Daha önce hiç “Bacaklarımın canı sıkılıyor” diye düşündünüz mü? Huzursuz bacak sendromu belirtileri, en çok bu cümleyle kendisini belli ediyor. Aslen nörolojik bir bozukluk olarak bilinen bu rahatsızlık, RLS/WED veya Willis-Ekbom hastalığı olarak da biliniyor. Huzursuz bacak sendromu, bacaklarda rahatsız edici hislere ve onları hareket ettirmeye yönelik güçlü bir dürtüye neden oluyor. Çoğu insan için bu dürtü, rahatladığında veya uyumaya çalıştığında daha yoğun şekilde ortaya çıkabiliyor. Huzursuz bacak sendromuna sahip kişilerin en çok endişe ettiği konuların başında uyku kalitesini bozması, gündüz uykululuğu ve yorgunluğa neden olması geliyor. Tedavi edilmediğinde tüm bunlar, uzun vadede depresyon da dahil olmak üzere diğer sağlık sorunları için risk oluşturabiliyor.

Araştırmalara göre bu sendrom her yaşta ortaya çıkabiliyor, ancak genellikle orta yaş ve sonrasında daha şiddetli olabiliyor. Kadınlarda ortaya çıkma olasılığı ise erkeklerin iki katı olduğu düşünülüyor (*). Huzursuz bacak sendromu olan kişilerin en az %80’inde periyodik bacak hareket bozukluğu (PLMS) adı verilen bir durumun daha geliştiği düşünülüyor. PLMS, uyku sırasında bacakların seğirmesine veya sarsılmasına neden oluyor. Her 15- 40 saniyede bir olabiliyor ve bütün gece devam edebiliyor. PLMS ayrıca uyku yoksunluğuna da yol açabiliyor.

Huzursuz bacak sendromu, şimdilik tedavisi olmayan ve yaşam boyu devam eden bir durum olarak biliniyor ancak çeşitli ilaç tedavileri, semptomların yönetilmesine yardımcı olabilir. Siz de huzursuz bacak sendromu nedir, huzursuz bacak sendromu belirtileri, huzursuz bacak sendromu nasıl geçer merak ediyorsanız yazımızı okumaya devam edin.

Önemli not: Bu yazıda yer verilen tüm bilgi ve öneriler bilimsel destekli makaleler baz alınarak, genel bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup herhangi bir uzman tavsiyesi içermemektedir. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren öğelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurun.

Huzursuz bacak sendromu nedir?

Huzursuz bacak sendromu belirtileri hakkında bilgi vermeden önce ne olduğuna değinmekte fayda var. Huzursuz bacak sendromu, bacaklarınızı hareket ettirmek için aşırı güçlü bir dürtüye neden olan bir sinir sistemi bozukluğu. Doktorlar bunu bir uyku bozukluğu olarak değerlendiriyor çünkü genellikle siz dinlenirken ortaya çıkabiliyor veya daha da yoğun hale gelebiliyor. Sinema veya araba gibi uzun süre oturmanızı gerektiren durumlarda ve uzun süre uyumakta zorluk çekebilirsiniz. Tedaviye başvurulmadığında daha da kötüleşebilir. Zamanla, uyku eksikliği işte veya ruhsal sorunlara neden olabilir.

Huzursuz bacak sendromu belirtileri

Huzursuz bacak sendromu belirtileri arasında yer alan en yaygın semptom, kişinin bacaklarının canının sıkıldığını öne sürmesi olarak sayılabilir.

• Özellikle hareketsiz otururken veya yatakta yatarken, bacaklarınızı hareket ettirmeye yönelik karşı konulmaz bir dürtü hissetmenize neden olabilir.
• Bacaklarınızda karıncalanma veya çekme hissi gibi olağandışı hisler de yaşayabilirsiniz. Hareket ettirmeniz ise bu hisleri hafifletebilir.
• Eğer hafif sendroma sahipseniz huzursuz bacak sendromu belirtileri, her gece ortaya çıkmayabilir. Veya bu hissiyatı huzursuzluk, sinirlilik veya strese bağlayabilirsiniz.
• Daha şiddetli bir vakayı görmezden gelmek zordur. Sinemaya gitmek gibi en basit aktiviteleri veya uzun bir uçak yolculuğunu çok zor hale getirebilir.

