Yaş almak, hayatın kaçınılmaz bir gerçeği olsa da pek çok insan için kulağa ürkütücü gelebiliyor. Oysa ki gelişen teknoloji, ilerleyen sağlık uygulamaları, artan bilinç ve farkındalıkla yaşlanma sürecini yavaşlatmak ve daha sağlıklı yaş almak mümkün. Son yıllarda adını daha sık duymaya başladığımız ‘longevity’ yani sağlıklı ve uzun yaşam bilimi üzerine yapılan araştırmaların ve geliştirilen pratiklerin sayısı hızla artarken önemli olanın sadece yaşam süresini uzatmak değil sağlıklı ve mutlu bir şekilde yaş almak olduğu da benimsenmeye devam ediyor.
Daha önce Yaşam süresini uzatmak ve yaşlanmadan yaş almak mümkün mü? ve ‘5 L’s of Longevity’: Bütüncül Tıp Uzmanı Gladys McGarey’e göre uzun ve sağlıklı yaşamın 5 bileşeniYaşam süresini uzatmak ve yaşlanmadan yaş almak mümkün mü? ve ‘ yazılarımızda sağlıklı yaşlanmanın sırlarına değinmiştik. Bu yazımızda ise bunu başarıp başaramadığını merak edenler için ipuçları sunacağız. Eğer siz de sağlıklı yaş almak ve uzun ve zinde bir hayat sürmek istiyor ama bunu başarabildiğinizden emin olamıyorsanız geriatristlere göre iyi yaşlandığınızı gösteren bazı işaretler var. Hazırsanız, işte başlıyoruz:
Yeni bir şeyler öğrenmeye zaman ayırıyorsanız
Yaşlandıkça yeni bilgiler edinme şansımızın azaldığı bir gerçek. Çünkü, okuldan, işten uzaklaşmış oluyoruz ve öğrenme fırsatlarını yıllar geçtikçe kaçırıyoruz ya da karşımıza çok az fırsat çıkıyor. Ancak yeni bir şeyler öğrenmek zihni dinç tutmanın en güçlü yollarından biri, çünkü yeni beceriler zihinsel egzersiz görevi görüyor. Yeni bir oyun, yeni bir dil, yeni bir müzik aleti veya spor dalı, kısacası yeni bir şeyler öğrenmeye devam ediyorsanız bilişsel olarak güçlü kalmaya devam ediyorsunuz demektir ve bu da iyi yaş aldığınızın önemli bir göstergesidir.
İhtiyaçlarınız konusunda dürüst davranıyorsanız
“İnsanlar genellikle ihtiyaçlarının ne olduğu konusunda açık olmadıkları için iyi yaşlanmıyorlar.” diyor Chicago’daki Rush Üniversitesi Tıp Merkezi’nde görev yapan Robyn Golden. Ne yazık ki yaşlı kişilere yapılan ayrımcılık, bu insanların kendilerini görünmez hissetmelerine ve kendilerini bir ‘yük’ olarak görmelerine zemin hazırlıyor. Durum böyle olunca insanlar yaşlandıkça zor zamanlar geçirmeye, dahası kaygı, depresyon gibi ruh ve zihin sağlığı sorunlarıyla yüzleşmeye başlıyorlar. Siz eğer ihtiyaçlarınızın ne olduğunu biliyor ve onları yüksek sesle dile getirmekten kaçınmıyorsanız bu geriatristlere göre sağlıklı yaş aldığınız anlamına geliyor.
Bir topluluğa aitseniz
Yalnızlık ve izolasyon her yaştan kimse için bir sorun olsa da yaş aldıkça daha da kritik bir probleme dönüşüyor. Özellikle dünya üzerindeki covid salgınıyla birlikte yaşlı kimselerin daha fazla evine kapanması, bu problemin daha da yaygınlaşmasına zemin hazırlamıştı. Ancak, sosyal bir varlık olan insanın en önemli ihtiyaçlarından biri etkileşim. Bu etkileşimi sağlamanın en güvenilir yollarından biri de bir topluluğun parçası olmak. Belki yerel bir gönüllü organizasyon belki bir hobi atölyesi ya da spor merkezi diğer insanlarla sosyal bağlantılarınızı güçlendirmenize yardımcı olacağı gibi ait olma duygusunu da pekiştirecektir. Kendinizi böyle bir topluluğun parçası olarak görüyorsanız ve sosyalleşmeye zaman ayırıyorsanız yaş alırken kendinize iyi bakıyorsunuz demektir.
