Hayatınızın her alanında daha iyiyi başarma arzusuyla kendinizi motive ediyor olabilirsiniz fakat bu arzu bir süre sonra tükenmişliğe yol açabiliyor. Sürekli gelişim ve ilerleme beklentisine sahip olan insanlar, bir süre sonra bu beklentinin altında ezilebiliyor. Bu duruma kısaca betterment burnout deniyor. Bu yazımızda, betterment burnoutun ne olduğunu ve bu durumla nasıl başa çıkılabileceğini sizler için kaleme aldık.
‘Betterment burnout’ nedir?
Türkçe’ye ‘daha iyi olmaya çalışma tükenmişliği’ olarak çevirebileceğimiz betterment burnout, bir bireyin kendisini sürekli olarak daha iyiye götürmeye çalışırken yaşadığı zihinsel ve duygusal tükenmişlik durumu olarak tanımlanıyor. Bu durum, insanların kendilerini sürekli olarak daha iyi, daha üretken ve daha başarılı hale getirmeye odaklanması sonucunda gelişiyor. Bu duruma genellikle kariyer, sağlık, eğitim ve sosyal yaşam gibi alanlarda rastlanıyor.
İnsanların zamanla yıpranmasına yol açan betterment burnout, online flört uygulaması Bumble’ın 2024’te yürüttüğü bir araştırmayla somut bir şekilde açıklandı. Bu araştırmaya göre, uygulama kullanıcılarının %55’i sürekli daha iyi olma konusunda baskı hissediyor.
Neden sürekli daha iyiye ulaşmak isteriz?
Betterment burnoutun temelinde bulunan hep daha iyiye ulaşma isteği, biyolojik, psikolojik ve toplumsal dinamiklere dayanıyor. Evrimsel olarak hayatta kalma içgüdümüz, her zaman daha iyinin peşinden koşma isteğimizi körüklüyor. Bu içgüdüden ötürü daha güçlü ve yetenekli olmaya ve çevremize uyum sağlamaya çalışıyoruz.
Evrimsel ve biyolojik köklerle birlikte, modern toplumun başarıyı ve gelişimi ödüllendirmesi de daha iyi olma isteğini doğuruyor. Başarılı bir kariyer, sağlıklı bir yaşam ve sosyal statü gibi unsurlar toplumda saygı görmemizi ve kabul edilmemizi sağlıyor. Bu durum sonucunda her alanda daha iyiyi elde etmeye çalışıyoruz. Ayrıca, başka insanlarla kendimizi kıyaslamamız ve diğer insanların da kıyasa girmesi bu isteği açığa çıkarabiliyor.
Gelecekte daha güvende ve mutlu olma arzusuyla birlikte gelişim ve tatmin duygusuna olan ihtiyacımız da daha iyinin peşinden koşmamıza neden oluyor. Elde ettiğimiz başarılar ve gelecek hedeflerimizi gerçekleştirme ihtimalimiz içsel bir tatmin yaratıyor.
‘Betterment burnout’u önlemek için neler yapabilirsiniz?
Her ne kadar toplumsal beklentiler ve rekabet, biyolojik faktörler, psikolojik tatmin, öz saygı ve geleceğe yatırım yapma isteği bizleri daha iyiye yönlendirse de her zaman daha iyiye ulaşma arzumuz sonucunda yorgunluk yaşayabiliyoruz. Eğer sürekli daha iyiye ulaşma isteğinizden ötürü tükenmişlik deneyimliyorsanız dengesiz bir durumun içinde sıkışıp kalabilirsiniz. Bu nedenle, betterment burnoutu nasıl önleyebileceğinizi keşfetmeniz büyük bir önem taşıyor. Şimdi, daha iyiye ulaşma isteğinizi kontrol etmek için uygulayabileceğiniz pratiklerden bahsetmek istiyoruz.
1. Gerçekçi hedefler belirleyin
Betterment burnout yaşamamak için ilk olarak ulaşabileceğiniz hedefler belirlemeniz gerekiyor. Büyük ve sürekli hedefler yerine daha kısa vadeli ve ulaşılabilir hedefler koymaya özen göstermelisiniz.
Hedeflerinizi belirlerken kendi sınırlarınızı göz önünde bulundurmalısınız. Örneğin, ‘’Nasıl bir geleceğin hayalini kuruyorum?’’ ve ‘’Hangi noktaya neden ulaşmak istiyorum?’’ gibi soruları cevaplandırabilirsiniz. Kısacası, ihtiyaçlarınızı ve isteklerinizi göz önünde bulundurarak hedef listenizi oluşturmalısınız.
2. Dinlenin
Yoğun bir şekilde çalıştıktan sonra yeteri kadar dinlenmeye özen göstermelisiniz. Dinlenme süreniz boyunca hobilerinizle ilgilenebilirsiniz veya meditasyon gibi zihinsel açıdan rahatlatan pratikler uygulayabilirsiniz. Bu aktiviteler sayesinde zihninizi yenileyebilirsiniz.
Dinlenmeye ek olarak, herhangi bir göreve ara vermeyi de unutmamalısınız. Sorumluluklarınızı yerine getirirken kısa molalar vererek enerjinizi toplayabilirsiniz. Molalar sayesinde uzun vadede daha verimli olabilirsiniz.
3. Başarılarınızı takdir edin
Eğer başardığınız şeyler için kendinizi ödüllendirmezseniz başarılarınızın farkına varamazsınız. Bu nedenle, herhangi bir süreci tamamladıktan sonra küçük başarılarınızı kutlamaya özen göstermelisiniz. Başarılarınızı takdir ettiğiniz zaman sürekli olarak eksiklikleri düşünmeyi arkanızda bırakabilirsiniz. Ayrıca, başarılarınızın kıymetini anlayarak elde ettiklerinize daha rahat bir şekilde odaklanabilirsiniz.
4. Kendinize karşı nazik olun
Dünya üzerinde mükemmel olan bir insan olmadığını fark etmelisiniz. Bu farkındalık sayesinde eleştirici iç sesinizi kontrol altında tutabilirsiniz ve benliğinize daha anlayışlı bir tutumla yaklaşabilirsiniz.
Başarısızlıkların, eksikliklerin ve aksaklıkların insan olmanın bir parçası olduğunu kabullenmek için özen göstermelisiniz. Bu kabulleniş sayesinde hayatınızın her anında daha iyiye ulaşamayacağınızı ve bu durumun fazlasıyla doğal olduğunu anlayabilirsiniz. Bununla birlikte, her başarısızlığınızdan ders çıkarabileceğinizi ve bu derslerin gelişim yolunuzda sizi desteklediğini fark edebilirsiniz. Betterment burnout modern dünyada fazlasıyla yaygın bir durum olsa da farkındalık geliştirerek bu durumla başa çıkabilirsiniz.
İlginizi çekebilir: Tükenmişlik sendromu (burnout) nedir? Tükenmişliğin belirtileri nelerdir?