Huzursuz bacak sendromu belirtileri, geceleri daha kötü olduğu için kişilerin uykuya dalmakta veya uykuda kalmakta zorlanmaları muhtemeldir. Hastalığa bağlı olarak gelişen gündüz uyku hali, yorgunluk ve uyku yoksunluğu; fiziksel ve duygusal sağlığınıza zarar verebilir. Belirtiler genellikle vücudun her iki tarafını da etkileyebilir, ancak bazı insanlarda sadece bir tarafta bulunur. Hafif vakalarda belirtiler gelip geçici olabilir. Bu hastalık kollarınız ve başınız da dahil olmak üzere vücudun diğer kısımlarını da etkileyebilir. Huzursuz bacak sendromuna sahip çoğu insan için belirtiler, yaşla birlikte kötüleşebilir.

RLS’li kişiler genellikle belirtileri hafifletmek için hareketi kullanabilirler. Bu, odada gezinmek veya yatakta dönüp durmak anlamına gelebilir. Uykunuzu bir partnerle paylaşıyorsanız, bu durum onun uyku kalitesini de olumsuz yönde etkiliyor olabilir.

Huzursuz bacak sendromu neden olur?

Huzursuz bacak sendromunun nedeni, çoğunlukla kesin olarak tespit edilemez. Genetik bir yatkınlık ve çevresel bir tetikleyici olabilir. Yine de bu hastalığa sahip kişilerin yaklaşık %40’ının benzer bir aile öyküsüne sahip olduğu gözlemlenmiş. Aslında, RLS ile ilişkili beş gen varyantı bulunuyor. Eğer aile öyküsünde bulunuyorsa, huzursuz bacak sendromu belirtileri genellikle 40 yaşından önce başlayabiliyor.

Kan testleri, demir seviyenizin normal olduğunu gösterse bile, RLS ile beyindeki düşük demir seviyeleri arasında bir bağlantı olabileceği de düşünülüyor. Yani, “Huzursuz bacak sendromu hangi vitamin eksikliğinden olur” sorusunun cevabını kesin olarak vermek mümkün değil.

RLS, beyindeki dopamin yollarındaki bir bozulma ile bağlantılı da olabilir. Örneğin Parkinson hastalığı da dopamin’le ilişkilidir. Bu durum, Parkinson’lu birçok insanın neden aynı zamanda RLS’ye sahip olduğunu açıklayabilir. Aynı ilaçlardan bazıları her iki durumu da tedavi etmek için kullanılabiliyor. Bunlar ve diğer teoriler üzerine kesin yanıtlar bulmak üzere tıp dünyasında araştırmalar devam ediyor.

Kafein veya alkol gibi bazı maddeler, huzursuz bacak sendromu belirtilerini tetikleyebilir veya yoğunlaştırabilir. Diğer potansiyel nedenleri ise şu şekilde sıralayabiliriz:

• Alerji
• Mide bulantısı
• Depresyon
• Psikoz

Birincil RLS, genelde altta yatan başka bir durumla ilgili değildir. Ancak RLS aslında nöropati, diyabet veya böbrek yetmezliği gibi başka bir sağlık sorununun bir dalı da olabilir. Bu durumda, ana durumu tedavi etmek RLS semptomlarını ortadan kaldırabilir ya da azaltabilir. 

Huzursuz bacak sendromu nasıl teşhis edilir?

