Doğanın uyanışıyla kendini gösteren ilkbahar mevsimi hepimiz için yeni başlangıçların, yenilenmenin ve tazelenmenin zamanı. Zihnimizde, ruhumuzda, bedenimizde ve yaşam alanlarımızda birikmiş fazlalıkları temizlemek, yaşam alışkanlıklarımızı değiştirmek ve yeni mevsimin enerjisiyle uyumlanmak için dip köşe bir bahar temizliğine giriştiğimiz ilkbahar mevsiminde, zihnimizle ve ruhumuzla birlikte bedenimizi de temizlememiz bütünsel bir arınma açısından son derece önemli.

Pandemi nedeniyle ekstra zorlandığımız ve çoğunlukla evde geçen kış aylarında çoğumuz yediklerimize ve içtiklerimize dikkat etmediğimiz gibi, egzersizi ve sağlıklı beslenmeyi de önceliklerimiz arasına alamadık. Ancak daha açık, daha enerjik ve daha aktif olmak isteyen bedenimizin de baharın enerjisiyle uyumlanabilmesi için öncelikle fazlalıklardan kurtulabilmesi gerekiyor.

Detoks nedir, bedenimiz neden detoksa ihtiyaç duyar?

İnsan bedeni normal şartlar altında kendi kendini temizleme kapasitesine sahip bir organizma ve zaten vücudumuzun mükemmel programlanmış detoks sistemi sayesinde, bedende devamlı olarak bir temizlenme ve yenilenme süreci gerçekleşiyor. İdeal bir dünyada kendi detoks fonksiyonları sayesinde, bedenimizin hali hazırda temiz ve arınmış olması gerekirken; günümüz koşullarında bedenin kendi sistemleriyle tam anlamıyla temiz kalabilmesi ne yazık ki mümkün değil. Soluduğumuz havadaki zehirli gazlar, evlerimizde kullandığımız mobilyalardan yayılan ve havaya karışan zehirli mikro partiküller, giydiğimiz giysilerden yediğimiz yiyeceklere kadar çevresel olarak maruz kaldığımız her şey vücudun kendi kendini temizleme kapasitesinin çok ötesinde bir kirliliğe sebep olabiliyor.

İlginizi çekebilir: Antik şifa sistemi Ayurveda’ya göre toksinlerden arınma: Pança+Karma

Kısacası, toksinler yaşamımızın her yerindeler ve kendimizi ne kadar korursak koruyalım bedenimizin kendi kapasitesiyle bu kadar toksini temizleyebilmesi mümkün değil. Bedenin kendini temizlemesine destek olabilmek için, bazı yaşam tarzı değişiklikleriyle hem toksinlerden arınmasına hem de daha az toksin alınmasına dışarıdan da müdahale etmemiz gerekiyor. 

Bedensel anlamda detoks yapmanın birçok farklı yolu var ve daha önceki pek çok yazımızda bedeninizi temizlemek için yapabileceklerinizi sizlerle detaylı olarak paylaştık. 

Ancak baharın arınmayı, yenilenmeyi, tazelenmeyi ve değişimi sembolize eden enerjisiyle uyumlanabilmek için, bedenimiz de bu dönemde canlanıp hareketlenerek fazlalıklardan kurtulmaya yönelik hummalı bir çalışmaya girişiyor. Vücudun kendini yenilemek ve arındırmak için biyolojik ritmine uygun şekilde başlattığı bu temizliği destekleyecek önerilerimizle ilkbahar mevsimine çok daha enerjik, canlı ve sağlıklı bir başlangıç yapabilirsiniz.

Detoksla ilgili daha detaylı bir okuma için Detoks nedir, nasıl yapılır? Detoks hakkında merak ettiğiniz her şey ve A’dan Z’ye detoks rehberi yazımızı inceleyebilirsiniz.

Vücut temizleyici bahar detoksu önerileri

Bedeninizde kapsamlı bir bahar temizliğine başlamadan önce ilk adım olarak, temizlik süreci boyunca vücudunuzun detoks sistemine ekstra yük bindireceği için kesinlikle tüketmemeniz gereken şu gıdaları beslenme listenizden çıkarmanızı öneriyoruz: Alkol, kahve, siyah çay, gazlı içecekler, süt ve süt ürünleri, buğday içeren tüm gıdalar (un, makarna, ekmek gibi), kırmızı et, işlenmiş etler, abur cuburlar ve hazır yiyecekler (konserve ve hazır yemekler), şeker.

Liste gözünüzü korkutmasın; aşağıda tüketebileceğiniz besinleri gördükten sonra bu besinler dışında ne kadar fazla seçeneğiniz olduğunu göreceksiniz.

