Günümüzde pek çok insanın geçim sıkıntısından, ekonomik kaygılardan, mevcut çalışma koşullarından muzdarip olduğu su götürmez bir gerçek. Maddi kısıtlamalar veya yaşam koşulları nedeniyle sosyal etkinliklere katılmak, fırsatlar yakalamak ya da farklı deneyimler biriktirmek, gün geçtikçe çok daha zor bir hal alıyor. Ve bu durumlar özellikle genç kuşak üzerinde büyük olumsuz etkiler yaratıyor. Kısaca FTMO yani forced to miss out olarak ortaya çıkan ve Türkçe’ye “hayatı kaçırmaya zorlanmak” olarak çevirebileceğimiz yeni bir terim, günümüz koşullarını ve toplumun ruh halini özetler durumda.
Daha önce FOMO (Fear of Missing Out) yani bir şeyleri kaçırma korkusunu ele almıştık, bu yazımızda ise FTMO’nun ne olduğundan ve onunla nasıl başa çıkabileceğimizden bahsedeceğiz.
FTMO nedir, neden ortaya çıkar?
“Fırsat maliyeti” kavramını hatırladınız mı? Kısaca hatırlatmak gerekirse; hepimizin sınırlı kaynaklara sahip olduğu aşikar. Para, zaman, enerji vs… Bu nedenle bir şeyi seçtiğimizde başka bir şeyden vazgeçmek zorunda kalabiliyoruz. Bunu anlatan terim, fırsat maliyeti. Ancak burada bireysel tercihler söz konusu. Kendimiz, kendi isteğimiz ve özgür iademizle bir seçim yapıp bir başka şeyden vazgeçiyoruz.
FTMO ise bizim kontrolümüz dışındaki bir şeylerden dolayı kaçırdıklarımızı anlatan bir terim. Sağlık sorunları, ekonomik zorluklar ya da beklenmedik çevresel olaylar yüzünden hayatı kaçırmaya zorlanabiliyoruz. Ne demek hayatı kaçırmaya zorlanmak yani? Belki bir konsere gidememek, belki bir tatil planı yapamamak, eğlenceli bir kursa yazılamamak… Peki neden? Ekonominin kötü olması, geçim kaygısından dolayı bu tür etkinliklere harcayarak bütçeyi ayıramamak, zaman bulamamak, şartların yeterince olgunlaşmaması gibi pek çok sebep sıralanabilir. Ve biz bir yanda tüm bunlarla uğraşırken, diğer tarafta hayat kaçıp gidiyor.
Chime adlı bankacılık platformunun yaptığı bir ankete göre, son altı ay içinde Y Kuşağı ve Z Kuşağı’nın %50’den fazlası, bir sonraki maaşlarını bekledikleri için istedikleri veya ihtiyaç duydukları bir şeyi kaçırmak zorunda kaldıklarını belirtiyor. Yani FTMO’nun en temel sebeplerinden biri ekonomik sıkıntılar demek mümkün, özellikle de genç kuşak için. Artan yaşam maliyetleri, gelir adaletsizliği, kredi, kredi kartı gibi borçlar, bu ekonomik sıkıntıları daha da perçinliyor. Öte yandan, aileye bakmak, çocuk yetiştirmek, evle ilgilenmek gibi toplumsal roller ve sorumluluklar da bireylerin kendi isteklerini önceliklendirmesinin önüne geçerek FTMO’nun ortaya çıkmasına zemin hazırlıyor. Ayrıca zamanın kısıtlı olması, işte geçirilen uzun saatlerden sonra kişisel olarak bir şeyler yapmaya zaman bulamamak, yani iş-yaşam dengesizliği de hayatı kaçırmaya zorlanma durumuna katkı sağlıyor.
