Öğrenmeyi çoğunlukla bireysel bir süreç olarak düşünürüz. Ancak tanım olarak var olan bir başka kavram daha var: Birlikte öğrenme. Peki bunun bize faydası ne?
Sosyal medyadaki çeşitli ilgi alanı/hobi grupları bunun basit bir örneği. Diyelim yelkencilikle ilgileniyorsunuz. Bununla ilgili bir gruba üye olduğunuzda, yelkenli fiyatları, markaları, kurslar, sertifika sınavlarında çıkabilecek sorular ve cevapları, bakım ve onarımla ilgili önemli bilgiler ve daha birçok konu grupta konu olacaktır. Tüm bunları bireysel olarak öğrenmeniz mümkündür belki ama sizin sorularınıza alacağınız cevaplara ek olarak, farklı grup üyelerinin farklı konulardaki paylaşımları, soruları ve yorumları sayesinde muhtemelen, sizin merak ettiğiniz ya da ilgilendiğiniz kısımdan çok daha farklı bilgileri de öğrenme şansınız olacaktır. Bu basitleştirilmiş bir örnekti. Ancak, bu öğrenme tipini, yani kendi beyninizle baş başa olmanın dışında başka beyinleri de sürece katarak elde edilen zenginleştirilmiş deneyimi her konuda kullanabilirsiniz.
İlkokulda küme çalışması olarak adlandırılan bir çalışma vardı, bazılarımız hala hatırlar. “Birlikte” veya “işbirlikli” öğrenme olarak literatürde yer alan bu popüler öğrenme yönteminden öğrenciler ve öğretmenler hala faydalanıyor. Hatta bir araştırmaya göre bu yöntem, dinlediğini anlama becerisinde anlamlı gelişim sağlıyor. Ayrıca farklı araştırmalara göre, hep tek bir kaynaktan tek başına öğrenmeden çok daha iyi performans getiriyor. Hem de öğrenmede hız kazandırıyor. Bu sadece araştırmalara dayanan bir gerçek değil. Uzun süreli iş hayatı tecrübesinin üzerine gittiğim master programında, benzer durumdaki sınıf arkadaşlarımla kendiliğimizden bir araya gelerek derslere, sınavlara ve ödevlere birlikte çalışmamız, hayatımda yaşadığım en iyi birlikte öğrenme deneyimlerindendi. Halihazırda ise bir meslektaşımla beraber yürüttüğüm ve konuk ağırladığım podcast bölümlerinde de bir başka güncel örneğini yaşıyorum.
Birlikte, işbirlikli veya takım halinde öğrenme modellerinde, kendi kendine öğrenmeden farklı olarak, soru sorma, açıklama yapma, eleştirme, örnek verme gibi, tek başına yapılamayacak, ancak karşılıklı etkileşimle geçirilebilecek bir öğrenme süreci fırsatı yakalanıyor. Ayrıca yardımlaşma, birlikte çalışma, birbirini destekleme, paylaşma, dinleme, sırayla konuşma, sırasını bekleme gibi sosyal beceriler de kullanılmış ve gelişmiş oluyor.
Okul çağında bolca kullanılan ve öğrencilerin aşina olduğu bu yöntem, üniversitede de çiftler veya gruplar halinde hazırlanan projeler, birlikte yapılan sunumlar ile insanların karşısına zorunlu olarak çıkıyor. Ardından iş hayatımızın başlaması ile birlikte, bir şeyler öğrenmek, biz yetişkin bireylerin kendi tercihi haline geliyor. Kendinize sorun: iş yerinde ve işle ilgili bir konuyu çözmek, yerine getirmek veya öğrenmek için iş arkadaşlarınızla kafa kafaya veriyor, görevler üstleniyor ve beraber tartışıyor musunuz?
Gözlem ve deneyimime göre, bunun olma olasılığı epeyce düşük. İş hayatında da, okuldaki halimizden hiç farklı olmayan şekilde, zorunlu tutulmadığımız zamanlarda bu şekilde iş arkadaşlarımızla bir araya gelmiyoruz. Zorunlu tutulduğumuz durumlar ise çoğunlukla şirket içi eğitimlerde karşımıza çıkıyor. Kurumsal eğitimlerde, birlikte öğrenme yöntemi, fasilitatör eğitmenin de performansına bağlı olarak çok işe yarayan, hatta hedeflenenin ötesinde motivasyonel katkılar da sağlayan bir yöntem. Ancak yine de eğitim ortamının dışındayken çoğunlukla doğal tercihimiz olamıyor. Bunun olası nedenleri, şirket kültürü, bireysel alışkanlıklar, liderlik eksikliği ya da güven ortamının sağlanmamış olması gibi çeşitli şeyler olabilir. (Eğitimlerin etkisinin sürdürülebilir olması için yapılabilecekler, apayrı bir yazı konusu.)
