Yeni yıla sayılı günler kaldı. İyisiyle kötüsüyle, “iyi ki”ler ve “keşke”lerle dolu bir yıl geçti gitti bile ve şimdi hayatımızda yepyeni bir sayfa açmaya hazırlanıyoruz. Yeni yıl dünya çapında yılın en çok sevilen dönemlerinden biri. Bunda yeni başlangıçlara vesile olması, ışıl ışıl dekorlar ve eğlenceli etkinlikler kadar, hediyelerin de payı var. Bu yıl da yeni yıl için pek çok insan sevdiklerine hediye verecek, sevdiklerinden hediye alacak veya okul ya da iş arkadaşları arasında yeni yıl çekilişlerine katılacak.
Günlük yaşantımızda çevre dostu alışkanlıklar kazanmak ve atık oluşumumuzu azaltmak için bu kadar uğraştıktan sonra, yeni yılın büyüsüyle çabalarımıza balta vurmayalım. Hediye seçimlerimizi de çevreci ve sürdürülebilir hale getirebilir ve gezegenimize zarar vermeden sevdiklerimizi mutlu edebiliriz.
Sıfır atık ürünler
Özellikle hediye verilecek kişi sıfır atık ile yeni tanışmış ise ve tek kullanımlık plastik alternatiflerinin bazılarına sahip değilse, ona sıfır atık ürünlerinden birini alarak yardımcı olabilirsiniz. Bambu ve akrilik pipetler, bez çantalar ve termoslar akla ilk gelen sıfır atık ürünleri arasında. Bunun yanı sıra zeytinyağı sabunu, pembe kil, bambu diş fırçası gibi kullandıkça tükenen ürünleri de hediye olarak düşünebilirsiniz.
Kendin yap hediye fikirleri
İnsanın kendi zamanını harcayarak biri için kendi elleriyle, kendi emeğiyle yaptığı bir şey kadar güzel bir hediye var mıdır? Tatlı seven birine en sevdiği kurabiyeyi pişirebilir, yemeklerinde sıkça kullandığı bir sosu (salsa, pesto sosu gibi) hazırlayıp kavanoz içinde hediye edebilirsiniz. Örgü, dikiş gibi becerileriniz varsa kıyafet örebilir veya dikebilirsiniz. Balmumu ve esansiyel yağlar kullanarak kokulu mum, biraz gıda boyası ve kakao yağı ile renkli dudak kremi yapabilirsiniz. Hediye edeceğiniz kişi ile özel bir anınıza ait bir fotoğrafı, kendi yapacağınız bir çerçeve ile sunabilirsiniz. Hatta bir de mektup yazıp fotoğrafın arkasına, çerçevenin içine saklayabilirsiniz. Bakalım mektubu ne zaman fark edip okuyacak? Belki de yıllar sonra, çerçeve kırılıp da fotoğrafı çerçeveden çıkardığında mektubu fark eder ve o günleri hatırlayıp mutlu olur.
İnternette sayısız kendin yap projesi içinde hediye alacak kişinin ihtiyaçlarına, zevklerine ve ilgi alanlarına uygun mutlaka bir fikir vardır. Biraz araştırma, biraz el emeği ile hem çevre dostu bir hediye yapabilir hem de sevdiklerinizi el emeği bir hediye ile mutlu edebilirsiniz.
Deneyim hediye edebilirsiniz
Somut bir hediye olmadığından pek akla gelmeyen bir seçenek olsa da deneyim, fazlasıyla değerli ve mutluluk verici bir hediyedir. Deneyim, bir kişiye bir deneyimi yaşama şansı sunarak verilebilecek bir armağandır. Tiyatro bileti, hafta sonu tatili, günübirlik geziler, açık hava sineması, maç bileti, spa/masaj paketi, doğa kampı, konser bileti gibi örnekler benim ilk aklıma gelen deneyim çeşitleri. Biletleri elektronik bilet şeklinde alırsanız çok daha çevre dostu bir hediye olabilir. Ayrıca, bu deneyime ortak olursanız çok daha keyifli bir hediyeye dönüşebilir!
