Külkedisi masalını hepimiz biliriz… Ya çocukluğumuzda defalarca kez dinlemiş ve hala hatırlıyoruzdur ya da çocuklarımıza pek çok kez bu masalı okumuşuzdur; özellikle de kız çocuklarımıza… Hikaye belli; üvey annesi ve kız kardeşleri ile yaşayan Sindirella, bir gece perinin yardımıyla baloya gider, orada prensle tanışır, gece yarısı olmadan eve yetişmeye çalışırken ayakkabısını düşürür, prens o ayakkabıyı bulur ve sahibini aramaya başlar. Ayakkabıyı herkese denetir, en sonunda da bizim Külkedisi’ni bulur ve evlenme teklifi eder, sonsuza kadar sarayda mutlu yaşarlar… Ya da yaşayabilirler mi acaba? Külkedisi halinden gerçekten memnun mu? Kendini yeterince özgür hissedebiliyor mu? Daha da geriye gidersek bir prense gerçekten ihtiyacı var mı? Kim bilir…
Masal bu ya diyerek geçebiliriz elbette ama gelin masalı burada bırakmayalım ve ismini bu masaldan almış, dünya üzerinde birçok kadının yaşadığı veya yaşayabileceği şu sendroma bir bakalım: Sindirella Sendromu ya da Sindirella Kompleksi. İlk kez bir Agatha Christie romanında cinayetin gizemini çözerken kullanılan bu terim, daha sonra tüm dünyada yankı uyandırdı ve psikoloji uzmanlarının radarına girmeyi başardı.
Bağımsız olmaktan korkan, erkeklerin korumasına ya da sığınağına muhtaç olduğunu düşünen kadınları anlatan bu sendrom, aynı zamanda psikolojik bir bağımlılığın da varlığına dikkat çekiyor. Öte yandan, sabırlı olmanın ödülünü bir erkek tarafından kurtarılmak olarak gören kadınlara da işaret ediyor. Sindirella Sendromu’na sahip olan kadınlar, bir erkeğin gelip hayatlarının kontrolünü ele geçirmesini bekliyorlar; ki onlara göre mutlu olabilsinler…
Diğer bir deyişle, Sindirella Kompleksi, bir kadının gerçek bağımsızlıktan korktuğu ve içten içe ‘parlak zırhlı bir şövalyenin ya da beyaz atlı prensin’ gelip onunla ilgilenmesini beklediği psikolojik bir durumu ifade ediyor. Amerikan Psikiyatri Birliği tarafından bir tanı olarak kabul edilmiyor olmasına rağmen literatürde Sindirella Sendromu’nu konu edinen pek çok araştırmanın bulunması, aslında durumun yaygınlığına işaret ediyor. Peki, bu sendrom nasıl anlaşılıyor ve üstesinden gelmek için ne yapmak gerekiyor? İşte cevaplar…
Sindirella sendromunun belirtileri
Psikoloji uzmanlarına göre yaşamlarında birçok açıdan bağımsız görünen, özgür hareket eden kadınlar bile Sindirella sendromu yaşıyor olabilir. Bu sendromun ya da kompleksin semptomları her kadında farklılık gösterebilecek olsa da genel hatlarıyla belirtileri şu şekilde listelemek mümkün:
- Her zaman partnerinin seçimlerine ve kararlarına riayet eden,
- Kendi başına yaşamaktan, bir şeyler yapmaktan endişe duyan,
- Tek başına önemli kararlar almakta zorlanan ya da yalnız karar alamayan,
- Yaşamını idame ettirecek bir işte çalışmakta güçlük yaşayan,
- Çoğunlukla ev hanımı ya da anne rolünü tercih eden,
- Genellikle güçlü bir partnere ihtiyaç duyan ve onunla olmayı tercih eden,
- Konfor alanının dışarısına neredeyse hiç çıkmayan,
- Zor koşullardan, olaylardan çıkmak için bir kurtarıcı partner bekleyen,
- Kendine güvenmekte zorlanan,
- Her zaman ilgilenilmeye muhtaç olduğunu hisseden,
- Kendi başının çaresine bakmaktansa kurtarılmayı tercih eden kadınlar Sindirella Sendromu yaşıyor olabilir.