Bol bol taze meyve ve sebze tüketin

Taze otlar, lahana, karnabahar, kereviz, pancar, havuç, ıspanak, şalgam, kıvırcık, maydanoz, turp, brokoli gibi Mart ayına özel sebzelerle hazırlanan salatalar, çorbalar ve sebze yemekleri detoksunuz sırasında beslenme programınıza ekleyebileceğiniz en ideal yemekler arasında. Mevsim meyve ve sebzelerini, ideal olarak taze şekilde detoks süreciniz boyunca tüketebilirsiniz. Meyve ve sebze suları – özellikle pancar, brokoli ve kereviz – detoks için ideal olmakla birlikte; mümkün olabildiğince organik (böcek ilaçlarını ve diğer kimyasalları içermeyen) olanlarını tercih etmeye çalışın. Yemeklerinizde çeşni olarak sınırlı miktarda deniz tuzu tüketebilir, doğal otları ve baharatları tercih edebilirsiniz. Aroma ve katkı maddesi içeren karışım halindeki baharatlardansa kaçınmalısınız.

İlginizi çekebilir: Bağışıklık sistemini güçlendirmek için mevsimsel beslenme: Güçlü bir bağışıklık sistemi için mevsiminde sebze meyve tüketmenin önemi

Protein kaynaklarınızı çeşitlendirin

Mart ayında tüketilen gümüş, izmarit, mezgit, kalkan, mersin, kaya balığı, kefal, levrek gibi deniz balıkları; organik yumurta, organik tavuk, soya ürünleri ve baklagilleri protein kaynakları olarak günde iki ya da üç öğününüze dahil etmeye çalışın. Balık ve beyaz etleri ızgara ya da buharda pişirme yöntemiyle pişirerek salatalarınızda ve yemeklerinizde tüketebilirsiniz. Metabolizma için son derece önemli ve hayati olan amino asitleri içeren ayçiçeği çekirdeğini de benzer şekilde salatalarınızda ya da ara öğünlerinizde atıştırmalık olarak tüketmeye çalışın. İntoleransınız olmadığından kesinlikle eminseniz fındık, yerfıstığı, kaju, Antep fıstığı gibi kuruyemişleri de tüketebilirsiniz ancak bu ürünlere herhangi bir intoleransınız olup olmadığı konusunda kesin bilginiz yoksa detoks programı boyunca, özellikle işlenmiş kuruyemişlerden mümkün olabildiğince uzak kalmaya çalışın.

İlginizi çekebilir: Vejetaryen beslenme rehberi ve bitkisel protein kaynakları

Yedikleriniz kadar içtiklerinize de dikkat edin

Kafein içeren siyah çay ve kahve yerine kafeinsiz bitki çaylarını (özellikle antioksidan özellikleriyle öne çıkan ısırgan otu ve rezene gibi seçenekler) tüketmeye çalışın. Antioksidan özelliğiyle bilinen yeşil çay da iyi bir seçenek olabilir ancak az miktarda da olsa kafein içerdiği için tüketim miktarınız konusunda dikkatli olmaya çalın. Havaların güzelleşmesiyle birlikte bitki çaylarını soğuk olarak tüketmek de hem lezzetli hem de detoksunuza destek olabilecek bir tercih olabilir. Gazlı ve şekerli tüm içeceklerdense uzak durun.

İlginizi çekebilir: Detoks çayları: Nasıl, ne kadar, ne zaman kullanmalı?

Günde en az sekiz bardak su tüketin

Gün içinde yeterli miktarda su tüketmenin metabolizma faaliyetlerinin düzenlenmesinde ve sistemlerin doğru çalışmasındaki rolünü artık hepimiz biliyoruz. Ancak detoks sırasında su tüketiminize özellikle dikkat etmeniz ve günlük olarak önerilen 2 litreyi mutlaka tükettiğinizden emin olmanız gerekiyor. Metabolizma faaliyetleri sonucunda açığa çıkan toksik maddelerin vücuttan uzaklaştırılmasında önemli bir rol oynayan su, vücudunuzun hızlı ve etkili şekilde temizlenmesi için son derece önemli. Düzenli olarak egzersiz yapıyorsanız, vücudunuzdan ter yoluyla su atımı daha fazla olacağı için, tükettiğiniz su miktarını daha da artırmanız gerekiyor.

İlginizi çekebilir: Detoks dosyası: Detoksa dair merak ettiğiniz her şey ve kilo verdiren detoks suyu tarifleri

Sıcak su, Ayurveda uygulamalarında da etkili bir detoksun olmazsa olmazları arasında gösteriliyor. Güne başlarken içine birkaç damla limon ya da sirke de koyarak alkali hale getirdiğiniz sıcak suyu tüketmek, uyku sırasında ortaya çıkan metabolizma artıklarının vücuttan atılmasına yardımcı olmanın yanı sıra, vücudun asit-baz dengesinin düzenlenmesine ve sistemlerin doğru çalışmasına destek olacaktır. Su içmeyi unutuyor ya da yeterli su tükettiğinizden emin olmak istiyorsanız termosunuza ya da bir sürahiye su doldurup gün içinde görebileceğiniz yerlere koyarak su tüketiminizi artırabilirsiniz. Ayrıca suyunuzu meyvelerle tatlandırmak ve renklendirmek de daha fazla su tüketmek için motive edici olabilir.