Çevre dostu hediyeler
Sıfır atık hayat tarzından önce de birbirimize hediye ettiğimiz eşyalar, hala olasılık listemizde duruyor. Evinde yeşil alanlar oluşturmak isteyen birine bitki, okumayı seven birine kitap ve buna benzer klasik ama çevre dostu armağanlar hem basit, hem de insanı gülümseten hediyelere örnek verilebilir. Biraz daha kalıpların dışına çıkmak isterseniz hayal gücünüzü zorlayarak pek çok harika fikir bulabilirsiniz. Benim aklıma güneş enerjili şarj aleti ve farklı aromalara sahip bitki çayı seti gibi hediye fikirleri geliyor.
İkinci el ve antika
Atıksız alışverişte sıkça başvurduğumuz ikinci el dükkanlar ve antikacılar da hediye seçmek için harika mekanlardır. Özellikle hediye edeceğiniz kişi vintage ürünler kullanmayı seviyorsa ya da antika eşyalara ilgisi varsa, bu tarz dükkanlarda ona uygun çok sayıda ilginç eşya bulabilirsiniz.
Hediye kartı
Bunca seçenek arasında ne hediye edeceğinize karar veremediniz mi ya da seçtiğiniz hediyenin onun hoşuna gidip gitmeyeceğinden emin olamadınız mı? O halde bırakın kendi hediyesini kendi seçsin! Hediye kartları, böyle zamanlar için var. En sık alışveriş yaptığı mağazadan, favori restoranından, en sık gittiği kafeden ya da kitap okumayı çok seven biri için bir kitapçıdan hediye kartı alabilirsiniz (plastik bir kart almak yerine karekod indirmek daha çevreci bir seçenek olabilir –hediye kartı alırken böyle bir seçeneğiniz olup olmadığını sorun). Böylece aldığınız kart tutarında kendi beğendiği şeyi alabilir, en sevdiği yemeği sipariş edebilir veya okumayı çok istediği kitabı alabilir.
Eğitim/ kurs hediye edebilirsiniz
Yeni şeyler öğrenmeyi ve kendini her alanda geliştirmeyi sevenler için muhteşem bir hediye olacaktır. Böyle bir kişiye yabancı dil eğitimi, dans kursu, yoga eğitimi, meditasyon kampı, yaratıcı yazarlık gibi kurslar ve eğitimler hediye edebilirsiniz. Atölyeler (seramik, ahşap boyama, kar küresi, pasta/kurabiye yapımı, kahve demleme, suluboya, vb.) de eğitici ve eğlenceli bir hediye olabilir, özellikle de birlikte katıldığınızda!
Adına bağış yapabilirsiniz
Paranızı harcayabileceğiniz en anlamlı hediye muhtemelen bağış yapmak olacaktır. TEMA, LÖSEV, Darüşşafaka Cemiyeti, Toplum Gönüllüleri gibi sivil toplum kuruluşlarına o kişinin adına bağışta bulunabilir ve kendisine, üzerinde kendi ismi olan bağış sertifikasını hediye edebilirsiniz. Türkiye’nin bir yerinde dikili bir ağacı olduğunu ya da bir çocuğun eğitimine veya tedavisine kendi adına katkıda bulunulduğunu bilmek, eminim herkesi mutlu edecektir.
Ekolojik yerli işletmeleri destekleyebilirsiniz
İleri dönüşüm ile üretim yapan küçük işletmeleri desteklemek için hediyeliklerinizi bu yerlerden alabilirsiniz. Geri dönüştürülmüş pamuk ve bambudan üretilen kıyafetler, teknolojik atıklardan çıkarılan bakır ve altın ile yapılan takılar, tamamen doğal içeriklerle hazırlanan ve çevre dostu ambalajları olan kişisel bakım ürünleri alabileceğiniz pek çok yerel işletme var. Bilinçli birer tüketici olarak bu işletmelere destek olabilir ve değişen taleplerimiz ile arz edilecek ürünlerin kalitesini ve niteliğini belirleyebiliriz.
