Şemalarınızın farkında mısınız: Kusurluluk, bağımlılık ve iç içelik şeması

Herkese merhaba. Bir önceki “şema” yazımın devamını getirecek ve bu yazıda size yine 3 tane şemayı tanıtacağım. Bu şemalar: Kusurluluk, bağımlılık, iç içelik şemaları…

Kusurluluk şeması: Eksik ve kusurluyum

Kusurluluk şeması ile kendinizi içten içe eksik ve kusurlu hissedersiniz, insanlar gerçek sizi tanıyacak kadar yakın olurlarsa sizi sevilmez bulacaklarına inanırsınız. Ya bu değersizlik algısına teslim olur ya da karşıt tepki geliştirerek bir başa çıkma mekanizması olarak narsisizm geliştirirsiniz. Kendinizi çirkin, başarısız, yetersiz, beceriksiz vs. görürsünüz ve bunların aksi kanıtlandığında da kusurlu hissetmeye devam edersiniz. Yani, kusurlu olduğunuz için kusurlusunuzdur.⠀

Bağımlılık şeması: Tek başıma yapamam

Eğer bağımlılık şemanız varsa, hayatla tek başınıza başa çıkamayacağınızı hisseder ve sürekli başkalarının yardımını beklersiniz. Küçük bir çocuğun, annesi olmadan koca dünyada yapayalnız ve savunmasız kalması gibi, siz de yetişkin dünyanızda bir çocuk hissi yaşarsınız, size bakacak bir yetişkin yoksa kendinizi kaybolmuş, aciz hissedersiniz.⁠

Bağımlılık şemasına sahip kişi karar vermek için başkalarının fikirlerini sorar, çok karar değiştirir, en sonunda karar verse de karşıdan onay almak ister. Burada bir “yetersizlik” inancı vardır. Kişi “Bu benim için fazla”, “Bununla başa çıkamam” gibi inançlara sahiptir. Dolayısıyla bağımlı olduğu kişileri kaybetme ihtimaline karşı da yoğun bir kaygı duyar, “O olmazsa ben ne yaparım?” diye düşünür. Bu şemanın oluşumunda genetik faktörlere ek olarak aşırı korumacı aile tutumları da rol oynayabilir.⁠

Bağımlılık şemasının terapisinde amaç, kişinin diğer insanlardan sürekli yardım almadan bu dünyada hiçbir şey yapamayacağına dair inancını törpülemek, günlük olaylarda kendi kararlarına ve yargılarına güvenebilmesini sağlamaktır.⁠

İç içelik şeması: Ailemden ayrışamadım

Aile bireylerine karşı aşırı bir bağımlılık hali olarak tanımlanabilen iç içelik şemasında, kişi öz benliğini oluşturamamış, bireyselleşememiştir. Aile bireyleri birbirlerinin sorunlarıyla aşırı ilgilidir, kişi kendine ait bir hayatı olduğunu hissetmez. Özellikle aile ve akrabaların daha iç içe yaşadığı toplumlarda bu şema sıklıkla görülür. İç içelik şemasının terapisindeki amaç kişinin sağlıklı bir benlik algısı geliştirmesini sağlamak ve sınırlarını belirleyebilmesine yardımcı olmaktır.⁠

Şemaları yakından tanımaya devam edeceğiz. Daha fazla paylaşım için Instagram hesabımı da takip edebilirsiniz.

İlginizi çekebilir: Bu 3 şemadan size tanıdık gelen var mı: Duygusal yoksunluk, sosyal izolasyon, duyguları bastırma