İlginizi çekebilir: Limonlu su içmek için 10 sağlıklı neden

Kuru fırçalama yapın

Vücudunuzun içi kadar, toksinlerin vücudunuzdan uzaklaştırılması için adeta bir kapı görevi gören cildinizi de temizlemeniz ve ter yoluyla toksinlerin atılmasına destek olmanız son derece önemli. Vücutta kullanmaya uygun şekilde, organik malzemelerden üretilmiş bir vücut fırçası (at kılı fırça) yardımıyla banyodan önce, en az beş dakika boyunca cildinizin her yerini kuru şekilde fırçalayın. Lenf sistemini uyaran ve kan dolaşımını hızlandıran bu uygulama, vücudunuzun hem içeriden hem de dışarıdan kendisini temizlemesine destek olacaktır. Fırçaya alternatif olarak, karbonat ve tuz karışımını nemli bir banyo lifine döküp bu karışımla cildinizi masaj yaparak ovmak da benzer bir etkiye sahip olacaktır.

Uygulamaya ayaklarınızdan başlayarak yukarı, kasıklarınıza doğru, doğrusal hareketlerle fırçayı vücudunuza uygulayın. Kollarınızda da benzer şekilde, parmak uçlarınızdan başlayarak omuzlarınıza doğru, doğrusal hareketlerle kollarınızı fırçalayın. Ardından, boyun ve göğüs bölgenizi, sırtınızı ve gövdenizin kalan yerlerini kalbinize doğru, yuvarlak hareketlerle fırçalayın. Kuru fırçalama sırasında tahriş olmuş, sivilce ve yara bulunan bölgeleri fırçalamaktan kaçının.

İlginizi çekebilir: Kuru fırçalama ile bedeninizi içten dışa temizleyin

Düzenli olarak egzersiz yapın

Bedensel detoksun en önemli bileşenlerinden biri de egzersiz yapmayı düzenli hale getirmek. Toksinlerin vücutta hareket edebilmesi, ancak kan akışının düzgün olmasıyla ve toksinlerin biriktikleri yerlerden alınarak vücuttan atılmasını sağlayan bölgelere hızlıca iletilebilmesiyle mümkün. Tıpkı akan bir suyun temiz olması, durağan suyunsa zamanla kirlenmesi gibi kan dolaşımınız hızlanmadığı sürece vücudunuzun birikmiş olan kirlilikten arınabilmesi mümkün değil. Özellikle yürüyüş, yüzme, yoga gibi eklemlerinizi aktif şekilde çalıştıran egzersizler vücudun toksinlerden temizlenmesini sağlayan lenfatik sistemin harekete geçmesine yardımcı olacaktır. Kardiyovasküler sistemi çalıştıran HIIT, koşu, bisiklet gibi egzersizler de kan dolaşımını ve ter atımını hızlandırarak toksinlerin vücuttan çok daha hızlı uzaklaştırılmasını sağlar.

İlginizi çekebilir: Daha verimli egzersizler için bir profesyonel gibi egzersiz yapmanın 8 kuralı

Sauna, buhar ve masaj

Ciltteki gözeneklerin açılmasına ve terle birlikte daha fazla toksinin vücuttan uzaklaştırılmasına destek olan sauna ve buhar banyosu vücudun detoks sürecine destek olan uygulamalar arasında yer alıyor. Ayrıca lenfatik drenaj sistemini harekete geçirmek için mümkünse masaj yaptırmayı da bu süreçte programınıza dahil etmeye çalışın.

İlginizi çekebilir: Saunaların sağlığa faydaları

Bahar temizliğinin zihnimiz, ruhumuz ve bedenimiz için neden önemli olduğuyla ilgili bilgi edinmek için Dip köşe bahar temizliği: Zihinsel, ruhsal, bedensel ve mekansal arınma zamanı yazımızı okuyabilir; ilkbahara zihinsel ve ruhsal olarak da hazır olmak için uygulayabileceğiniz zihinsel ve ruhsal arınma yöntemlerini Zihinsel detoks: Zihninizi ve ruhunuzu arındıracak ‘bahar temizliği’ önerileriDip köşe bahar temizliği: Zihinsel, ruhsal, bedensel ve mekansal arınma zamanı yazımızı okuyabilir; yazımızda bulabilirsiniz.