X

Vegan beslenme çocuklar için uygun mu?

Vegan beslenmenin faydalarından bahsedilen ve birçok insanın vegan beslenme alışkanlığı edinmeyi amaçladığı bu günlerde akıllara oldukça önemli bir soru geliyor: “Ben vegan beslenebilirim, peki ya çocuğum?”

Uzmanlar vegan beslenmenin doğru uygulanması koşuluyla çocuklar için, hem uygun hem de faydalı olduğunu vurguluyor.

Amerikan Beslenme Derneği ve Amerikan Pediatri Akademisi doğru uygulanan bir vegan beslenmenin bebekler, emzikliler, gebeler, sporcular ve çocuklar için uygun bir beslenme şekli olduğunu raporladı. Aynı kuruluşlar vegan beslenmenin çocukların büyüme ve gelişimlerine olumlu katkı sağladığını belirtiyor. İyi planlanmış bir vegan beslenme ile çocuklarda doymuş yağ, kolesterol ve yağ alımı sınırlandığı için yetişkinlikte ortaya çıkabilecek hastalık riskleri azaltılabiliyor.

Çeşitlendirilmiş vegan besinlerle beslenen vegan çocuklarda tüm besinsel ihtiyaçlar karşılanır. Ancak, vegan çocuklarda ve diğer tüm çocuklarda besin grupları yaşlara göre verilmelidir ve ihtiyacı karşılamaya yönelik olmalıdır¹. Ayrıca, vegan beslenmeyle çocuklarda sağlıklı yaşam alışkanlıkları erkenden başlatılmış olur.

Kalsiyum
Kıvırcık yapraklı lahana, brokoli, lahanalar ve soya ürünlerinin kalsiyum biyoyararlanımı arttırdığı belirtilmiştir.

Çocukların günlük kalsiyum ihtiyacı ortalama 800 mg’dır. Kuru fasulye, kuruyemişler, soya ürünleri, keten tohumunda kalsiyum bol miktarda bulunmaktadır.

Kalsiyumla ilgili çalışmalar yeterli olmamakla beraber vegan beslenmede oksalatlar, fitatların alımına dikkat edilmeli. Bunlar, kalsiyumun kullanımını azaltır. Ayrıca D vitamini eksikliği de kalsiyum emilimini engelleyebilir. Kıvırcık yapraklı lahana, brokoli, lahanalar ve soya ürünlerinin kalsiyum biyoyararlanımı arttırdığı belirtilmiştir. Eğer çocuğun beslenmesinde yeterli miktarda kalsiyum bulunmuyorsa kalsiyum takviyesi almakta fayda var. Bunun yanısıra, yemeklerle beraber takviyeyi almak emilimi zorlaştırabilir.

D vitamini

Çocukların günlük D vitamini ihtiyacı ortalama 10 mcg’dır. D vitamininin beslenme ile bir bağı yoktur. Vitaminin %90’ı güneş ışığı sayesinde deride sentezlenir. Daha sonra karaciğer ve böbreklerde hidrojenlenme işlemi yapılır. Yeterli D vitamini sentezlemek için çocuğun 10.00-15.00 saatlerinde 15 dakika kadar güneşe çıkarılması gerekmektedir. Eller ve yüzün güneşlenmesi D vitamini sentezi için yeterlidir. Eğer güneş ışığının yetersiz olduğu bölgelerde yaşıyorsanız kahvaltılıklarınıza ve bitkisel sütlerinize kalsiyum eklemeniz tavsiye edilir. Bazı düşüklük durumlarında ise D vitamini takviyesi hekim denetiminde önerilebilir.

B12 vitamini

Çocukların günlük B12 vitamini ihtiyacı ortalama 1.2 mcg’dır. B12, kırmızı kan hücrelerinin yapımında ve sinir sistemi işlevlerinde önemli bir vitamin türüdür. Vegan çocuklarda B12 vitamini takviyesinin yapılması oldukça önemlidir. Alınan B12’nin yüzde 1’i vücut tarafından kullanılır. Çocuklar için günlük 1000 mcg B12 vitamini alımı önerilmektedir. Ancak bu dozlar için hekiminiz ve beslenme ve diyet uzmanınızla görüşmenizi öneririm.

Çinko
Fitatlar, fermente mayalı ekmek ve soya ürünlerinde örneğin tempeh de oldukça düşük miktarlardadır.

