıklarının ve semptomlarının azaltılmasını sağlıyor. Antiviral ve antibakteriyel özelliklerinin olduğuna dair söylentiler bulunsa da, hibiskusun virüs ya da bakteri önleyici etkilerinin olduğuna dair net bir araştırma sonucu bulunmuyor. Ancak düzenli tüketildiğinde kan lipid değerlerini dengelediğine ve düzenlediğine dair bulgular var. Kan lipidlerini dengelemesi, antioksidan etkisi ve bu yönleriyle bağışıklığı destekleyici özellikleri bulunan hibiskus bitkisi kan sulandırdığı için dikkatli tüketilmesi gerekiyor.

İlginizi çekebilir: Hibiskusun faydaları nelerdir? Hibiskus çayı nasıl hazırlanır?

Hibiskus çayı nasıl hazırlanır?

Canlı kırmızı rengiyle kış çaylarının vazgeçilmezi olan hibiskus, genelde kurutulmuş haliyle aktarlarda bulunuyor. Kuşburnuna benzer ekşi bir tadı olan hibiskusu kaynamış bir bardak suya birkaç yaprak ekledikten sonra 10-15 dakika kadar demlenmeye bırakıp sonrasında sıcak ya da soğuk olarak tüketebilirsiniz. Afiyet olsun!

Adaçayının faydaları

Rahatlatıcı kokusuyla bilinen, en aromatik bitkilerden biri olan adaçayı, ilaç endüstrisinde sıkça kullanılan şifalı bitkilerden biri. Adaçayı, etken maddeleri arasındaki flavonidler sayesinde antibakteriyel ve antiviral etkisi bulunan, dolayısıyla vücudumuzun istenmeyen mikroorganizmalarla savaşmasına yardımcı olan bir bitki. Zararlı toksinlerin vücuttan atılmasına yardımcı olarak hastalıklara karşı koruyucu etki gösteren adaçayının, bakteri, mantar ve virüslerle savaşmanın yanı sıra ağız ve boğaz enfeksiyonlarında da oldukça etkili olduğu biliniyor. 

Adaçayı nasıl hazırlanır?

Yaprakları ve sapıyla birlikte hem kuru hem de taze şekilde demlenebilen adaçayını özellikle kurutulmuş şekilde aktarlarda, hatta marketlerde bile bulabilmeniz mümkün. Birkaç yaprak adaçayını sapıyla birlikte kaynatılmış suyun içine koyup 10-15 dakika demlenmesini bekledikten sonra sıcak olarak tüketebilirsiniz. Afiyet olsun!

İlginizi çekebilir: Bitki çayları ve bağışıklık sistemi üzerindeki etkileri

Ihlamurun faydaları

Mis gibi kokusuyla kış aylarının vazgeçilmez bitki çaylarından olan ıhlamurun özellikle kış aylarında daha çok tercih edilmesinin nedeni öksürük kesici ve boğaz ağrısını azaltıcı etkisinin bulunmasından kaynaklanıyor. Gribal enfeksiyonlara karşı koruyucu etki gösteren ıhlamur aynı zamanda mide ağrısı ve spazmlara karşı yatıştırıcı etkisiyle de biliniyor. Öksürük yatıştırıcı ve boğaz yumuşatıcı bir etkiye sahip olan ve flavonoidler bakımından zengin ıhlamur, enfeksiyonlara karşı koruyucu etkisinin yanı sıra bağışıklık sisteminin vücuttaki enfeksiyonlarla savaşmasına da yardımcı oluyor.

Ihlamur çayı nasıl hazırlanır?

Ihlamur çayı ıhlamur bitkisinin hoş kokulu çiçeklerinin kurutulmuş haliyle hazırlanıyor. Taze olarak demlendiğinde acı bir tadı olduğu için, ıhlamur çiçeklerinin kurutulmuş olarak kullanılması daha lezzetli bir çay deneyimi için oldukça önemli. Birkaç dal ıhlamur çiçeğini kaynamış suya ekledikten sonra 10-15 dakika demlenmesini bekleyerek servis edebilirsiniz. Afiyet olsun!

İlginizi çekebilir: Kış kapıda: Soğuk algınlığına karşı gardınızı alın

Yeşil çayın faydaları

Önemli bir antioksidan kaynağı olan yeşil çay vücut direncini artırması ve hastalıklara karşı koruyucu etki göstermesiyle biliniyor. Vücuttan toksin atımını desteklemesi sayesinde zararlı maddelerin ve mikropların vücuttan uzaklaştırılmasına da yardımcı oluyor. Yeşil çayın içeriğinde bulunan kuersetin, teanin gibi bileşenler, bağışıklık sitemini güçlendirici özellikleriyle biliniyor. Muhteşem bir antioksidan kaynağı olan yeşil çay, içeriğinde yer alan polifenoller sayesinde bağışıklık sistemini güçlendirirken, vücudun pek çok hastalığa karşı korunmasına da yardımcı oluyor. İçeriğindeki kateşinler ve polifenoller nedeniyle en çok antioksidan içeren bitkilerin başında gelen yeşil çay ayrıca güçlü antioksidan etkiye sahip olduğu bilinen A vitamini, C vitamini, E vitamini ve selenyum yönünden de oldukça zengin. Yapılan araştırmalar yeşil çayın içeriğinde bulunan kateşinlerin bazı bakterileri öldürdüğünü ve grip virüsü gibi bazı virüs türlerinin vücuda girmesini engellediğini gösteriyor.

İlginizi çekebilir: Doğadan gelen mucize: Yeşil çayın faydaları

Yeşil çay nasıl hazırlanır?

Bir tutam kurutulmuş yeşilçay yaprağını önceden kaynatmış olduğunuz suya ekleyin. 10-15 dakika kadar demlenmesini bekledikten sonra içerisine tercihinize göre limon ve bal ekleyerek tüketebilirsiniz.

Doğanın şifa kaynağı bitkiler ve kış aylarının vazgeçilmez lezzeti bitki çayları, bağışıklık sistemini destekleyici ve antioksidan özellikleriyle soğuk havalarda sık görülen soğuk algınlığı, grip, nezle gibi hastalıklardan korunmamıza yardımcı oluyor. Bitki çayı ritüelinizi rahatlatıcı ve eşsiz bir deneyime dönüştürmek için Bitki çaylarının rahatlatıcı etkisi: Çay meditasyonu Bitki çaylarının rahatlatıcı etkisi: Çay meditasyonu yazımızdaki muhteşem önerilere göz atabilirsiniz. 

Önemli not: Bitki çaylarının sağlık için sayısız faydası bulunuyor olsa da, fazla miktarda tüketilmesi zaman zaman alerjik reaksiyonlara ve zehirlenmelere yol açabiliyor. Dolayısıyla bazı bitki çaylarını fazla miktarlarda tüketmenin vücudunuza faydadan çok zarar getirebileceğini unutmayın. Özellikle hamilelerin, yaşlıların, çocukların ve sağlık problemi olanların bitki çaylarını tüketmeden önce mutlaka doktorlarına ya da bir beslenme uzmanına danışmasını tavsiye ediyoruz. 

Kaynaklar: Health Line, Mind Body Green