Bir önceki yazımda varlıklı olmanın tanımını yapmıştık; kazandığından daha azını harcama veya gelirin giderlerden daha yüksek olma durumu. Giderleri azaltarak birikim yapmanın yollarını inceledik. Bu yazıda da gelirleri artırmak üzerine duracağız.
Giderlerinizi olabilecek en alt seviyeye çektiniz, tasarruf yapılabilecek her alanda harcamalarınızı minimize ettiniz fakat yine de kazancınız, birikim yapmak istediğiniz tutarı sağlayacak düzeyde değil. Olabilir. Böyle bir durumda daha fazla para kazanmanın yollarını aramamız gerekiyor.
Finansal özgürlüğünüzü bir masa gibi düşünün. Gelir, masayı ve üzerindekileri tutan bacakları olsun. Eğer hayatınız tel bir bacağı olan bir sehpa üzerinde duruyorsa, sehpanın bacağı kırıldığı an hayatınız tepetaklak olacaktır. Ancak birden fazla bacağı olan bir masaysanız, bacaklardan biri hasar görse bile diğerleri sizi dengede tutmak için yeterli olacaktır.
Peki, kazancımızı nasıl arttırabiliriz? Para kazanmanın yedi farklı yolu vardır:
1. Maaş kazancı
En yaygın iş modelidir. Bir kişi veya kuruluş adına, o kişi veya kuruluşun ihtiyaç duyduğu bir ürünü veya hizmeti sağlarsınız. Harcadığınız zaman ve emek için de belli bir tutar ödeme alırsınız. Maaşlı bir işte çalışıyorsanız ama maaşınız, zorunlu giderleri karşıladıktan sonra birikim yapmanız için yeterli gelmiyorsa, önünüzde iki seçenek vardır; terfi almak ve iş değiştirmek.
Doğru bir kariyer planlamasında maaşlı bir çalışan, her iki yılda bir ya terfi almalı ya da daha yüksek gelir ve yan haklara sahip başka bir işe geçiş yapmalıdır. Aksi takdirde maaşınız, işgücünüzün ve zamanınızın değerinin altında kalır ve alım gücünüz düşer.
Mesleki yükseliş yapmak istiyorsanız, yükselmek istediğiniz pozisyon için gerekli kriterleri sahip olup olmadığınızı iyi analiz etmelisiniz. Belki ikinci bir yabancı dil, belki aktif kullanmanız gereken bir program, belki de sizi terfi veya işe alımda öne çıkaracak bir sertifikaya ihtiyacınız vardır. Yetkinliklerinizi analiz edip kendinize yeni yetenekler ve beceriler kazandırarak işgücünüzün değerini artırır ve mesleki yükselişinizi gerçekleştirebilirsiniz.
“Yapabileceğiniz en iyi yatırım kendinize yaptığınız yatırımdır… Ne kadar çok öğrenirseniz o kadar çok kazanırsınız.” – Warren Buffett
2. Ek iş kazancı
9-5 işinizin yanı sıra, sahip olduğunuz farklı yetenek ve becerileri kullanarak ek gelir elde edebilirsiniz. Yabancı dili iyi olan biri hafta sonları freelance metin çevirisi yapabilir. Sesiniz ve diksiyonunuz düzgünse, sesli kitap seslendirmesi yapabilirsiniz. El işlerine eliniz yatkınsa, el yapımı ürünleri üretip sosyal platformlarda satışa koyabilirsiniz. Yaptığınız iş başına ödeme yapılan freelance işler, mevcut maaşlı işinize engel olmadan ek kazanç elde edebileceğiniz güzel fırsatlar sunar.
3. Kira geliri
Çevremde konuştuğum neredeyse herkes, ev varlığına iyi bir yatırım gözüyle bakıyor. Üzülerek söylüyorum ki o iş tam olarak öyle değil. Kullandığınız her varlık, yüktür. Evi aldınız; eğer içinde oturuyorsanız o ev size sürekli masraf çıkaracak ve cebinizdeki parayı yiyecektir. Fakat eğer içinde siz değil de kiracı oturuyorsa, o ev iyi bir yatırıma dönüşür; çünkü artık size para kazandırmaya başlar.
Birden fazla eviniz varsa zaten birinde oturuyor ve diğerlerini kiraya vermiş olduğunuzu varsayıyorum. Fakat bir eviniz varsa ve o evi de siz kullanıyorsanız, size para kazandırabilecek bir kaynağı heba ediyorsunuz demektir. Eğer tek yaşıyorsanız ve yeterince odanız varsa, odalarınızı kiraya verebilirsiniz. Tanımadığınız insanlarla aynı çatıda olmak hoşunuza gitmiyorsa, evinizi kiraya verip daha düşük fiyatlı bir eve kendiniz kiraya çıkabilirsiniz, aradaki fark da aylık ek kazancınız olur.