Peki, huzursuz bacak sendromunuz olup olmadığını nasıl anlayacaksınız? Maalesef bu durumu onaylayabilecek veya ekarte edebilecek tek bir test yok. Teşhisin büyük bir kısmı, belirtilerin varlığına dayanıyor. Bir kişiye huzursuz bacak tanısı konması için genellikle aşağıdakilerin tamamının mevcut olması gerekiyor:

• Genelde garip duyumların eşlik ettiği yoğun bir hareket etme dürtüsü yaşanır.
• Belirtiler geceleri kötüleşir ve günün erken saatlerinde hafiftir veya yoktur.
• Rahatlamaya veya uyumaya çalıştığınızda duyusal semptomlar tetiklenir.
• Hareket ettiğinizde duyusal semptomlar hafifler.

Tüm bu belirtiler karşılansa bile, yine de fizik muayeneye ihtiyacınız olacak. Doktorunuz semptomlarınız için diğer nörolojik nedenleri kontrol etmek isteyebilir. Bu noktada, doktorunuza varsa aldığınız tüm ilaçlar ve takviyeler hakkında doğru bilgi verdiğinizden emin olun. Ve bilinen herhangi bir kronik rahatsızlığınız varsa da mutlaka ama mutlaka belirtin.

Huzursuz bacak sendromu nasıl geçer?

Huzursuz bacak sendromuna ne iyi gelir? Bazı yaşam tarzı değişiklikleri, huzursuz bacak sendromu belirtilerini tamamen ortadan kaldırmasa da azaltmaya yardımcı olabilir. İşte deneyebileceğiniz çözümlerden bazıları:

• Kafein, alkol ve tütün alımını azaltın veya ortadan kaldırın.
• Haftanın her günü aynı yatma ve uyanma saati ile düzenli bir uyku programı benimsemeye özen gösterin.
• Her gün yürüyüş veya yüzme gibi egzersizler yapın.
• Akşamları bacak kaslarınıza masaj yapın veya esnetin.
• Yatmadan önce ılık bir duş alın.
• Yoga veya meditasyon yapmayı deneyin
• Araba veya uçak yolculuğu gibi uzun süre oturmayı gerektiren şeyleri planlarken, onları günün erken saatlerinde ayarlamaya çalışın.
• Eğer demir veya başka bir beslenme eksikliğiniz varsa, diyetinizi nasıl iyileştireceğinizi doktorunuza veya beslenme uzmanınıza sorun.

Huzursuz bacak sendromu tedavisi

Peki, huzursuz bacak sendromu tedavi edilmezse ne olur? Huzursuz bacak sendromu kişinin yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir. Tedavi edilmezse depresyon gibi ruhsal bozukluklara bile yol açabilir. Yukarıda da belirttiğimiz gibi ilaç tedavisi hastalığı tamamen ortadan kaldıramaz, ancak semptomları yönetmeye yardımcı olabilir. Huzursuz bacak sendromu tedavisi konusunda doktorunuzun reçete etmesiyle, önerisiyle ve kontrolünde kullanabileceğiniz bazı seçenekler şunlardır:

• Dopamini artıran ilaçlar: Bu ilaçlar bacaklarınızdaki hareketi azaltmaya yardımcı olabilir.
• Uyku yardımcıları ve kas gevşeticiler: Bu ilaçlar rahatlamanıza ve daha iyi uyumanıza yardımcı olabilir.
• Narkotikler: Bu ilaçlar ağrıyı ve garip hisleri azaltabilir, rahatlamanıza yardımcı olabilir.
• Antikonvülzanlar: Bu ilaçlar duyusal rahatsızlıkları azaltmaya yardımcı olabilir.

Önemli not: Bu yazıda yer verilen tüm bilgi ve öneriler bilimsel destekli makaleler baz alınarak, genel bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup herhangi bir uzman tavsiyesi içermemektedir. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren öğelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurun.

İlginizi çekebilir: Çay ve kahve içmek ağrılarınızı artırıyor olabilir mi?

Kaynaklar: Mayo Clinic, Healthline, National Institute of Neurological Diseases and Stroke