Çocuklarda parazitik enfeksiyonlar, çinko eksikliğine neden olur. Ayrıca beslenme yetersizliği çinko yetersizliğinin nedenleri arasındadır. Proteinler çinko emiliminde öncüldür. Dengeli bir şekilde vegan beslenen bir çocukta protein sıkıntısı görülmez.

Bakliyatlar, tam tahıllılar, buğday embriyosu, çeşitlendirilmiş tahıllar, tofu ve fındıkgillerde çinko bulunur ancak biyoyararlanımı fitatlar nedeniyle sekteye uğrar. Fitatlar, fermente mayalı ekmek ve soya ürünlerinde örneğin tempeh de oldukça düşük miktarlardadır. Çinko emilimi bu nedenle bu ürünlerde daha fazladır.

Çocukların günlük çinko gereksinimi ortalama 5 mg’dır. Baklagilleri ıslatıp kurutmak, besin mayası kullanmak, fermente soya ürünleri kullanmak çinko emilimini arttırmak için bir çözüm olabilir.

Demir

Çocukların günlük demir gereksinimi ortalama 10 mg’dır.

Üçte biri vegan çocuklardan oluşan vejetaryen bir araştırma grubunda demir eksikliğine rastlanmamıştır. Vegan çocukların demir seviyesi RDA’nın üzerinde bulunmuştur². Hatta bu çalışmada İngiliz vegan çocuklarının demir alımları RDA’ya göre vegan olmayan çocuklarınınkinin iki kat fazlası çıkmıştır. Hemoglobin, serum demir ve ferritin seviyeleri aralarında vegan çocukların da bulunduğu vejetaryen çocuklarda anemiye rastlanmamıştır². Bunun yanısıra, veganlar ve vejetaryenlerde demir eksikliğine yüksek oranlarda rastlanmıyor. Veganlar ve vejetaryenlerde demir eksikliği anemisi genel popülasyondan çok farklı değildir.

Diyet posası

Amerikan Pediatri Akademisi çocuklarda diyet posası alımının günde kg başına 0.5 gr olarak belirlemiştir. Vegan çocukların lif alma durumu omnivor ve vejetaryen çocuklardan fazladır³.

Yağ tüketimi
Omega 3, yeşil yapraklı sebzeler, deniz bitkileri, keten tohumu, kanola yağı, ceviz ve soya ürünlerinde bulunmaktadır.

Vegan çocuklarda yağ tüketimleri omnivor ve lakto ovo vejetaryen çocuklardan daha azdır. Vegan çocukların yağ ihtiyacı büyüme ve gelişme dönemlerinde olduklarından oldukça önemli. Yağ ihtiyacı avokado, tohumlular, yağlı tohumlar (ceviz, fındık, badem vb.) soya ürünleri ve bitkisel yağlardan karşılanmalıdır. Omega 3, yeşil yapraklı sebzeler, deniz bitkileri, keten tohumu, kanola yağı, ceviz ve soya ürünlerinde bulunmaktadır.

Fitatlar

Fitatlar, negatif yüklü olduğundan mineraller gibi pozitif yüklü iyonlarla kolaylıkla birleşirler ve ince bağırsakta sindirim ve emilimi az olan çözünmeyen kompleksler oluştururlar. Bu nedenle fitat bakımından zengin kuru fasulye, kuru nohut gibi gıdalar gaz, şişkinlik, sancı yapıyorsa çocuk iyi gözlemlenmelidir. Bu şikayetler görülüyorsa bu gıdalarda miktar azaltımları yapılabilir.

Fitatların mineral biyoyararlanımı üzerine etkileri şu şekildedir:

  • Beslenmede kalsiyum, magnezyum, çinko, demir yeterli miktarda alınırsa fitatların olumsuz etkileri ortadan kalkar,
  • Askorbik asit (C vitamini) besinlerle yeterli düzeylerde alınırsa demir emilimi üzerine olan olumsuz etkiler ortadan kalkar.
  • Bir çocuk vegan besleniyorsa yüksek fitat alımından kaçınmalıdır.

