X

Hafıza problemlerini tanımak için: Demans ve Alzheimer’la ilgili bilmeniz gerekenler

Hafıza zayıfladığında, isimler unutulmaya başlandığında çoğu kişi kendisine şu soruyu sorar: Bu normal mi, yoksa demans olabilir mi?

Evinizde bir odadan diğerine bir şey almak için gidiyorsunuz. Sonra diğer odaya gittiğinizde arayan bakışlarla etrafınıza bakıyorsunuz. Ancak bu diğer odaya neyi almak için gittiğinizi hatırlamıyorsunuz. Geri dönüyorsunuz ve ne almak istediğiniz aklınıza geliyor. Sadece bu kadarsa endişelenmeye gerek olmayabilir. Ancak, kısa süre önce yaşanmış olayları, örneğin aynı gün içinde, hatırlayamıyorsanız, birine bir şey anlatırken aynı şeyi defalarca tekrar tekrar anlattığınızı farkediyorsanız, konuşma sırasında sıklıkla doğru kelime aklınıza gelmiyorsa, konsantrasyon sorunlarınız varsa, tarihi veya günün vaktini bilemediğiniz oluyorsa, demans olabilir.

Demans, beyni etkileyen bozuklukların neden olduğu belirtiler bütününü tanımlar. Tek başına belli bir hastalık değildir. Demans düşünceyi, davranışı ve günlük faaliyetleri yerine getirme yetisini etkiler. Hastalık, beyin işlevini kişinin normal sosyal ve çalışma yaşamını engelleyecek ölçüde etkiler.

Demansın temel etkisi, azalan zihinsel becerilerin bir sonucu olarak günlük faaliyetlerin yapılamaz olmasıdır. Etkilenen zihinsel işlevler arasında hafıza, dil becerileri, bilgilerin anlaşılması, uzamsal beceriler, muhakeme ve dikkat sayılabilir. Demanslı kişiler problem çözmekte ve duygularını kontrol etmekte zorluk çekerler. Kişilik değişiklikleri de görülebilir. Bir kişide görülen belirtiler, demansa neden olan bozuklukların beynin neresinde hasar olduğuna bağlı olarak ortaya çıkar.

Demans sözcüğü, Latince kökenli “kişinin aklını yitirmesi” anlamına gelmektedir [dementia: de (den, dan eki) + ment (akıl) -ia (patolojik durumu belirten ek)]. Sözcüğün ilk kez, 13. yüzyılda Anadolu’da, Ürgüp-Göreme dolaylarında yaşamış halk hekimi Bartholomeus Anglucus tarafından kullanıldığı, Prof. Dr. Engin Eker’in yaşlıda demans isimli makalesinde belirtilmektedir. Ancak nöropsikiyatride bilimsel anlamda sözcüğü ilk kez Pinel’in kullandığı kabul edilir ve sözcüğün 19. yüzyılda İngilizce’ye çevrildiği sanılmaktadır.

Demanslar, durağan (stabil) veya ilerleyici (progresif) olabilir. İlerleyici demans sınıflamasında Alzheimer Hastalığı (AH) yer alır. AH, en sık bilinen ve en sık görülen demanstır. Tüm demansların %59-70’i AH’dir.

Erken tanı koyulduğunda geriye dönebilen demans nedenleri de bulunmaktadır. Bunlar arasında vitamin B12 ve folat (vitamin B9) eksikliği, kronik kansızlık (anemi), kronik kardiyak aritmiler, kongestif kalp yetersizliği, kronik enfeksiyonlar yer almaktadır. Kalp problemlerine bağlı demans türü vasküler demans ismiyle de adlandırılmaktadır. Vasküler (damarlarla ilgili) demans, beyne yeterince kan gitmemesi ya da kalp ritm bozukluğuna bağlı beynin bölgelerine pıhtı atılması sonucu, ilgili beyin bölgeleri hasarına bağlı demanstır. Vasküler demans, AH’den sonra ikinci sıklıkla görülen demans türüdür.