Hediyeyi aldık, nasıl paketleyeceğiz?
Sürpriz hediye denildiğinde gözümüzün önüne gelen paketlenmiş, kurdeleler ile süslenmiş kutu görüntüsü vardır ya, işte o paket kâğıtları ve kurdeleler hep tek kullanımlık plastik atık! Hediyemizin içeriğini özenle seçtikten sonra plastik bir kâğıda sarmalayıp naylon poşetler içinde vermemizin hiçbir anlamı yok. Üstelik bu poşet, paketleme kâğıdı gibi nesneler ince olduklarından geri dönüşüm için çok daha elverişsiz oluyorlar. Çünkü geri dönüşüm için kullanılan makinelerin dişlilerine takılıp sıklıkla arızaya yol açıyorlar. Bu nedenle hediyenin paketlenme şeklinin plastiksiz olması, hediyenin kendisinin plastiksiz olmasından çok daha önemli.
Sürdürülebilir bir paketleme yapmanın güzel yanı şudur: Hediye paketinin kendisi de bir hediye olabilir. Kurabiyeleri koyduğunuz yemek kabı, pesto sosunu koyduğunuz kavanoz, zeytinyağı sabunlarını sardığınız balmumu kumaş ve o hediyeleri taşımak için kullandığınız bez çanta, hediye edeceğiniz kişi tarafından kullanılabilecek eşyalardır. Kendin-Yap hediyenizi ipek bir fular kullanarak paketleyebilir, tahta kutu veya geri dönüştürülmüş kâğıtlardan üretilmiş bir hediye kutusuna koyabilirsiniz (kutular her zaman bir yerlerde bir işe yarar). Bir saksı orkide aldıysanız, toprak veya seramik bir saksı ile takdim edebilirsiniz.
Hatta belki saksıyı seramik atölyesine katılıp kendi ellerinizle yapar ve üzerine ismini de yazarsınız.
Kendi yaptığım bir hediye sunumunu size örnek vereyim: Ben bir keresinde bir arkadaşıma doğum günü hediyesi olarak sahaftan ilk baskı bir kitap almıştım. Kitabı paketlemek yerine makromeden yapılmış bir saç bandını kurdele gibi kullanıp kitabın etrafına sarmıştım. Hem kitap, hem de saç bandı hediyem oldu. Hediyeyi verdiğim arkadaşım kitabı da saç bandını da severek kullandı.
Bu atıksız hediye önerileri sadece yeni yıl için değil, doğum günü, yıldönümü ve hediye vermeniz gereken her koşulda işinize yarayacaktır. Sevdiklerimizi mutlu ederken de sürdürülebilir tercihler yaparak hem gezegenimiz için doğru olanı yapmış, hem de sevdiklerimize de çevreci bir yaşam tarzı oluşturmaları için ilham vermiş oluyoruz. Ne kadar çok insan çevre için önemli adımlar atmaya başlarsa, dünyamızın kurtuluşu o kadar hızlı olur.
Hepinize atıksız nice yeni yıllar dilerim!
Kaynaklar
https://www.plaineproducts.com/gift-ideas-for-friends-and-family-new-to-zero-waste/
https://reducereuserenewblog.com/the-ultimate-zero-waste-minimalist-friendly-and-mindful-gift-guide-with-96-gift-ideas/
https://ecowarriorprincess.net/2017/12/eco-conscious-ways-wrap-gifts-christmas/
İlginizi çekebilir: Ya evdeki tek çevreci sizseniz: Kalabalık bir hanede sıfır atıkçı olmak