Huzursuz bağırsak veya İrratbl Bağırsak Sendromu (IBS), nedenleri tam olarak anlaşılamayan ve semptomları kişiden kişiye değişen bir sindirim sistemi hastalığı. Öyle ki şişkinlik, karın ağrısı, gaz, kabızlık ve ishal gibi yaygın semptomların hem şiddeti hem de gelişme şekli herkeste farklı seyrediyor. Bu semptomlara sebebiyet veren durumların stresten beslenme alışkanlıklarına kadar fazlasıyla değişken olması ve sorunu ortadan kaldırmaya yönelik tekil bir ilacın bulunmaması da IBS ile mücadeleyi epey zorlaştırıyor.
Sorunla baş etmenin bu kadar zor olmasının altında herkesin bedeninin farklı olması yatıyor. Ortada kesin nedenler bulunmadığından semptomları hafifletecek en etkili yöntem de kesin olarak bilinemiyor. Bu nedenle semptomları iyileştirmeye yönelik yaklaşımlar, bazıları için etkili olurken diğerlerine pek fayda sağlamıyor. Hatta bazen, başlangıçta iyi gelen bir yöntem bile aynı kişide sonraki denemelerde sonuç vermeyebiliyor. Yani IBS’den muzdarip bireylerin hayatı sık sık alt üst olabiliyor.
Bütün bunlar sebebiyle IBS’yle yaşamanın pek kolay olduğu söylenemez. Herkesin bedeni ve bağırsak davranışları farklı olduğundan sorunu ortadan kaldırmak için denenecek birçok yöntem bulunuyor. Yöntemler her ne kadar çeşitli olsa veya her seferinde farklı sonuç verse de, IBS ile yaşıyorsanız bu yaşam alışkanlıklarını edinmek isteyebilirsiniz.
Ne de olsa bağırsaklar ikinci beynimizdir, öyle değil mi? İşte bağırsaklarınızı mutlu, bedeninizi ise sağlıklı tutmak için deneyebileceğiniz yöntemler!
Egzersiz yapmak
Fiziksel olarak aktif olmak huzursuz bağırsak semptomlarını hafifleten en etkili yöntemlerden biridir. Düzenli egzersiz, IBS’nin yol açtığı yorgunluk ve halsizlik gibi semptomları ortadan kaldırabilir, ana kas gruplarını çalıştırarak dinç hissetmeye yardımcı olabilir. Dünya Sağlık Örgütü’nün önerisine göre, haftada 150 dakikalık orta yoğunluklu bir egzersiz bile vücut sağlığını iyileştirmeye yardımcıdır. Haftanın 5 günü, günde yarım saatlik bir egzersiz programı ile bu hedefe kolayca ulaşabilirsiniz.
Probiyotik kullanmak
Probiyotik kullanımı, bağırsak florasını düzenleyerek IBS’nin yol açtığı kabızlık ve ishal gibi sindirim sorunlarını önlemeye yardımcıdır. Bağırsak dostu mikroorganizma yönünden zengin olan probiyotikler, farklı içeriğe sahip takviyelerdir. Bu nedenle herkeste gösterdikleri etki de farklıdır. Dolayısıyla düzenli probiyotik kullanmaya başlamadan önce doktorunuza danışmanız daha doğrudur. Yine son çareyi ilaçlarda aramadan önce kefir, ayran, fermente peynir, turşu, baklagiller ve yulaf gibi doğal probiyotik ve prebiyotik kaynaklarını tüketmeyi de deneyebilirsiniz.
