Enneagram ile kendini tanıma yolculuğunun bu ayki misafiri Başak Kablan.
Başak’ın kendini, kişisel gelişim yolculuğunu, izlediklerini, gördüklerini, yaptıklarını-yapamadıklarını anlattığı bir YouTube kanalı var. Yani popüler tabir ile kendisi bir YouTuber. Kanalını açalı çok uzun zaman olmamasına rağmen 300’e yakın video var. Ben bu yazıyı yazarken sayının kaça çıkacağını Allah bilir.
9 farklı mizaçtan bahseden Enneagram Mizaç Modeline göre Başak Tip-3 (Başarı Odaklı). YouTube kanalının ana sayfasında ise “Bu bir başarı hikayesi değil, başaramama hikayesi. Ben hiçbir zaman başarılı bir insan olmadım. O yüzden bu kanalda hiçbir zaman başarının, istikrarın, mükemmelliğin hikayesini göremeyeceksin” diye başlayan bir video var.
Kanaldaki videoları izlediğinizde kendinize yakın bulacağınızı düşünüyorum. Eğitim, iş hayatı/işsizlik, hayatın anlamı, ilişkiler, idealler, toplumun hayata etkileri gibi hepimizin yakından tanıdığı konuları kendi bakış açısı ile gündeme getiriyor. Bununla birlikte seyahatlerini, okuduğu kitapları, izlediği filmleri ve belgeselleri de paylaşıyor. Yani Başak’ı dinlediğinizde bir marka lansmanına gitmiyor, kusursuz kurgulanmış bir video seyretmiyorsunuz. İşte tam da bu sebeple bu yazı dizisinde Başak’ın da olmasını çok istedim. Etrafımızda samimiyetten ödün vermeyen, kendini tanımaya niyet etmiş ve bu anlamda elini taşın altına koymaktan çekinmeyen insanların olması çok önemli. Umuyorum bu yazı da diğer röportajlar gibi hayatınıza bir renk daha katmaya vesile olur.
Bu arada eğer bu satırları okurken içinizden “aman canım YouTuber olmakta ne var gibi?” bir düşünce geçiyorsa sizi önce bir konu belirleyip kamera karşısına geçip anlatmaya, sonrasında videoyu düzenlemeye davet ediyorum. O halde, önce Başarı Odaklı Tip 3’ü önceki yazılardan alıntılayarak hatırlayıp sonrasında Başak’ı dinleyelim. Keyifli okumalar.
Tip 3-Başarı Odaklı
Yaptıkları işlerin başkaları tarafından fark edilmesi ve etki yaratması 3’ler için önemlidir. Sonuç odaklı olduklarından meselelere olan yaklaşımları pratik ve iş bitiricidir. Hedef belirlemek ve rekabet içinde olmak motivasyonlarını canlı tutar. Çevrelerinde iş kolik olmalarıyla nam salmışlardır. Fakat kendisine sorsanız bunun iş koliklik değil “yaşamın kendisi” olduğunu söylerler. Zorluklar karşısında hem kendilerini hem de çevresindekileri motive ederler. Hızlı ve verimli iş üretilmesi gereken ortamlara kolay uyum sağlarlar. Temkinli hareket edip yavaşlamaktansa, hızlı ilerleyip problem çıktığı zaman çözüme odaklanmayı tercih ederler. Bu sebeple detaylara dikkat edilmesi ve risk analizi yapılması gereken işlerde zorlanabilirler.
Kendini güvende hissettiğinde: Hızla harekete geçmek yerine ön hazırlık yaparak daha emin adımlarla ilerlemek isterler. Problemleri tespit edip, tedbir almaya odaklanırlar. Sorumluluğu da başarıyı da tek başına üstlenme eğiliminde olmalarına rağmen, güven ortamında takım çalışmasına ve işbirliğine daha açık olabilirler. Sadece işi gündeme almak yerine aile- arkadaş- iş dengesini kurmaya çalışırlar. Duygularını görmezden gelmek yerine, onlarla yüzleşebilirler.