Fiziksel sağlığınızı önceliklendiriyorsanız
Sağlıklı beslenme ve düzenli egzersiz, elbette ki her yaştan insan için çok çok önemli. Ancak, yaş aldıkça ikisinin de önemi daha da artıyor. Olası hastalıklara yakalanma riskini düşürmek, fiziksel zindeliği korumak, bağışıklığı güçlü tutmak, beyin ve zihin sağlığını korumak için dengeli beslenmek, bol su içmek ve hareket etmek şart. Eğer her gün düzenli ve yeteri kadar su içiyorsanız, sağlıklı yağlar, protein ve karbonhidrat açısından dengeli öğünler tüketiyor, özel bir durumunuz varsa buna uygun bir beslenme tarzını benimsiyorsanız, hareketi rutinlerinizin bir parçası haline getirdiyseniz doğru yolda olduğunuzu düşünebilirsiniz.
İlginizi çekebilir: Araştırmalara göre günlük düzenli hareket, uzun yaşam konusunda genetikten daha etkili olabilir
Sevdiğiniz aktiviteleri yapıyorsanız
Sadece kendiniz için ve sadece sizin sevdiğiniz aktiviteleri ne sıklıkla yapıyorsunuz? Ya da yapıyor musunuz? Can sıkıntısı, her yaştan insan için ortak bir duygu olsa da yaş aldıkça yoğunluğu ve sıklığı artabilir, bu da yaşam doyumunu azaltmaya, stres seviyesini yükseltmeye neden olabilir. Dolayısıyla hayattan keyif almaya devam etmek, mutlu ve tatminkar bir yaşam sürmek için yaşınız kaç olursa olsun, kaç yaşa merdiven dayamış olursanız olun sevdiğiniz şeyleri yapmaya devam edebilirsiniz. Eğer zaten yapıyorsanız, o zaman harika, asın yeşil bayrakları!
Doktorunuzla aldığınız ilaçlar hakkında konuşuyorsanız
“50’li yaşlarınızda size bir ilaç reçete edilmiş olması, bunun 20, 30 veya 40 yıl sonra da size hizmet edeceği anlamına gelmez..” diyor Chicago’daki Northwestern Medicine’in geriatri şefi Dr. Lee Lindquist ve şunu da ekliyor: “Çoğu zaman, aslında ihtiyaç duyduğumuzdan çok daha fazla ilaç alırız. Oysa ki Vücudunuz sürekli değişiyor, bazı ilaçlara ihtiyacı olmayabilir.” Bu nedenle doktorunuzla özellikle ilerleyen yaşlarınızda hangi ilaçları, takviyeleri kullandığınız konusunda konuşmalı ve kullandıklarınızın takibini iyi yapmalısınız. Zaten bunu yapıyorsanız sağlıklı bir şekilde yaş aldığınızı söylemek mümkün.
Gelecek için plan yapıyorsanız
Yalnızca emeklilik için mi planlar yaptınız? Sonrası için bir şeyler düşünmüyor musunuz? ‘Gelecek’, emekli olunca, işi bırakınca, mezun olunca, anne-baba olunca ya da kendinize belirlediğiniz o ‘son aşama’ ne ise ona ulaşınca bitiyor mu, ötesi yok mu? Elbette ki hayır. Yaş aldıkça, etrafınızdaki kişilere sizin adınıza karar verme yetisini bırakmanız gerekiyormuş gibi hissetseniz bile, gerçek böyle olmamalı. Planlar yapın, yaşınız ilerledikçe de yapmaya devam edin ve planlarınız değiştikçe sevdiklerinizi de bilgilendirin. Tavsiyeleri dinleyebilir, fikir alabilir, ipuçlarına ihtiyaç duyabilirsiniz, ancak nihai kararları kendiniz verin, çünkü kendiniz için neyin en iyi olduğunu ancak siz bilebilirsiniz. Eğer yaşınız kaç olursa olsun planlar yapmaya devam ediyorsanız, doğru yoldasınız demektir.
Sonuç olarak tüm bu işaretler sağlıklı bir şekilde yaş aldığınızın göstergesi olabilir. Ancak unutmayın, süreklilik önemlidir. Bir kez yapmış olmanız yetmez, kendinize bakmaya, sağlıklı beslenmeye, düzenli hareket etmeye, sizi mutlu eden şeyleri yapmaya, sosyalleşmeye ve hayatınızın iplerini elinizde tutmaya her yaşta devam etmelisiniz.
Kaynak: huffpost
İlginizi çekebilir: Zihnini aktif, hafızayı güçlü, beyni genç tutmanın yolları