Kendi bedenini tanımak
IBS her anlamda kişiye özgü bir sendromdur. Sürdürülebilir bir tedavi için gerekli ilk şey kişinin kendi bedenini tanımasıdır. Nitekim, tüketilen her şey herkes için aynı şiddette şikayetlere yol açmaz. Ancak IBS semptomlarını tetikleyen bazı tehlikeli ürünler vardır. Bunları dikkatli şekilde tüketmek, bağırsak dostu beslenme alışkanlığı kazanmanıza yardımcı olacaktır:
- Elma, kayısı, böğürtlen, kiraz, armut gibi meyveler
- Buğday, arpa, çavdar gibi glutenli gıdalar
- Enginar, fasulye, karnabahar, lahana, sarımsak, soğan gibi sebzeler
- Laktoz içeren süt ve süt ürünleri
- Bal ve şurup gibi fruktozlu tatlandırıcılar
- Alkol, kafein, sigara
Bu ürünlerin bedeninize nasıl geldiğini incelemek için 4-8 haftalık bir süre boyunca günlük tutabilir, beslenme sonrası gözlemlerinizi yazabilir, ardından kendiniz için en bağırsak dostu beslenme planını benimseyebilirsiniz.
Doğru beslenmek
Huzursuz bağırsakları rahatlatmada, tüketilen besinler kadar beslenme alışkanlıkları da etkilidir. Çünkü besinlerin ne zaman ve nasıl tüketildiği bağırsak sağlığını etkileyebilir. Bu doğrultuda deneyebileceğiniz stratejilerden bazıları şunlar olabilir:
- Porsiyonları küçültmek
- Her gün aynı saatte beslenmek
- Öğün atlamamak veya geciktirmemek
- Besinleri yavaş yavaş ve iyice çiğneyerek yemek
- Yağlı, işlenmiş ve baharatlı yiyeceklerden kaçınmak
- Gazlı içecek tüketmemek
- Kahve, çay ve meyve tüketiminde günlük önerilen sınırları aşmamak
- Lifli beslenmek
Isı uygulamak
Isı uygulaması, özellikle huzursuz bağırsağın neden olduğu karın ağrısı semptomunu hafifletmeye yöneliktir. Isıtma yastığı ve su şişesi yardımıyla karnınıza ısı uyguladığınızda bölgesel rahatlama sağlayabilirsiniz. Ancak her iki durumda da yanıkları önlemek için cildinizin üzerine temiz havlu sermeyi veya su torbası ve cildiniz arasına bir iki kat kıyafet koymayı ihmal etmemelisiniz.
Stresten uzak durmak
Bağırsak sağlığı ve stres arasında doğrudan bir ilişki vardır. Yapılan birçok çalışma stresin bağırsak faunasını olumsuz etkileyerek kabız, ishal, şişkinlik gibi sorunları tetiklediğini gösteriyor. Bu nedenle hem var olan semptomları hafifletmek hem de genel yaşam standartlarını iyileştirmek için stresten uzak durmak oldukça iyi bir yöntem. Bu doğrultuda deneyebilecekleriniz ise şu şekilde:
- Meditasyon ve yoga pratikleri
- Esneme ve nefes egzersizleri
- Mindfulness teknikleri
- Doğa yürüyüşleri
- Rahatlatıcı vücut masajları
- Rehberli imgeleme ve terapi seansları
- Sosyalleşme
- Öz bakım uygulamaları
Huzursuz bağırsaklarla mücadelede deneyebileceğiniz birçok yaklaşım vardır. Bunların bazıları semptomları anında hafifletirken, diğerleri uzun vadede rahatlama sağlayabilir. Bazıları ise diğer yöntemlerle birlikte kullanıldığında daha etkili hale gelebilir. Bu ipuçlarını sağlık uzmanınızın önerileri ile birlikte uygulayarak semptomlarınızdan biraz olsun kurtulabilirsiniz. Çünkü bir kez bağırsaklarınızın ihtiyacını anladığınız zaman kendi benzersiz stratejinizi oluşturmuş olursunuz.
Önemli not: Bu yazıda yer verilen tüm bilgi ve öneriler bilimsel destekli makaleler baz alınarak, genel bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup herhangi bir uzman tavsiyesi içermemektedir. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren öğelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurun.
Kaynaklar: verywellhealth, healthline, nhs.uk
İlginizi Çekebilir: Sık rastlanan 6 sindirim sorunu ve tedavi önerileri