Hal böyleyken tükenmişlik, sosyal izolasyon, mutsuzluk, hayal kırıklığı gibi olumsuz duygu ve durumlar da kaçınılmaz oluyor. Bireyler bir yandan hayatın güzelliklerini kaçırmanın yarattığı öfke ile mücadele ederken bir yandan da ruh sağlıklarını korumakta güçlük yaşayarak sisteme yenik düşebiliyor. Bu da uzun vadede ruh ve zihin sağlığı sorunlarına zemin hazırlayabiliyor. Peki, ne yapmalı? FTMO ile başa çıkmak mümkün mü?
FTMO ile başa çıkmanın yolları
Şartlar pek iç açıcı olmasa da FTMO ile başa çıkmak ve hayatı kaçırdığımız yerden yakalamak mümkün.
Kaynaklarınızı daha iyi yönetmek için hayır deyin
Hayatta her şeye yetişmeye çalışmak, hem maddi hem de manevi tükenmişliğe yol açabilir. Bu nedenle, sizin için gerçekten önemli olan şeylere odaklanarak hayır demeyi öğrenmek, FTMO’nun etkilerini azaltabilir. Çünkü kaynaklarınız sınırlı, bunun farkına varın. Zamanınızı, enerjinizi, paranızı, sabrınızı, kısacası sahip olduğunuz her şeyi doğru yönetmek için her şeye ‘evet’ demeyin.
Para harcamadan mutluluğu bulmanın yollarını keşfedin
Özellikle dışarıda yapılan etkinlikler, bütçenizi zorluyor olabilir, ekonomik sıkıntıların FTMO’ya neden olduğu aşikar. Dolayısıyla para harcamanızı gerektirmeyecek ama en az para harcadıklarınız kadar sizi mutlu edebilecek, modunuzu yükseltecek aktiviteler bulun. El işi hobileri, sanatsal aktiviteler, doğa yürüyüşleri, kutu oyunları gibi keyifli zaman geçirmenize yardımcı olacak etkinliklere şans verin.
Uygun dönemler için tatil planı yapın
Eğer yüksek sezon fiyatları nedeniyle tatil dönemlerinde seyahat edemiyorsanız, bu durumun geçici olduğunu unutmayın. Daha sakin dönemler için planlar yaparak hem bütçenizi koruyabilir hem de heyecan verici bir şeylere odaklanabilirsiniz. Erkenden otel rezervasyonu yaptırabilir, havayolu şirketlerinin erken dönem avantajlı fiyatlarından yararlanarak biletlerinizi alabilirsiniz.
Bütçenizi daha iyi yönetin
Gelir ve giderlerinizi düzenli takip ederek, gelecekteki fırsatlar için bir fon oluşturabilirsiniz. Gelirlerinizi ve aylık harcamalarınızı listeleyin. Birikim hedefleri belirleyerek küçük tasarruflarla başlayın. Pasif gelir kaynaklarını araştırın, hem giderlerinizi kısmak hem de mümkünse gelirlerinizi artırmak ekonomik sıkıntılarınızı hafifletebilir.
Şikayet etmeye değil, şükretmeye odaklanın
Hayatta nelerden mahrum olduğumuza odaklanmak yerine, sahip olduklarımızı takdir etmek hem zihinsel hem de duygusal sağlığımıza büyük bir katkı sağlar. Şükretme pratiği, bakış açınızı değiştirerek daha huzurlu ve mutlu bir yaşam sürmenize yardımcı olabilir.
Kendinize nazik davranın
FTMO hissi moralinizi bozabilir, ancak bu durumu aşmanın en önemli yollarından biri, kendinize karşı şefkatli olmaktır. Kendinizi başkalarıyla kıyaslamayı bırakın ve kendi yaşam koşullarınıza odaklanın. Başkalarının sosyal medyada gösterdiklerinin sadece bir vitrin ya da yanılsama olduğunu unutmayın. Kaçırdığınız şeylere değil, sahip olduklarınıza odaklanın. Ve en önemlisi kendinizle konuşmak için olumlu bir iç ses geliştirin.
İlginizi çekebilir: Mutluluğu, yarına, geleceğe, emekliliğe ertelemeyin: Anda yaşamanın önemi