D tipi kişilik özellikleri: Olumsuz duygular ve stres hayatınızın merkezinde mi?

Kendinizi sürekli mutsuz, umutsuz, hayata karşı pek de olumlu bir tutum sergileyemeyen, pembe gözlüklerle bakmayı bilmeyen biri olarak mı tanımlıyorsunuz? Ya da stres, adeta yaşam tarzınız mı? Çevrenizle, etrafınızdaki insanlarla, dışarıda olan bitenlerle ilgilenmek için tahammülünüz neredeyse hiç yok mu? Cevaplarınız evetse, D tipi kişilik özelliklerine sahip olabilirsiniz.

D tipi kişilik nedir?

D tipi kişilik, ilk kez Belçikalı psikolog ve araştırmacı Johan Denollet tarafından 1990’larda tanımlanan bir kişilik tipidir. Bu kişilik tipindeki “D” harfi, İngilizce ‘distressed’ kelimesinden gelir; yani, stresli, sıkıntılı, rahatsız, dertli gibi olumsuz ruh halini ifade eder. D tipi kişilik, yüksek stres seviyeleri ile doğrudan ilişkili olduğundan stresin neden olabildiği kronik ve  kardiyovasküler hastalıklarla da yakından ilgilidir.

D tipi kişilik özellikleri nelerdir?

D tipi kişilik özelliklerine sahip kişiler genellikle daha yalnız ve endişeli olma eğilimindedirler. Birçok insan zaman zaman bu tür duyguları hissedebilirken, D tipi kişiliğe sahip olan insanlar bu özellikleri ortalama insanlardan daha sık ve daha tutarlı bir şekilde deneyimlerler.

D tipi kişilik özellikleri arasında şunlar yer alır:

• Utangaçlık
• Depresyon
• Endişe
• Kendinden şüphe
• Tatminsizlik
• Stres
• Sosyal izolasyon
• Kaçınma
• Üzüntü
• Tahammülsüzlük
• Karamsar bakış açısı
• Olumsuz öz konuşma
• Sosyal durumlardan kaçınma
• Özgüven eksikliği
• Reddedilme korkusu
• Umutsuzluk

Eğer benzer birtakım özellikleri taşıdığınızı düşünüyorsanız D tipi kişiliğine sahip olup olmadığınızı merak ediyor olabilirsiniz. Öyleyse, kendinize şu soruları sorarak verdiğiniz cevaplar doğrultusunda D tipi olup olmadığınızı fark edebilirsiniz:

-Kendimle sık sık olumsuz konuşuyor muyum?
-Çoğu zaman kötü bir ruh halinde miyim?
-Zor durumlarda kolayca bunalmaya eğilimli miyim?
-Çok endişeleniyor muyum?
-Yeni insanlarla tanışmakta zorlanıyor muyum?
-Kendimi sık sık üzgün veya sinirli hissediyor muyum?
-Duygularımı içimde saklamaya ve başkalarına göstermemeye eğilimli miyim?
-Mümkün olduğunda sosyal etkileşimlerden kaçınır mıyım?

D tipi kişilik özelliklerine sahip olmanın dezavantajları ve avantajları

Diğer kişilik tipleri ile karşılaştırıldığında:

A tipi: Hırslı, başarılı ve hedefe odaklı. Bu kişilik tipine sahip insanlar genellikle kendilerini büyük bir stres altına sokan mükemmeliyetçi kimselerdir.

B tipi: Düşük stres seviyelerine sahip ve rahat. Bu kişilik tipine sahip insanlar genellikle sakin ve uyumlu olma eğilimindedirler.

C tipi: Son derece sorumluluk sahibi kimselerdir. A tipi kişilikler gibi C tipi de her şeyin tam olarak mükemmel olmasını ister ancak duygularını ifade etmekte zorluk yaşarlar.