Hafıza problemleri yaşamadan sağlıklı yaşam için gerektiğinde B12 ve B9 vitamini gıda takviyeleri almak, kansızlık varsa bunun tedavi edilmesi, kalp problemlerinin (kardiyak aritmi, kalp yetersizliği…) ilgili uzman hekimlerce tedavi edilmesi önemlidir.
Hafızayı güçlendirdiği klinik çalışmalarla kanıtlanmış olan bitkilerden bir tanesi, biberiyedir (latince Rosmariunus officinalis yani “deniz şebnemi”, İngilizce’de ise Meryem’in gülü anlamında Rosemary). Günlük bitkisel çay ritüellerinizde biberiye çayını eksik etmeyin.

Sevgiler…

Referanslar:
1.Demansı olan kişiler iiçin bilgiler. Ben ne yapabilirim? Demans başlangıcı olan kişiler için bilgi ve öneriler. 3. Baskı 2016 Deutsche Alzheimer Gesellschaft e. V., Berlin [Almanya Alzheimer Derneği, Berlin]. ISSN 2363-4693 https://www.deutsche-alzheimer.de/fileadmin/alz/broschueren/ben_ne_yapabilirim.pdf Erişim tarihi: 25.01.2020.
2.Eker E. Yaşlıda demans. İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri. Geriatrik Hasta ve Sorunları Sempozyumu. 12-13 Kasım 1998, İstanbul, s43-58.
3.About Dementia. What is dementia? https://www.dementia.org.au/files/helpsheets/Helpsheet-AboutDementia01-WhatIsDementia_turkish.pdf Erişim tarihi: 25.01.2020.
4.Yavla F, Güngör HA. Demansta klinik bulgular. Nükleer Tıp Seminerleri. 2016; 3:134-138.
5.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/?term=rosemary+and+dementia Erişim tarihi: 26.01.2020.
6.Habtemariam S. Molecular Pharmacology of Rosmarinic and Salvianolic Acids: Potential Seeds for Alzheimer’s and Vascular Dementia Drugs. Int J Mol Sci. 2018 Feb 3;19(2). pii: E458. doi: 10.3390/ijms19020458.
7.Pengelly A et al. Short-term study on the effects of rosemary on cognitive function in an eldery population. J Med Food, 2012 Jan;15:10-7.
8.Moss M et al. Aromas of rosemary and lavender essential oils differentially effect cognition and mood in healthy adults. İnt J Neurosci, 2003 jan;113:15-38.

İlginizi çekebilir: Yoga demans hastalarının hafızalarına iyi geliyor

Emsal Salık: Tıp doktoru, Histoloji-Embriyoloji Uzmanı, Klinik Ayak Refleksoloji Uzmanı, Shiatsu Uzmanı, bass gitaristim. Marmara Üniversitesi İngilizce Tıp Fakültesi mezunuyum. Artı Bahçeşehir Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Kayropraktik Yüksek Lisans. Çocukluğumdan itibaren günde 20-40 dakika arası spor hayatımın bir parçası. İlgi alanlarım Yoga, Ayak Refleksoloji, Shiatsu, Medikal QiGong, Kayropraktik, Tae-Bo, Şema Terapi, kitap okuma, kendini geliştirme. emsalbass@gmail.com

Kıyafetlerinize özen gösteren teknoloji: Siemens iQ500 ile tanışın

Evde zamanımızın büyük bir kısmı, farkında olmasak da rutin işlere gidiyor. Pek çoğumuz için bu rutinde en çok vakit alan işlerden biri de şüphesiz ki çamaşır yıkamak ve kurutmak. Çamaşırlar için uygun programı seçmek, deterjanı ayarlamak, ıslak çamaşırların kurumasını beklemek ve ütü… Tüm bunlar bazen günün temposu içinde küçük ama rutinde bir yük haline dönüşebiliyor. Hayatı kolaylaştıracak birçok yenilik ise Siemens’ten geliyor. Siemens iQ500 Çamaşır ve Kurutma makineleri ile rutininiz artık hiç olmadığı kadar kolay ve pratik. Siemens iQ500 çamaşır ve kurutma makinesinde çamaşırlarınızı sizden önce düşünen, her adımı sizin yerinize planlayan bir teknoloji var. Size ise bu teknolojinin keyfini çıkarmak kalıyor. 



intelligentDry: “Ben ne yapacağımı bilirim” diyen çamaşır ve kurutma ikilisi 

Pamuk tişörtler, hassas bluzlar, okuldan gelen kalın eşofmanlar… Normalde hepsi için ayrı ayrı düşünüp doğru programı aramanız gerekir. Ama artık değil. Gün içinde onlarca şeyle uğraşırken bir de çamaşırın “fazla mı kurudu, az mı kurudu, ya buruşursa?” stresi yaşamıyorsunuz. Çünkü makineler zaten kendi arasında konuşup sizin yerinize karar veriyor.  