Demir emilimini arttırmak için:

  • Vitamin C ve diğer organik asitler nonhem demirin emilimini artırıyor. Vitamin C alımı, karışık beslenen çocuklara göre vegan çocuklarda daha iyi durumdadır.
  • Mayalanmış ekmek, soya ürünleri (soya sütüne dair bir bilgi yok) tüketimi demir eksikliğine önlem olabilir.
  • Vegan diyetler fitatları yüksek oranda içerir. Bunun yanında kurubakliyat gibi gıda gruplarının aşırı tüketimi demir emilimini engelleyebilir. Bunların ölçülü tüketilmesi gerekiyor.
Vegan çocuk yetiştiren ebeveynler nonhem demirin emilimi için demir ile zenginleştirilmiş yiyecekleri tercih etmelidir.
  • Soya ürünleri miso ve tempeh demir emilimini kolaylaştırır. Ancak soya sütü ile ilgili bir veri bulunmamaktadır.
  • Mayalanmış ekmek fitat aktivitesini azaltır, demir emilimini arttırır.
  • Vegan çocuk yetiştiren ebeveynler nonhem demirin emilimi için demir ile zenginleştirilmiş yiyecekleri tercih etmelidir.
  • Çocukların çay, kola veya kahve benzeri içecekleri içmeleri önerilmiyor.

Not: Yukarıdaki vitamin ve mineral ihtiyaçları ortalama olarak verilmiştir. En doğru dozlar için hekiminiz ve beslenme ve diyet uzmanınızla görüşün.

Vegan mama tarifi

Evde vegan bebeğinize kendi mamanızı yapabilirsiniz. İşte malzemeler…

  • 1 adet Anamur Muz
  • 5 adet ceviz içi
  • Çeyrek avokado

Tüm malzemeyi karıştırıcıdan geçirin ve vegan mamanız hazır! Bebeğiniz için besleyici bir mama… Bunu 2-3 öğüne bölüp verebilirsiniz.

 

İlginizi çekebilir: Çocukken dayatılan algılara karşı veganlık ve sağlıklı beslenme

Yazarın diğer yazıları için tıklayın.

Kaynaklar:
¹J Am Diet Assoc
²Kim Y-C. The effect of vegetarian diet on the iron and zinc status of school-age children.
³Sanders TAB, Manning J. The growth and development of vegan children. 

Kevser Başkara: 10 yıla yakındır %100 vegan yaşayan Kevser Başkara, Ankara Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Lisans Programını, Cornell University Plant Based Nutrition, American College of Lifestyle Medicine programlarından mezun olmuştur. Türkiye’de bireysel vegan beslenme ve yaşam danışmanlığı, kurumsal beslenme danışmanlığı hizmetlerinin yanısıra vegan marka danışmanlıkları vermektedir. Bitki Temelli Beslenme’yi Beslenmenin Geleceği adlı ders ile ilk kez devlet üniversitesi müfredatına eklemiştir. Bitki Temelli Beslenme, Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerinin 17’de 12’sine çözüm üretmektedir. Bütünsel sağlığın önemine tüm eğitimlerinde ve hizmetlerinde vurgu yapan Başkara, International Vegan Society (England) Plant Based Health Professionals (England) üyesidir.

Kıyafetlerinize özen gösteren teknoloji: Siemens iQ500 ile tanışın

Evde zamanımızın büyük bir kısmı, farkında olmasak da rutin işlere gidiyor. Pek çoğumuz için bu rutinde en çok vakit alan işlerden biri de şüphesiz ki çamaşır yıkamak ve kurutmak. Çamaşırlar için uygun programı seçmek, deterjanı ayarlamak, ıslak çamaşırların kurumasını beklemek ve ütü… Tüm bunlar bazen günün temposu içinde küçük ama rutinde bir yük haline dönüşebiliyor. Hayatı kolaylaştıracak birçok yenilik ise Siemens’ten geliyor. Siemens iQ500 Çamaşır ve Kurutma makineleri ile rutininiz artık hiç olmadığı kadar kolay ve pratik. Siemens iQ500 çamaşır ve kurutma makinesinde çamaşırlarınızı sizden önce düşünen, her adımı sizin yerinize planlayan bir teknoloji var. Size ise bu teknolojinin keyfini çıkarmak kalıyor. 



intelligentDry: “Ben ne yapacağımı bilirim” diyen çamaşır ve kurutma ikilisi 

Pamuk tişörtler, hassas bluzlar, okuldan gelen kalın eşofmanlar… Normalde hepsi için ayrı ayrı düşünüp doğru programı aramanız gerekir. Ama artık değil. Gün içinde onlarca şeyle uğraşırken bir de çamaşırın “fazla mı kurudu, az mı kurudu, ya buruşursa?” stresi yaşamıyorsunuz. Çünkü makineler zaten kendi arasında konuşup sizin yerinize karar veriyor.  