D tipi: Stresli ve rahat hissetmeyen kimselerdir. Bu kişilik tipine sahip insanlar genellikle endişeli, üzgün ve özgüveni düşük olma eğilimindedirler. Yaşama karşı olumsuz bir tutuma sahiptirler.

A, B ve C kişilik tipleri ile karşılaştırıldığında D tipinin daha zorlayıcı ve olumsuz özelliklere sahip olduğunu söylemek mümkün. D tipi kişilik özelliklerine sahip kimseler iş hayatında, özel hayatında ve ilişkilerinde birtakım zorluklarla karşılaşabilir ve olumsuz duygu ve durumları yönetmekte sıkıntı yaşayabilir.

D tipi kişilik özelliklerine sahip biri için, duygularını paylaşmak korkutucu olabilir. D tipi insanlar genellikle başkalarının reddedilmesinden ve yargılanmasından korkarlar ve bu deneyimlerden korunmak için sıkı çalışarak duygularını gizlemeye çalışırlar. Reddedilme ve yargılanma korkusunun yanı sıra, D tipi kişilik özelliklerine sahip insanlar özellikle duygusal zorluklar yaşadıklarında diğer insanlara güvenmekte zorlanırlar. Tüm bunlar, ilişkilerinde bu tipe sahip kişilerin büyük sıkıntılar yaşamasına ve uzun süre duygusal sıkıntılarla mücadele etmek zorunda kalmasına neden olabilir.

Diğer yandan, D tipi kişilik özelliklerine sahip insanlar eğitim ve iş hayatlarında da zorluklarla karşılaşabilirler. Bu kişilerin diğerleriyle bağlantı kurmaları zor olduğundan gerekli noktalarda işbirliği yapmakta sıkıntı çekebilirler.

• İşte/okulda daha fazla stres hissetmek
• Daha az kişisel başarı hissetmek
• Daha fazla işten kaçınmak
• Daha fazla tükenmişlik hissi gibi olumsuz duygu ve durumları sıkça deneyimleyebilirler ve bu da onlar için sorumluluklarını, görevlerini halletmeyi zorlaştırabilir.

Ancak, tüm bu sıkıntılı ruh halleri D tipi kişilik özelliklerine sahip kişilere zorluk yaratsa da birtakım durumlarda D tipi kişilik özellikleri genel olarak olumsuz değerlendirilse de fayda sağlayabilir. Şöyle ki genellikle çok detaycı ve titiz olabilen D tipi kişilik özelliklerine sahip kimseler, bir işi gerçekten iyi yaptıklarından emin olana kadar üzerinde çalışmaya devam edebilirler. Öte yandan sürekli olumsuz iç ses zihinsel ve ruhsal sağlık için zararlı olsa da dozunda öz eleştiri yapıcı sonuçlar doğurarak kişinin kendini geliştirmesine de fayda sağlayabilir.

Peki, genel olarak olumsuz özellikleriyle ön plana çıkan D tipi kişilik özelliklerine sahip kimseler için yaşamlarını daha iyi hale getirmenin yolları neler?

–Olumlu iç ses geliştirme,

-Kişilerarası iletişim becerilerini güçlendirmek için destek alma,

–Stres yönetimini öğrenme,

-Duygu ve düşüncelerini kontrol altına alabilmek için mindfulness, nefes egzersizleri, yoga gibi rahatlatıcı iyi yaşam pratiklerini alışkanlık haline getirme D tipi kişilik özelliklerinden doğan olumsuzluklarını kontrol altına almada yardımcı olabilir.

Diğer kişilik tiplerini incelemek için aşağıdaki yazılarımıza da göz atabilirsiniz:

A tipi kişilik özellikleri: Başarı konusunda sabırsızlık çekenler buraya!

B tipi kişilik özellikleri: Uyumlu ve rahat olduğunuz için eleştiriliyor musunuz?

C tipi kişilik özellikleri: Küçük detaylar ve gerçekler sizin için çok mu önemli?

Kaynak: webmd, verywellmind, discinsights