Çamaşır ve kurutma makineniz sadece yan yana duran iki cihaz değil; birbirini anlayan, sizin yerinize düşünen bir ikili. Siemens iQ500’ün intelligentDry teknolojisi sayesinde “Acaba doğru programı seçtim mi?” stresi tamamen bitiyor. Yıkama bittiği anda çamaşır makineniz tüm detayları (kumaş türü, yük miktarı, ıslaklık seviyesi, hatta ısı toleransını) tek tek kurutma makinesine iletiyor. Kurutma makinesi de tüm bu bilgileri alıp kıyafetlerin için en doğru programı otomatik olarak seçiyor ve başlatıyor. 



Evinizde görünmez bir iş ortağı varmış gibi… Sessiz, hızlı ve tamamen sizin konforunuz için çalışan. Tek yapmanız gereken çamaşırları makineye atmak; gerisini teknolojinin kendisine bırakmak ve keyfini çıkarmak. 

Mini Yük Özelliği: “Şunu bir hızlı aradan çıkarayım” dediğiniz anlar için 

Spor sonrası sepette sırasını bekleyen bir tişört, “yarın tekrar giyeceğim” diye bir kenara ayırdığınız gömlek ya da akşam dışarı çıkmadan önce anında yıkanması gereken bir bluz. Makineyi tam dolduracak kadar birikmesini beklemek istemezsiniz; ama tek parça kıyafet için makinenizi çalıştırmak istemezsiniz. Siemens iQ500 çamaşır makinesinin mini yük özelliği tam da bu anlar için tasarlandı. Yarım kiloya kadar olan birkaç parça çamaşırı, kısa sürede ve düşük enerji tüketimiyle yıkayabilirsiniz. 



Günlük hayatın koşturmacasında en güzeli de şu: Siemens Home Connect uygulaması üzerinden bir dokunuşla mini yük programını açıyor, çamaşırlarınızı dakikalar içinde temiz ve mis gibi alıyorsunuz. Pratik, hızlı ve o küçük yükleri büyük bir mesele olmaktan çıkaracak kadar akıllı. Siz temponuza devam edin; o, çamaşırlarınız için detayları halletsin.  

20’den fazla yıkama ve 15’den fazla kurutma programı ile gardırobunuzdaki her kıyafete ayrı bir seçenek 

Her kumaş, her kullanım, her kıyafetin ayrı bir dili vardır. Siemens çamaşır ve kurutma makinesi işte bu yüzden onlarca akıllı programla kıyafetlerinizin ömrünü uzatıyor. Siemens iQ500 Çamaşır ve Kurutma Makineniz, tüm ihtiyaçları bilir ve sizin için en uygun seçeneği sunar. Siemens Home Connect uygulaması sayesinde tüm programlara tek dokunuşla erişebilir, hatta yeni çıkan programları indirerek makinenizi kişiselleştirebilirsiniz. Böylece makineniz yıllar geçse bile zamana ayak uydurmaya devam eder.  

Program Asistanı: “Sen söyle, ben ayarlarım” diyen yardımcı 

“Hangi program daha doğru? Çamaşır az mı çok mu? Bir kere giydim ama uzun programa atsam mı?” diye düşünmenize gerek kalmadan Program Asistanı tüm bunları size en doğru programında çalıştırır. Kumaş türünü, çamaşırın ağırlığını, kirlilik seviyesini analiz eder ve size en uygun yıkama-kurutma programını önerir. Bu sayede yalnızca doğru programı bulmakla kalmaz; suyu, enerjiyi ve zamanı en verimli şekilde kullanır. Siz de makinelerin işini yapmasına izin verip, geri kalan zamanınızı kendinize ya da sevdiklerinize ayırabilirsiniz. 