Çamaşır ve kurutma makineniz sadece yan yana duran iki cihaz değil; birbirini anlayan, sizin yerinize düşünen bir ikili. Siemens iQ500’ün intelligentDry teknolojisi sayesinde “Acaba doğru programı seçtim mi?” stresi tamamen bitiyor. Yıkama bittiği anda çamaşır makineniz tüm detayları (kumaş türü, yük miktarı, ıslaklık seviyesi, hatta ısı toleransını) tek tek kurutma makinesine iletiyor. Kurutma makinesi de tüm bu bilgileri alıp kıyafetlerin için en doğru programı otomatik olarak seçiyor ve başlatıyor. 



Evinizde görünmez bir iş ortağı varmış gibi… Sessiz, hızlı ve tamamen sizin konforunuz için çalışan. Tek yapmanız gereken çamaşırları makineye atmak; gerisini teknolojinin kendisine bırakmak ve keyfini çıkarmak. 

Mini Yük Özelliği: “Şunu bir hızlı aradan çıkarayım” dediğiniz anlar için 

Spor sonrası sepette sırasını bekleyen bir tişört, “yarın tekrar giyeceğim” diye bir kenara ayırdığınız gömlek ya da akşam dışarı çıkmadan önce anında yıkanması gereken bir bluz. Makineyi tam dolduracak kadar birikmesini beklemek istemezsiniz; ama tek parça kıyafet için makinenizi çalıştırmak istemezsiniz. Siemens iQ500 çamaşır makinesinin mini yük özelliği tam da bu anlar için tasarlandı. Yarım kiloya kadar olan birkaç parça çamaşırı, kısa sürede ve düşük enerji tüketimiyle yıkayabilirsiniz. 



Günlük hayatın koşturmacasında en güzeli de şu: Siemens Home Connect uygulaması üzerinden bir dokunuşla mini yük programını açıyor, çamaşırlarınızı dakikalar içinde temiz ve mis gibi alıyorsunuz. Pratik, hızlı ve o küçük yükleri büyük bir mesele olmaktan çıkaracak kadar akıllı. Siz temponuza devam edin; o, çamaşırlarınız için detayları halletsin.  

20’den fazla yıkama ve 15’den fazla kurutma programı ile gardırobunuzdaki her kıyafete ayrı bir seçenek 

Her kumaş, her kullanım, her kıyafetin ayrı bir dili vardır. Siemens çamaşır ve kurutma makinesi işte bu yüzden onlarca akıllı programla kıyafetlerinizin ömrünü uzatıyor. Siemens iQ500 Çamaşır ve Kurutma Makineniz, tüm ihtiyaçları bilir ve sizin için en uygun seçeneği sunar. Siemens Home Connect uygulaması sayesinde tüm programlara tek dokunuşla erişebilir, hatta yeni çıkan programları indirerek makinenizi kişiselleştirebilirsiniz. Böylece makineniz yıllar geçse bile zamana ayak uydurmaya devam eder.  

Program Asistanı: “Sen söyle, ben ayarlarım” diyen yardımcı 

“Hangi program daha doğru? Çamaşır az mı çok mu? Bir kere giydim ama uzun programa atsam mı?” diye düşünmenize gerek kalmadan Program Asistanı tüm bunları size en doğru programında çalıştırır. Kumaş türünü, çamaşırın ağırlığını, kirlilik seviyesini analiz eder ve size en uygun yıkama-kurutma programını önerir. Bu sayede yalnızca doğru programı bulmakla kalmaz; suyu, enerjiyi ve zamanı en verimli şekilde kullanır. Siz de makinelerin işini yapmasına izin verip, geri kalan zamanınızı kendinize ya da sevdiklerinize ayırabilirsiniz. 

