Yeni yıl demek manevi açıdan pek çok insan için yeni başlangıçlar, yeni umutlar, yeni hayaller demek. Her yeni yılda kendimize yeni hedefler koyarız, gelecek yıl başaracaklarımızın hayallerini kurarız. Peki, bu yeni yılda bazı sürdürülebilir alışkanlıklar da edinmek istemez misiniz?
Gelin, bu yıl hem kendimize hem de gezegenimize iyi gelecek alışkanlıklar kazanmayı hedefleyelim. Uygulanma açısından kolaydan daha az kolaya doğru bir sıralama ile on adet çevre dostu alışkanlık önerisi derledim. İçlerinden sizin yaşadığınız hayat şartlarına ve çevreye uygun bir ya da birkaç tanesini (hatta mümkünse hepsini) seçerek yaşamınız adapte etmeye çalışın. Bu alışkanlıkları kazanabilir ve yılsonuna kadar istikrarlı şekilde uygulamayı sürdürebilirseniz, gezegenimize büyük bir iyilik yapmış olacaksınız.
Alışkanlık edinin:
1. Hazır aldığınız bir ürünü kendiniz yapmayı
Normalde reçeli hazır alıyorsanız bu yıl bir kez de kendiniz yapmayı deneyin. Satın aldığınız her fabrikasyon ürün, hem üretiminde hem de ambalajlamasında atık açığa çıkarır. Kendiniz yapabildiğiniz her bir üründe bu sanayi atıklarının açığa çıkmasını engellemiş, karbon ayak izinizi azaltmış ve bir de tasarruf etmiş olursunuz. Kendi ekmeğinizi, makarnanızı, turşunuzu yapmayı alışkanlık haline getirebilir ya da dikiş/örgü öğrenerek modada sürdürülebilirliği yakalayabilirsiniz.
2. Tek kullanımlık plastikleri sürdürülebilir alternatifleri ile değiştirmeyi
Tek kullanımlık plastikler, tüm plastik atıkların %80’ini oluşturuyorlar. Okyanuslarda, kuşlar ve karaya vuran balinalar gibi pek çok kurtarılmış (veya kurtarılamamış) hayvanın midelerinde en fazla bulunan plastik çöpler tek kullanımlık olanlar. Üstelik çoğu geri dönüşüme elverişsiz. Sıfır atık hareketi hayat şartlarınıza uymuyor olabilir ama tek kullanımlık plastikleri reddetmek hem kolay, hem de büyük etkiye sahip bir uygulama olacaktır.
İlginizi çekebilir: Sıfır atık rehberi 2: İlk iş, tek kullanımlık plastiklerden kurtulmak
3. Bir yere giderken yürümeyi veya bisiklete binmeyi
Tuzla’dan Küçükçekmece’ye her gün işe gidiyor olabilirsiniz, ben de zaten size her yere yürüyerek gidin demiyorum ama yakın mesafe yolculuklarınızda fosil yakıt yakmak yerine kalori yakmak daha güzel olmaz mı? Mümkün olan uzaklıkta ve koşullarda otomobil ve otobüs yerine yürümeyi, bisiklete binmeyi ya da en azından elektrikli araçları (scooter, tramvay, metro, vb.) tercih ederek sera gazı salınımını azaltabilir ve daha fazla hareket ederek kendinizi kalp hastalıkları riskinden koruyabilirsiniz.
4. Haftanın bir günü bitkisel beslenmeyi
Hayvansal ürün tüketiminizi azaltmanın sağlığınıza ve o hayvanların kendisine olduğu kadar gezegenimize de büyük faydası var. Hayvancılık sektörünün hava kirliliği üzerindeki etkisi, fosil yakıtlardan bile fazla. Zaten yakında kıtlığının yıkıcı etkilerini hissedeceğimiz tatlı su kaynaklarımızı hızla tüketen ve kirleten bir sektör. Üstelik bir avuç insanı doyuracak kadar hayvanı beslemek için kullanılan yem ve tahıl ile şu an açlıkla mücadele eden milyonlarca insanı doyurabiliriz. Tamamen vegan olmak istemeseniz bile en azından haftanın bir günü bitkisel beslenerek gezegenimiz için iyi bir adım atmış olacaksınız.
İlginizi çekebilir: Vegan Dosyası 1: Hayvancılık ve çevre
5. Atıksız alışveriş etmeyi
Tek kullanımlık plastikler plastik atıkların %80’ini oluşturuyor, geriye kalanların %40’ını da ambalaj atıkları oluşturuyor. Plastik ambalajlar tıpkı naylon poşetler gibi ince yapılı olduklarından geri dönüşüm için uygun değil, makinelerin dişlilerine takılıp aksaklıklara sebep oluyorlar. Bu nedenle, eğer tek kullanımlık plastikleri hayatınızdan çıkarmayı başarmışsanız ve çevrenizde ambalajla satılan ürünlerin ambalajsız ya da en azından çevre dostu ambalajla alabileceğiniz alternatifleri varsa, alışveriş ederken bunu göz önünde bulundurmaya çalışın.