Sadece ev de değil, arabanız varsa ve şehir trafiğinden dolayı arabanızı nadiren kullanıyorsanız, aracınızı da kiralayabilirsiniz. Böylece kaldırımda boşa bekleyen bir yükü, bir gelir kaynağına dönüştürürsünüz. Birikmiş paranız varsa ve kredi çekebiliyorsanız, bir dükkân alıp işletmelere kiraya vererek çektiğiniz kredinin de üzerinde kazanç sağlayabilirsiniz. Gelinlik ve abiyeler bile kiraya verilebilir. Sadece biraz yaratıcı düşünmek yeterli.
4. Telif hakkı geliri
Muhteşem bir fikriniz var fakat bu fikri hayata geçirecek sermayeniz veya vaktiniz ya da mesleki bilginiz yok mu? Başkasının da aklına gelmeden hemen fikrin telifini alın. O fikri kullanmak isteyenler size ödeme yapmak zorunda. Yazılı, sözlü, görsel ve işitsel her özgün iş, telif alınabilecek eserlerdir. Yaratıcı bir zekanız ve yeteneğiniz varsa, tek bir fikirden devamlı telif geliri kazanabilirsiniz.
5. Kar payı kazancı
Gidip orada düzenli çalışmanıza gerek yok; eğer bir işletmeye ortak olduysanız, işletmenin karında pay hakkınız vardır. Bu (fikir ortağı olarak şirket ortakları arasında yer almak şartıyla) bir iş fikrinizi başkasının hayata geçirmesine izin vererek, işin kurulması için başlangıçta ortaya para koyarak (sermayedar olarak) ya da halihazırda kurulu ve işleyen bir şirketin hissesini alarak yapılabilir. Saydığım bu yöntemlerden biri ile ortağı olduğunuz işletme, ortaklık yüzdesi oranında size düzenli olarak kar payı öder.
6. Yatırım kazancı
Düşük fiyattan alıp maliyetinin üzerinde sattığınız, dolayısıyla paranızın para kazandığı her konu, yatırım konusu olabilir. Değeri artan bir hisseyi, evi, arsayı, altını, sanat eserini vb. satarak para kazanabilirsiniz. Bunun için bu saydığım ve daha sayamadığım pek çok farklı varlıkların ne zaman alım için en uygun fiyatta olduğunu, değerinin ne zaman ne ne kadar yükselebileceğini iyi analiz etmek gerekir.
7. Pasif gelir
Pasif gelir, siz uyurken bile size para kazandıran bir iş tipidir. Sadece üretim aşamasında çalışırsınız, sonrasında arkanıza yaslanır ve paranın akışını seyredersiniz. Benim kişisel olarak en beğendiğim pasif gelir örnekleri; internetten ücretli indirilen eğitim videoları çekmek, basılı veya dijital kitap yazmak, telif hakkı alınan görsel işler yapmak (fotoğraf ve dijital tasarım), influencer/blogger iş modeli kurmak, kira gelir ve dropshipping (stoksuz satış). Sadece pasif gelir üzerine ayrı bir makale bile yazılabilir çünkü daha sayamadığım nice örnek var ve her biri detaylı bir açıklamayı hak ediyor.
Kazançları birikime dönüştürmek
Yukarıda saydığım gelir türlerinden kendinize uygulayabileceklerinizi seçtiniz ve çabalarınız sonuç verdi, gelirinizi arttırdınız, diyelim. Neden gelirinizi arttırmaya çabaladığınızı unutup kendinizi alışverişin dibini sıyırırken bulabilirsiniz. Bu hataya sakın düşmeyin! Fazladan kazandığınız her bir kuruşu, finansal gücünüzü arttırmak için kazandınız. Kazançlarınızı birikim ve yatırıma yönlendirerek varlıklı olmaya giden yolda ilk adımlarınızı atın.
Ben kimim?
Ben bir birikim ve güvence danışmanıyım. İşim, insanların tasarruf ederek birikim yapmalarını ve bu birikimleri sayesinde gelecekte yaşayacakları maddi sıkıntılara karşı kendilerini güvence altına almalarını sağlamak. Birikim, yatırım, emeklilik planlaması, finansal güvence ve başka pek çok sorunuz için bana ulaşabilirsiniz. Sorularınızı yanıtlamaktan ve elimden geliyorsa yardımcı olmaktan memnuniyet duyarım.
İlginizi çekebilir: Finansal okuryazarlık nedir, nasıl geliştirilir?