SmartFinish: Ütüye ayırdığınız süre artık size kaldı 

Kim ister çamaşırların başında ütüyle saatlerini harcamayı? SmartFinish teknolojisi buharın gücünü kullanarak kırışıklıkları daha makineden çıkmadan %50’ye kadar azaltıyor. Sonuç? Daha az ütü, daha çok kendinize ayırdığınız zaman. Teknolojinin keyfini çıkarmak için Siemens Home Connect uygulamasıyla SmartFinish’i açmanız yeterli. Ütü masası açmadan, güç harcamadan, zaman kaybetmeden kıyafetleriniz giyime hazır hale gelir. Bir toplantı öncesi, spontane bir plan öncesi ya da sadece rahatlık istediğiniz bir anda SmartFinish teknolojisi sizin için çalışır.  

Program İndirme: Makineniz hep güncel, hep “yenilikte” 

Siemens iQ500 Çamaşır ve Kurutma makinesi, güncel yeni programları kolayca indirip tek dokunuşla kullanabilirsiniz. İhtiyaç değiştikçe çamaşır makineniz de sizinle birlikte kendini güncelliyor. Siemens’in en sevilen yanlarından biri, cihazların statik kalmaması. Yani bugün aldığınız çamaşır makinesi birkaç yıl sonra bile yeni özellikler kazanabiliyor. 



Siemens Home Connect üzerinden cihaza özel yeni yıkama ve kurutma programları indirebiliyorsunuz. Mevsimsel ihtiyaçlar, moda olan yeni kumaş türleri, spor kıyafetlerin gelişmesi… Ne değişirse değişsin, makineniz hep güncel kalıyor. 

Tıpkı telefonunuza uygulama güncellemesi indirir gibi çamaşır ve kurutma makineniz de güncellemelerle değişen yaşam tarzınıza ayak uyduruyor. 

Akıllı deterjan yönetimi: i-Dos ile her yıkamada doğru ölçü 

Makineyi tamamen doldurunca veya tek parça kıyafeti makineye attığınızda ne kadar deterjan koyacağınızı bilemiyor olabilirsiniz. İşte tam bu noktada i-Dos Deterjan Tarama teknolojisi devreye giriyor. Siemens Home Connect üzerinden şişelerin barkodunu okutup su sertliği ve deterjan yoğunluğunu makineye iletiyor, i-Dos ise her yıkamada doğru miktarı otomatik olarak ayarlıyor. Üstelik Siemens Home Connect uygulaması, deterjan seviyesini takip ederek deterjanınız tükenmeden önce size haber veriyor. Tek yapmanız gereken uygulamayı telefonunuza yüklemek ve çamaşır makinenizi uygulamaya bağlamak. 

stainRemoval teknolojisi: Zorlu lekelerle inatlaşmayı unutun 

Çay, yağ, makyaj, çikolata lekeleri… Gün içinde fark etmeden üzerinize bulaşan lekeler artık kâbus olmaktan çıkıyor. Siemens iQ500 çamaşır makinesi ile stainRemoval teknolojisi devreye giriyor. Tek bir dokunuşla çay, yağ, kozmetik veya günlük hayatta karşılaştığınız diğer zor lekeler için özel programları aktif edebilirsiniz. 

Siemens Home Connect uygulaması sayesinde daha fazla leke türünü ve bunlar için geliştirilmiş özel programları keşfetmek de mümkün. Yani sadece “lekeyi çıkar” demekle kalmıyor, sizin için en doğru yıkama programını da otomatik olarak öneriyor. Böylece hem lekelerle uğraşmak zorunda kalmıyor hem de giysilerinizin ömrünü koruyorsunuz. 

Artık çocuğunuza yemek yedirirken dökülen yemek lekeleri, kahve kazaları ya da mutfakta sıçrayan yağ lekeleri sizi endişelendirmiyor. stainRemoval, günlük hayatın getirdiği küçük sürprizlere karşı en güvenilir yardımcınız oluyor. 

Siemens iQ500 çamaşır ve kurutma makineleri, artık sadece kıyafetlerinizi temizleyen makineler değil; size zaman, konfor ve güven veren akıllı iş ortaklarınızdır. Ütüye harcadığınız vakti kendinize ayırın, lekelerle uğraşmayı unutun ve teknolojinin yaşam alanınıza uyumunun keyfini yaşayın.

*Bu yazı Siemens’in katkılarıyla hazırlanmıştır. 





İlgili Makale