Madem iş yerinde bunun kendiliğinden veya her zaman gerçekleşmesi zor, birlikte öğrenme veya işbirlikçi öğrenmeyi hayatımızda nasıl ve hangi hallerde tutabiliriz?
Çözmek istediğiniz bir problem, tamamlamaya çalıştığınız bir görev veya öğrenip gelişmek istediğiniz bir konu ya da beceri varsa; pekala kendi küçük destek grubunuzu ya da çiftinizi oluşturabilirsiniz. İşyerinde veya tamamen dışarıdan kişilerle. Bu oluşumla ilgili dikkat etmekte fayda olanlar ise şunlar:
- İletişim ve sosyal becerileri iyi, sizinle benzer değerlere sahip, takım ruhu olan, yeni ve farklı düşünce stilleri ve fikirlere açık olan insanlarla bir araya gelmeniz en doğrusu olacaktır.
- Odak konunuzla ilgili bilgi seviyeleriniz farklı olsun. Böylece yeni ve faydalı bilgiler ortaya çıkacaktır. En az ve en çok tecrübelilerin birbiriyle yakın temasta iletişimi sürdürmesi, az tecrübelinin bilinmezlik karşısındaki kaygısını azaltarak özgüven aşılar. Burada dikkat edilmesi gereken, çok tecrübelilerin de fayda elde etmesini sağlamaktır, yoksa bir nevi gönüllü hizmete dönüşerek devamı gelmeyebilir. Çok tecrübelilere ne gibi bir faydası olacağını önden düşünün.
- Konunuzla ilgili bir eğitim, seminer, atölye çalışmasına beraber katılmayı düşünebilirsiniz. Çünkü aranızdaki tartışmanın anlamlı bir şekilde yürütülmesi ve belli bir formata sahip olması, faydayı artıracaktır.
- Ortaklaşa kullanacağınız bir online aracınız olsun. Öğrenilenler, paylaşılanlar ve sıradaki aksiyonlar grup hafızası olarak orada kayda geçsin. Bir Whatsapp grubu bunun en basit örneğidir. Bunun dışında, iletişimin ve bilginin kategorize edilerek herkesçe takip edilebilmesini sağlayan tüm araçlar (Örn. Padlet, Google Drive gibi uygulamalar) işinize yarayacaktır.
- Gönüllü olarak konuları ve çeşitli görevleri paylaşmak ve herkesin kendi kısmını tamamlayarak çıktısını diğerlerine sunması, çok etkili bir yol olacaktır. Hatırlayın, bu yöntemi büyük ihtimalle okul çağlarında sınavlara çalışırken arkadaşlarınızla kullanmıştınız zaten.
- Birlikte öğrenme grubunuzla beraber bir eğitim, mentorluk ya da grup koçluğu almak da amaca yönelik düşünme ve tartışma eşliğinde aksiyonları getirecektir.
- Her ne kadar grubunuz aynı amaçla bir araya gelmiş insanların motivasyonuna sahip olsa da, bireyler arası olumlu etkileşimi artırmak ve deneyiminize çeşit katmak için, öğrenme konunuz haricinde şeyler için de zaman ayırın. Sosyal aktiviteler, doğum günü veya başka özel gün kutlamaları, sürprizler ve jestler, herkesin hoşuna gidecek konu dışı aktiviteler ya da yardımlaşmalar gibi.
Paylaşmak ve paylaşarak gelişmek kavramını, 2020’de pandeminin eskisinden daha popüler kıldığını düşünüyorum. Her zamanki stili daha bireysel olanların bu şekilde bir deneyime kendisi için fırsat tanıması ve uygun bir miktarda zorlanması, yeni ufuklar açacak ve beyinde oluşacak yeni bağlantılar ile yepyeni bakış açıları, tarzlar ve fırsatlara kapı aralayacaktır. Böyle bir kapıdan başını uzatıp bakmak harika olmaz mı?
Kaynakça:
https://www.pegem.net/Akademi/kongrebildiri_detay.aspx?id=125630
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/180113
http://horizon.unc.edu
https://www.researchgate.net/publication/337825411_Cooperative_Learning_in_the_Workplace
İlginizi çekebilir: “Geribildirim” korkulu rüyanız mı: Geribildirim vermeyi ve almayı kolaylaştıracak öneriler