SmartFinish: Ütüye ayırdığınız süre artık size kaldı 

Kim ister çamaşırların başında ütüyle saatlerini harcamayı? SmartFinish teknolojisi buharın gücünü kullanarak kırışıklıkları daha makineden çıkmadan %50’ye kadar azaltıyor. Sonuç? Daha az ütü, daha çok kendinize ayırdığınız zaman. Teknolojinin keyfini çıkarmak için Siemens Home Connect uygulamasıyla SmartFinish’i açmanız yeterli. Ütü masası açmadan, güç harcamadan, zaman kaybetmeden kıyafetleriniz giyime hazır hale gelir. Bir toplantı öncesi, spontane bir plan öncesi ya da sadece rahatlık istediğiniz bir anda SmartFinish teknolojisi sizin için çalışır.  

Program İndirme: Makineniz hep güncel, hep “yenilikte” 

Siemens iQ500 Çamaşır ve Kurutma makinesi, güncel yeni programları kolayca indirip tek dokunuşla kullanabilirsiniz. İhtiyaç değiştikçe çamaşır makineniz de sizinle birlikte kendini güncelliyor. Siemens’in en sevilen yanlarından biri, cihazların statik kalmaması. Yani bugün aldığınız çamaşır makinesi birkaç yıl sonra bile yeni özellikler kazanabiliyor. 



Siemens Home Connect üzerinden cihaza özel yeni yıkama ve kurutma programları indirebiliyorsunuz. Mevsimsel ihtiyaçlar, moda olan yeni kumaş türleri, spor kıyafetlerin gelişmesi… Ne değişirse değişsin, makineniz hep güncel kalıyor. 

Tıpkı telefonunuza uygulama güncellemesi indirir gibi çamaşır ve kurutma makineniz de güncellemelerle değişen yaşam tarzınıza ayak uyduruyor. 

Akıllı deterjan yönetimi: i-Dos ile her yıkamada doğru ölçü 

Makineyi tamamen doldurunca veya tek parça kıyafeti makineye attığınızda ne kadar deterjan koyacağınızı bilemiyor olabilirsiniz. İşte tam bu noktada i-Dos Deterjan Tarama teknolojisi devreye giriyor. Siemens Home Connect üzerinden şişelerin barkodunu okutup su sertliği ve deterjan yoğunluğunu makineye iletiyor, i-Dos ise her yıkamada doğru miktarı otomatik olarak ayarlıyor. Üstelik Siemens Home Connect uygulaması, deterjan seviyesini takip ederek deterjanınız tükenmeden önce size haber veriyor. Tek yapmanız gereken uygulamayı telefonunuza yüklemek ve çamaşır makinenizi uygulamaya bağlamak. 

stainRemoval teknolojisi: Zorlu lekelerle inatlaşmayı unutun 

Çay, yağ, makyaj, çikolata lekeleri… Gün içinde fark etmeden üzerinize bulaşan lekeler artık kâbus olmaktan çıkıyor. Siemens iQ500 çamaşır makinesi ile stainRemoval teknolojisi devreye giriyor. Tek bir dokunuşla çay, yağ, kozmetik veya günlük hayatta karşılaştığınız diğer zor lekeler için özel programları aktif edebilirsiniz. 

Siemens Home Connect uygulaması sayesinde daha fazla leke türünü ve bunlar için geliştirilmiş özel programları keşfetmek de mümkün. Yani sadece “lekeyi çıkar” demekle kalmıyor, sizin için en doğru yıkama programını da otomatik olarak öneriyor. Böylece hem lekelerle uğraşmak zorunda kalmıyor hem de giysilerinizin ömrünü koruyorsunuz. 

Artık çocuğunuza yemek yedirirken dökülen yemek lekeleri, kahve kazaları ya da mutfakta sıçrayan yağ lekeleri sizi endişelendirmiyor. stainRemoval, günlük hayatın getirdiği küçük sürprizlere karşı en güvenilir yardımcınız oluyor. 

Siemens iQ500 çamaşır ve kurutma makineleri, artık sadece kıyafetlerinizi temizleyen makineler değil; size zaman, konfor ve güven veren akıllı iş ortaklarınızdır. Ütüye harcadığınız vakti kendinize ayırın, lekelerle uğraşmayı unutun ve teknolojinin yaşam alanınıza uyumunun keyfini yaşayın.

*Bu yazı Siemens’in katkılarıyla hazırlanmıştır. 





İlgili Makale