Ölçülü bir şekilde kafein tüketmenin sağlık üzerinde faydaları olabilir. Bununla birlikte aşırı kafein tüketimi sağlığınızı kötü etkileyebileceği gibi nadiren de olsa hayati tehlikeye neden olabilir.
Kafein doz aşımı oldukça nadir olarak görülen bir durumdur ve genelde içecek olarak değil, toz veya tablet formundaki kafeinin yüksek miktarda tüketilmesiyle gerçekleşir. İçeceklerden aşırı miktarda kafein almanızın zor olmasının nedeni, doz aşımına neden olacak kadar kafein içmek için çok fazla içecek tüketilmesinin gerekmesinden kaynaklanmaktadır.
Önemli not: Bu yazıda yer verilen tüm bilgi ve öneriler bilimsel destekli makaleler baz alınarak, genel bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup herhangi bir uzman tavsiyesi içermemektedir. Her bireyin beslenme ihtiyaçları ve çeşitli besin gruplarına gösterdiği tolerans ve hassasiyet kendi metabolizma işleyişine göre farklılıklar gösterebilir. Olası risk durumlarına karşın sağlığınızı ilgilendiren her türlü konuda mutlaka uzman görüşüne başvurun.
Kafeinin öldürücü etkiye neden olacak şekilde aşırı miktarda tüketilmesi için gereken miktar yaklaşık 10 gram olmakla birlikte kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Bir fincan kahvede yaklaşık 100 ila 200 mg kadar kafein vardır. Enerji içecekleri ise 50 ila 300 mg arasında kafein içerir. Bir kutu kolada ise 70 mg’dan az kafein vardır.
En yüksek düzeyde kafein içeren enerji içeceğinde dahi 10 gram kafeine ulaşmak için yaklaşık 30 içeceğin art arda içilmesi gerekir. Bu kadar fazla miktarda enerji içeceği tüketmeye çalıştığınızda vücudunuz, kafein toksik seviyelere çıkmadan önce sizi durdurmaya çalışacaktır.
Kafein zehirlenmesi gerçekleştiğinde genelde mide bulantısı ve kusma görülür. Vücudun gösterdiği bu tepkiler koruyucu özellik gösterir ve kafeinin aşırı toksik hale gelmeden atılmasına yardımcı olur.
Kafein tozu ya da tabletleri ile tek seferde büyük miktarda kafein almak mümkündür. Bir çay kaşığı kafein tozunda yaklaşık 3200 mg kafein bulunmaktadır.
Kafeinin faydaları ve zararları
Yetişkinlerin büyük bir kısmı kahve, çay, kola ve enerji içeceği gibi içeceklerle her gün kafein almaktadır. Çikolatada dahi az miktarda kafein bulunmaktadır.
Kafeinin vücuda pek çok etkisi olmakla birlikte bunların hepsi zararlı değildir. Bazı araştırmalar, ölçülü bir şekilde kafein tüketmenin uyanıklığı, zihinsel enerjiyi ve odaklanmayı arttırabildiğini göstermektedir.
Pek çok insan kafeini yorgunluklarını azaltmak için tüketmektedir. Ancak uyanık kalmak için kafein tükettiği için kafeinin dezavantajlarından biri uyumayı zorlaştırmasıdır.
Ölçülü bir şekilde kafein tüketmek, kan basıncını yükseltmeye ve kalp atış hızını azaltmaya yardımcı olmaktadır.
Bazı insanlar günde birkaç fincan kahve içtiği halde neredeyse hiçbir etki hissetmemektedir. Bazı insanlar ise uyumadan önce çikolata yediklerinde uykusuzluk çekebilmektedir.
Genetik, kişilerin kafeine duyarlılığı üzerinde etkili olabilir. Kalple ilişkili bazı sağlık sorunları ya da kullanılan ilaçlar da kafeine karşı daha duyarlı olunmasına yol açabilir. Kafeini az tüketen insanlar da kafeine karşı daha az tolerans gösterebilir.
Kafein öldürür mü?
Kafein özellikle kısa sürede toksik seviyelerde alındığında baş ağrısı, mide bulantısı, kusma ve sinirlilik gibi yan etkilere neden olabilir. Kafein toksisitesinin daha ciddi yan etkiler arasında ise karın ağrısı, kan asidi seviyelerinin yükselmesi, kalp atış hızında artış ve kalbe giden kan akışının azalması yer alabilir ve bunların gerçekleşmesi hayati tehlikeye neden olabilir.
Kafein doz aşımı nedeniyle ölüm nadir olarak görülmektedir. Bugüne kadar kafein doz aşımı nedeniyle az sayıda ölüm gerçekleşmekle birlikte bunların nedeni 10 gram ve üzerinde kafein tüketimiyle ilişkili olmuştur. Bu ise kahve ve enerji içeceği gibi kaynakların tüketimi yerine kafein tableti takviyelerin kullanılmasıyla gerçekleşmiştir.
Kısa süre içerisinde çok fazla enerji içeceği tüketmek kesin olarak ölümle sonuçlanmasa dahi kalp sorunlarına yol açabilir ve acil servise gitmeyi gerektirebilir.
İnsanların kafein duyarlılığı birbirinden farklı olduğu için kafeinin dozu ve buna vücudun ne şekilde tepki vereceğini kesin olarak bilmek mümkün değildir. Öyle ki yalnızca 240 mg kafein tüketmesine rağmen kalp krizi geçiren ve hayatını kaybeden bir vaka mevcuttur.
Kafein ne kadar tüketilmeli?
Sağlıklı yetişkinler için günde 400 mg ve daha az miktarda kafein tüketimi güvenlidir. Ergenler açısından ise vücut ağırlığının kilogramı başına günde 2,5 mg’dan az kafein tüketimi kabul edilebilir bir miktardır.
12 ila 18 yaş arası ergenlerin günde 100 mg’dan fazla kafein alması önerilmemektedir. Küçük çocuklar ise kafein tüketiminden tamamen kaçınmalıdır.
Kafein tüketimi için belirlenen dozlar bu şekilde olmakla birlikte insanların kafeine duyarlılıkları ve yaşadıkları etkiler çeşitli faktörlere göre değişiklik göstermektedir. Bu nedenle kafein tüketirken dikkatli olmak ve kahve dışında da çeşitli içeceklerin içinde kafein olduğunun farkında olmak önemlidir.
Önemli not: Bu yazıda yer verilen tüm bilgi ve öneriler bilimsel destekli makaleler baz alınarak, genel bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup herhangi bir uzman tavsiyesi içermemektedir. Her bireyin beslenme ihtiyaçları ve çeşitli besin gruplarına gösterdiği tolerans ve hassasiyet kendi metabolizma işleyişine göre farklılıklar gösterebilir. Olası risk durumlarına karşın sağlığınızı ilgilendiren her türlü konuda mutlaka uzman görüşüne başvurun.
Kaynak: healthline
İlginizi çekebilir: Kahve içmeden de uyanık hissetmenin ve enerjiyi artırmanın yolları