Bu tür belirtilere sahip kadınlar, tıpkı masallarda beyaz atlı prensini bekleyen müstakbel prensesler gibi zor durumlardan kurtulmanın ve yaşamlarını idame ettirmenin tek yolunun güçlü bir partner olduğuna kendilerini inandırarak özgürlüklerini baltalayabiliyorlar. Ancak, belirtmekte fayda var ki listelenen bu belirtileri gösteren her kadın Sindirella sendromuna sahip olmak zorunda değil. Geleneksel toplumsal rolleri üstlenmiş birçok kadın, sağlıklı ve partnerlerin birbirine eşit derecede bağımlı olduğu mutlu bir ortaklığın tadını çıkarıyor olabilir.
Sindirella Sendromu ile başa çıkmanın yolları
Peki, Sindirella Sendromu neden ortaya çıkıyor, neden bazı kadınlar bir erkek tarafından kurtarılmaya ihtiyacı olduğunu düşünüyor ve kendi bağımsızlığını elde etmek için çaba harcamıyor, hatta özgür olmaktan korkuyor? Tüm bu soruların cevapları da tıpkı belirtilerde olduğu gibi kişisel birçok sebepten ötürü farklılık gösterebilir. Ancak yaygın olarak çocukluk travmaları, geçmiş ilişkiler, öz güven eksikliği, birtakım korkular ve olumsuz duygular bu sendromun temel nedenleri arasında yer alıyor. Öte yandan, birçok uzmana göre başarısız olma korkusu ve bağımsızlığın kadınlıkla, dişilikle çeliştiği inancı da Sindirella Sendromu’nun açığa çıkmasına neden olabiliyor. Ama üstesinden gelmek, bağımsızlık duygusunu geri kazanmak ve korkuları yenmek mümkün. Sindirella Sendromu yaşadığınızı düşünüyorsanız kendi hayatınızın kontrolünü elinize almak ve bağımsızlığınızı yeniden kazanmak için şu yollara başvurabilirsiniz:
- Sahip olduğunuz değerleri ve inançları gözden geçirin; hangileri size ait, hangilerini geçmişten, ailenizden getirdiniz? Size ait olmayan değerlere tutunmayı bırakın.
- Kendi ihtiyaçlarınızın farkına varın ve karşılamak için neler yapmanız gerektiğine dair bir yol haritası oluşturun.
- Konfor alanınızın dışına çıkın; daha maceracı, yaratıcı yönlerinizi keşfedin. Yeni şeyler deneyin, kendinize meydan okuyun, korkularınıza rağmen farklı adımlar atmayı öğrenin ve özgün seçimler yapacak kadar cesur olun.
- Gücünüzün farkına varın; gerçekte kim olduğunuzu keşfetmek, güçlü ve zayıf yanlarınızı bulmak ve zayıf yönlerinizi iyileştirmek için kendinize yatırım yapın.
- Öz güveninizi artıracak yöntemlere baş vurun; yeteneklerinizi kullanın, size iyi hissettiren ortamlarda bulunun, geçmiş başarılarınızı kendinize hatırlatın.
- Romantik ilişkinizi gözden geçirin, partnerinize neden ve hangi açılardan bağımlı olmaya ihtiyaç duyduğunuzu irdeleyin, kendi başınızın çaresine bakabileceğinizi kendinize hatırlatın.
- Önce kendinizle daha sonra partnerinizle sağlıklı bir iletişim kurmak için çaba harcayın, açık sözlü olun, dürüst davranın ve hayattan ne beklediğinizi, ne istediğinizi açıkça ortaya koyun.
- Bakış açınızı değiştirin; ya Külkedisi prensle hiç tanışmasaydı? Sorunlarını çözebilecek kapasitede değil miydi? Ya hayatından kaçmak için prense güvenmeseydi? Soruları kendi yaşamınıza, ilişkinize uyarlayın ve cevaplar bulmaya çalışın.
Son olarak kendi değerinizi sizden daha iyi kimsenin bilemeyeceğini unutmayın ve yaşamınızın, tüm kararlarınızın, eylemlerinizin sorumluluğunu alarak ilerleyin. Kendinize güvenmekten bir an olsun vazgeçmeyin…
İlginizi çekebilir: Psikolojik rahatsızlıklara isim veren masal kahramanları