İlginizi çekebilir: Sıfır Atık Rehberi 4: Atıksız alışveriş önerileri
6. Çok sevdiğiniz ambalajlı bir üründen vazgeçmeyi
Sağlıklı beslenmeye dikkat ediyor, sporunuzu ihmal etmiyor olsanız da cips, kola, çikolata, sigara gibi zararlı ürünlerden vazgeçemiyor olabilirsiniz. Bunun için kendinizi suçlamayın; bu gibi ürünlerin bağımlılık yapıcı özellikleri vardır. Ancak yine de, eğer aklınıza koyarsanız, tüketim alışkanlıklarınızı değiştirmek sizin elinizde. Zararlı bir tüketim alışkanlığınızı belirleyin ve bir yıl boyunca asla tüketmemeye çalışın. Yeni yıla kendiniz ve (ambalaj atıklarınız azalacağı için) çevre için iyi bir şey yaparak adım atın.
7. İsraftan kaçınmayı
Bu maddeleri sıralarken yemek atıklarının azaltılmasını mı yoksa su ve enerji tasarrufunu mu yazsam veya ikisini de ekleyip 10 yerine 11 madde mi koysam diye kafa patlatıyordum ki hepsini israf adı altında birleştirmek daha mantıklı geldi. Boşa harcanacak suyumuz yok, her gün dolmayan bir barajın ya da kuruyan bir gölün haberini alıyoruz. Sadece Türkiye’de son 60 yılda tam 70 göl kurudu (NTV)! Gıda israfı da bambaşka bir sorun; 2020 yılı itibariyle dünyada yaklaşık 70 milyon insan açlıkla mücadele ederken aynı dünyada yılda 1,6 milyar ton gıda çöpe atılıyor (FAO). Bizim boşa harcanacak ne suyumuz, ne elektriğimiz, ne gıdamız ne de paramız var. Gelin, bu yıl israfın her türlüsünü hayatımızdan çıkaralım ve her alanda ihtiyacımızdan fazlasını tüketmemeyi alışkanlık haline getirelim.
İlginizi çekebilir: Sıfır Atık Rehberi 9: Yiyecek atıkları ve gıda israfı
8. Düzenli olarak ekoloji ile ilgili yeni bilgiler öğrenmeyi
Öğrendikçe gelişir insan. Aylık kitap alışverişlerinizde sepetinize bir tane çevre ve ekoloji ile ilgili kitaplardan eklemeyi ve her ay farklı bir ekolojik konuda kendinizi geliştirmeyi deneyebilirsiniz. Belgeseller de bilgilenmek için harika birer araç, haftada bir mısırlarınızı patlatıp seçtiğiniz bir belgeseli izleyebilirsiniz.
İlginizi çekebilir: Çevre bilinci kazanmanın en keyifli yolu: Mutlaka okumanız gereken 24 ekoloji ve çevre kitabı
Farkındalığınızı artıracak 5 çevre belgeseli – 2
9. Doğada vakit geçirmeyi
Orman banyosunun ruh sağlığı üzerinde gerçekten büyülü bir etkisi olduğu su götürmez bir gerçek. Hem ruhunuz hem de gezegenimiz için doğada az da olsa düzenli olarak vakit geçirmenin önemi çok büyük. Biraz güneş ışığını, temiz havayı, kuş cıvıltılarını, iyot ve toprak kokusunu hissetmek için arada bir sahillere, parklara, ormanlara küçük kaçamaklar yapın. Doğa ile yeniden bağ kurmak ve onu anlamak, çevre dostu alışkanlıklar edinme kararınızı pekiştirecek ve size tam olarak neyi korumaya çalıştığınızı hatırlatacaktır. Yürüyüş yaparken gözünüze takılan çöpler olursa, onlara da bir el atarsanız şahane olur!
10. Çöpleri ayrıştırmayı
Geri dönüşüm, çevre dostu uygulamaların en sonuncusudur, başka hiçbir alternatif bulunamadığında başvurulan son çaredir. Çünkü hiçbir hammadde sonsuza kadar geri dönüştürülemez ve dönüşüm işleminde de enerji harcanarak atık açığa çıkar. Ancak önemi de yadsınamaz. Kağıt, plastik, cam gibi geri dönüştürülebilen çöplerinizi ayrı çöp torbalarında biriktirip geri dönüşümü kolaylaştırmayı alışkanlık edinebilirsiniz. Organik atıkları çöpe atmak yerine kompost yapmak da iyi bir çöp ayrıştırma yoludur. Atık yağlarınızı lavaboya dökmeyin, şişelerde biriktirin ve atık yağları teslim alan merkezlere teslim edin. Atıklarımızı tamamen sıfırlamanın yolu yok ama atıklarımızı doğru yönetirsek çevreye verdiğimiz zararı büyük ölçüde azaltabiliriz.
Bu hedeflerin her biri karbon ayak izimizi azaltacak ve bizi besleyen gezegenimize verdiğimiz hasarı minimuma indirmemize olanak sağlayacaktır. Sürdürülebilirliğe doğru atılan her adım, en küçük adım bile, doğru yönde atılmış bir adımdır.
Hepimize mutlu, huzurlu, sürdürülebilir ve SAĞLIKLI yıllar dilerim!
Kaynaklar
NTV: https://www.ntv.com.tr/galeri/turkiye/son-60-yilda-70e-yakin-dogal-gol-kurudu,r9W6sVJf70WPKp3yIeLmXg
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (Food and Agricultural Organization of The United Nations, FAO) Raporu: http://www.fao.org/news/story/en/item/196402/icode/
İlginizi çekebilir: Apartman hayatına uygun, uygulaması kolay 9 çevre dostu öneri