“William Shakespeare’e Romeo ve Juliet’i yazdıran, Jean-Luc Godard’a Alphaville’i çektiren nedir?” diye sorsam bana ne cevap verirdiniz? Evet, ilhamdan bahsediyorum. Her ne kadar ilham deyince aklımıza en başta sanatçıların yaratma süreci gelse de aslında ilham hepimizin hayatında yeri olan bir kavramdır. Oxford İngilizce sözlüğünün ilham kelimesini tanımlayışı bile başlı başlına bir ilham kaynağı. Bu prestijli sözlük, ilhamı bir fikrin veya amacın zihin tarafından solunması olarak şairane bir şekilde tanımlamış (OED; Simpson & Weiner, 1989: 1036).

Bizi güzelliğe, iyiliğe sevk eden her şey ilham kaynağıdır. Kimi zaman seyrettiğimiz bir film, okuduğumuz bir kitap ya da dinlediğimiz bir müziktir bize ilham veren. Psikolog Todd M. Thrash ve Andrew J. Elliot, ilhamın şu temel yönlerine dikkat çekmiştir: çağrışım, aşkınlık ve yaklaşım motivasyonu (2003). Thrash ve Elliot’a göre, ilham kendiliğinden ve niyet olmaksızın gerçekleşir. Yine Thrash ve Elliot’ın da belirttiği gibi ilham, bireyin kendisini olağan endişelerinden daha önemli bir şeye yönlendirdiği ve alternatif olasılıkları daha net bir şekilde görebildiği bir aşkınlık unsuru içerir. İlham, vizyon veya motivasyon üzerinde hareket etmek için güçlü bir dürtü yaratır. Buna yaklaşım motivasyonu denir.

Thrash ve Elliot (2003) bir kişinin günlük yaşamlarında ilham alma sıklığını ölçen “İlham Ölçeği”ni geliştirmişler, ilhamın insanların yeni deneyimlere daha açık olmalarına ve görevlerine daha fazla odaklanmalarına yol açtığına dikkat çekmişlerdir. Abraham Maslow hayattan maksimum ilham aldığımız zamanları doruk deneyimler olarak tanımlar. Maslow’un (1964) doruk deneyim fenomenine ilişkin araştırmaları, belirli ortamların ve etkinliklerin güçlü tetikleyiciler olarak hareket ettiğini ortaya çıkarmıştır; bunlardan bazıları yalnızlık, dua, meditasyon, derin rahatlama, fiziksel başarı ve doğada olmadır.

Peki, hayatımızda ilham dolu anlara daha çok yer vermek için neler yapabiliriz?

1. Etrafınızı size ilham veren insanlarla çevirin.

Arkadaşınız çevreniz nasıl insanlardan oluşuyor? Arkadaşlarınız size ilham veren insanlar mı, yoksa hayata sürekli olarak negatif bakarak sizi aşağı mı çekiyorlar? İlham veren arkadaşlardan kastettiğim problem değil çözüm odaklı olan, sizi hayatınızı güzelleştirmeye sevk eden arkadaşlar. Unutmayın bizi destekleyen sosyal ağlara sahip olmak, hayatımızın kalitesini artırır.

2. Seyrettiklerinize dikkat edin.

Genelde ne tarz diziler ve fimler seyrediyorsunuz? Seyrettikleriniz filmler şiddet içerikli mi? Gün içinde izlediklerimize dikkat etmeli ve seçimlerimizi zihnimize ve ruhumuza iyi gelen, insana ilham veren filmlerden, dizilerden yana yapmalıyız. İlham veren film bulmakta zorlanıyorsanız benim ilham veren filmler listemden yararlanabilirsiniz. Listemdeki bazı filmler: Forrest Gump, Good Will Hunting, Freedom Writers ve Rocky.

3. Doğada vakit geçirin.

Hazır ilkbahar da gelmişken doğada vakit geçirmenin tam zamanı. Doğa biz insanlara her daim ilham verir. İster şehrinizdeki bir orman olsun isterse deniz kenarı, doğada vakit geçirmeyi bir alışkanlık haline getirerek tabiatın içimizde uyandırdığı ilhamdan yararlanmayı ihmal etmeyin.

4. Sosyal medyada size ilham veren hesapları takip edin.

Artık hepimizin hayatının ayrılmaz bir parçası olan sosyal medyada ne tip hesaplar takip ediyorsunuz? Durmadan negatif konulardan bahseden, dünyadaki şiddete katkıda bulunan hesapları takip etmekten vazgeçin. Takip ettiğiniz hesapların hayatınızı güzelleştirmede size ilham vermelerine özen gösterin.

Hayatta her zaman ilham bulan ve ilham veren insanlardan olmamız dileğimle. Bu arada 2022 yılını “Öz Sevgi Yılı” ilan ettim. Her hafta @ranakutvan kullanıcı isimli Instagram hesabımdan bu konuyla ilgili psikoloji ödevleri paylaşacağım. Hadi hep beraber kendimizi sevmeye ve dünyayı güzelleştirmeye. Zoom üzerinden birebir görüşmeler şeklinde ilerleyen üç haftalık “Öz Sevgi” eğitimimle ilgileniyorsanız da gerekli bilgiyi yine rsolaker@gmail.com adresinden alabilirsiniz.

Bu yazının tüm hakları Rana Kutvan’a ve Uplifers’a aittir. İzinsiz ve uygun şekilde referans verilmeksizin kopyalanması, çoğaltılması ve başka mecralarda paylaşılması kesinlikle yasaktır.

Kaynaklar:
Maslow, A. (1964). Religions, values and peak experiences. Harmondsworth, U.K: Penguin.
Simpson, J. A., & Weiner, S. C. (Eds.) 1989. Oxford English Dictionary (2nd ed., Vol.7). Oxford, England: Clarendon Press.
Thrash, T. M., & Elliot, A. J. (2003). Inspiration as a psychological construct. Journal of Personality and Social Psychology, 84(4), 871–889. https://doi.org/10.1037/0022-3514.84.4.871

İlginizi çekebilir: Duygularınızı tanımak için üç öneri