Hayatımızdaki her an şüphesiz ki zihinsel ve duygusal dengemizi etkileyebilecek ipuçlarıyla dolu. Geçmişin izleri bazen dikkat dağıtıcı, can acıtıcı ya da denge bozucu olabiliyor. Ama bazen de tam tersine mutluluk verici, iç rahatlatıcı bir forma bürünebiliyor. Bu izlere tetikleyiciler ya da parıltılar deniyor. Tetikleyiciler ve parıltılar, bireysel farkındalığımızı artırmamıza, duygusal regülasyonumuzu sağlamamıza ve yaşam kalitemizi iyileştirmemize olanak tanıma gücüne sahip; dolayısıyla onları tanımak oldukça önemli.
Her insan kendine özel bir hikaye taşıyor ve bu hikayeler benliği benlik yapan anılar, deneyimler ve duygular içeriyor. Bahsi geçen hikayeler, bazı zamanlarda tetikleyicilerle ve bazen de parıltılarla şekilleniyor. Tetikleyiciler hayat hikayelerine geçmişin yükünü getirerek insanları zorlu anlara sürüklüyorken parıltılar hikayelere iyileştirici bir etkiyle yaklaşarak huzuru ve mutluluğu açığa çıkarıyor. Bu yazımızda, duygusal sağlığı farklı şekillerde etkileyen tetikleyicileri ve parıltıları sizler için kaleme aldık.
Tetikleyiciler (triggers) nedir?
Trigger olarak bilinen tetikleyici, geçmişte yaşanmış olumsuz deneyimleri veya travmaları hatırlatarak duygusal bir tepkiyi tetikleyen uyarıcı görevi görüyor. İnsanlar, tetikleyicilerle karşılaştığı zaman korku, kaygı, öfke ya da üzüntü gibi yoğun duygular hissediyorlar. Bu uyarıcıların kaynakları arasında ses, görüntü, koku, belirli bir manzara veya sözcük gibi unsurlar bulunuyor.
Tetikleyiciler, insanların kendilerini savunmasız hissetmesine yol açabiliyor. Ayrıca, bu uyarıcılar bireylerin kontrol altında tutulduklarını veya suistimal edildiklerini hissetmelerine de neden olabiliyor. Örneğin, geçmişte bir trafik kazası yaşamış olan bir kişinin herhangi bir araba sesine karşı çaresiz hissetmesi ve savunmasız kalması bir tetikleyici durumu olarak karşımıza çıkıyor.
Parıltılar (glimmers) nedir ve neden önemlidir?
Glimmer olarak bilinen parıltı, tetikleyici kavramının tam zıttı olarak biliniyor. Bir başka deyişle, tetikleyiciler travma tepkisi başlatırken parıltılar sinir sistemini yatıştırarak güvenlik, huzur ve sakinlik gibi pozitif hisleri açığa çıkarıyor.
Olumlu duyguların hissedilmesini sağlayan parıltılar, küçük ve genellikle fark edilmeyen pozitif uyarıcılar olarak tanımlanıyor. Bu uyarıcılar, bireylerin pozitif bi ruh haline geçmesine yardımcı oluyor. Doğanın birer parçası olan bu uyarıcılar, herhangi bir insanın gülümsemesinden deniz kokusuna, güneşin teni ısıtmasından lezzetli bir yemeğin tadına kadar geniş bir yelpazede karşımıza çıkabiliyor. Örneğin, kuşların cıvıltısını veya en sevdiğiniz şarkıyı hiç beklemediğiniz bir anda duyduğunuzda huzurla doluyorsanız bu durumların birer parıltı olduğunu belirtebiliriz.
Deb Dana tarafından vagus sinirini aktive eden durumlar veya ipuçları olarak tanımlanan parıltılar, stresli ya da kaygılı hissedildiği zamanlarda sinir sistemini dengelemeye yardımcı oluyor. Vücudun hızlı bir şekilde rahatlamasını ve güven duygusunun açığa çıkmasını sağlayan bu uyarıcılar, yaşam kalitesini yükseltiyor. Ayrıca, kişisel gelişim ve iyileşme süreçlerinde birer araç olarak kullanılabilen parıltılar yatıştırıcı duyguları ortaya çıkardığı için iş hayatından özel hayata kadar birçok alanda başarıyı ve mutluluğu artırıyor.
Parıltıları fark etmek için ne yapabilirsiniz?
Stres seviyesini düşüren, parasempatik sinir sistemini hareket geçirerek rahatlamayı destekleyen ve iyi hissetme halini açığa çıkaran parıltıları bilinçli olarak arayabilirsiniz. Bu arayış doğrultusunda çevrenizdeki potansiyel parıltıları keşfedebilirsiniz ve hem fiziksel hem de psikolojik sağlığınızı iyileştirebilirsiniz. Şimdi, bu uyarıcıları fark etmenizi kolaylaştıracak birkaç yöntemden bahsetmek istiyoruz.
Parıltıların farkına varmak için ilk olarak ana odaklanmaya ve genel farkındalığınızı yükseltmeye özen göstermelisiniz. Bunun için de meditasyon, nefes egzersizleri ve yoga gibi pratikleri düzenli olarak uygulayabilirsiniz. Ayrıca, gün içinde ne yaptığınızı, nasıl hissettiğinizi ve çevrenizdeki ayrıntıları etkili bir şekilde algılamak için birkaç dakikanızı ayırabilirsiniz. Bu sayede, hem içinde bulunduğunuz anı uygun bir şekilde deneyimleyebilirsiniz hem de benliğinizi tanıyarak yatıştırıcı duyguları beraberinde getirecek etrafınızdaki ufak unsurları keşfedebilirsiniz.
Sahip olduğunuz şeyler için şükrederek de potansiyel parıltıların farkına varabilirsiniz. Günlük hayatınızda farkında olmadan sizi mutlu eden küçük şeyleri gözden kaçırıyor olabilirsiniz ve bu durumları unutmamak adına şükran günlüğü tutabilirsiniz. Bu günlüğe şükredebileceğiniz büyük veya küçük sahipliklerinizi düzenli olarak yazabilirsiniz. Örneğin, her sabah sağlıklı bir şekilde yataktan çıktıktan sonra gittiğiniz işinizi, güzel müzikler dinlemenize yardımcı olan işitme duyunuzu veya yürüyüş yapmanızı sağlayan bacaklarınızı bu günlüğe kaydedebilirsiniz. Bu sayede, sahip olduğunuz her şeyin bir parıltı olabileceğini fark edebilirsiniz ve pozitif bir mental duruma yaklaşabilirsiniz.
Son olarak, çevrenizdeki parıltıları keşfetmek adına doğada vakit geçirebileceğinizi ve kendinize zaman ayırmanız gerektiğini vurgulamak istiyoruz. Doğanın sakinleştirici etkisini hissederek hem bedeninizi hem de zihninizi rahatlatabilirsiniz. Ayrıca, modern yaşamın gürültülü akışının ve teknolojik gelişmelerin getirdiği tetikleyiciler doğada bulunmadığı için de kolayca parıltıların farkına varabilirsiniz. Kendinizle fiziksel ve duygusal olarak ilgilenerek de zihninizi dinlendirebilirsiniz, vücudunuzu rahatlatabilirsiniz ve etrafınızdaki parıltıları keşfedebilirsiniz. Kısacası, yeterli içsel huzura sahip olduğunuz zaman yatıştırıcı duyguları ortaya çıkaran parıltılarla buluşabilirsiniz.
İlginizi çekebilir: Daha dengeli ve huzurlu bir yaşam sürmek için 8 hayat dersi