Kendini streste hissettiğinde: Problemle yüzleşmek ve çözüm bulmaya çalışmak yerine erteleyip, başka işlerle oyalanabilir ve ya problemi görmezden gelebilirler. Harekete geçmek yerine ertelemeye meyilli olabilirler. Konsantrasyonları bozulduğu için küçük detaylarda kaybolabilirler. Rekabet ortamında hırslanabilirler.
Aslında ilk soruyu sormaya çekiniyorum çünkü bununla ilgili “Beni tanımayın kendinizi tanıyın” isimli bir video var kanalında. Ama yine de gelin sorularımızı kendisine yöneltelim.
Biraz kendini anlatabilir misin bize? Nasıl birisin, bu zamana kadar neler yaptın/yapıyorsun?
Böyle havalı cümleler kuruyorum ama YouTube kanalımda da sadece kendimi anlatıyorum, ki ben kendini anlatmanın çok ayıp görüldüğü bir ailede büyüdüm. Yani orada bir çelişki var aslına bakarsan. Kanal demişken, şu an YouTuber’ım. Ondan öncesinde de çok farklı şeyler oldum. Klasik bir kendini arayan genç hikayesi aslında. Sonunda bulduğumu düşünüyorum. Yani YouTube’da kendimi, hayatımı, başarılarımı, başarısızlıklarımı anlatarak geçirdiğim bir hayat şu an için bana yetiyor.
Hosteslik, garsonluk gibi pek çoğumuzun “ben de hayatımın bir döneminde bunu yapmak istiyorum” dediği işleri yaptın. Bunlarla ilgili videolar var kanalında. Benim merak ettiğim ise senin bu işleri yapmak için adım atarken motivasyonun neydi?
Aynen senin dediğin gibi herkes hayatında garsonluk ya da hosteslik yapmak ister. Böyle bir fantezi var zihinlerde. Garsonluk veya hosteslik yaparken zengin olan, meşhur olan insan hikayeleri çok dinlediğimiz için olabilir. Ben üniversitedeyken de denemiştim garsonluğu ama toplamda 10 saat dayanabildim. “Bir gün yapacağım bu işi” dedim, demek ki doğru zaman değil. O gün geldiğinde de, gittim yaptım ve inan bana bir efsaneydim, çok severek yaptım. Ben bir şeye hazır hissettiğimde gidip onu yapıyorum. Ama hazır hissetmem zaman alıyor. Bir nevi ben hayattan istiyorum o da doğru zaman ve doğru mekanda bana veriyor. Kadercilik olarak algılama bunu, daha farklı bir şey. Mesela garsonluk yaptığım mekan, patronlarım harika insanlardı. Doğru yerdeydim.
Hayal etmekle adım atmak arasında fark var. Sen gerçeğe dönüştürme adımlarını atarken neler için kaygılandın, neler seni motive etti?
Emin olmadan hiçbir şeye başlamıyorum. Emin olmak derken duygusal olarak hazır olmaktan bahsediyorum. Küçüklüğümden beri böyle bu. Oturup eksilerini, artılarını düşünüyorum. Alacağım tepkileri ve bu tepkilerin ne kadar umurumda olduğunu tartıp öyle karar veriyorum. Bu biraz da mizaç galiba. Çok kararlıyım, bu karar kötü bir karar olsa da bırakmıyorum. Bir de tabii çabuk aksiyon alıyorum. Bir şey beynimde bekledikçe beni rahatsız ediyor. Aklına düştüyse yap, iyi veya kötü ne olacaksa görürüz, diyorum. “Koca olsun ama bu gece olsun” diye bir laf vardır ya öyleyim. Beni bilinmezlik de çok motive ediyor. Kim bilir başıma neler gelecek? Kim bilir üç ay sonra nasıl bir insan olacağım. Bunlar çok heyecan verici durumlar benim için?
YouTube kanalın için istikrarlı ve hatırı sayılır bir içerik üretimi yapıyorsun. Kanalı açma fikri nasıl oluştu?
Böyle bilirsin ya hep, herkes seni tanımalı, herkes seni bilmeli, ama nasıl yapacağını bilemezsin. Nedir senin alametifarikan?” sorusuna cevap veremezsin… İşte ben o sorunun cevabını YouTube’da buldum. Bir şey olmam gerekmiyordu. Bir kalıba, kurala da uymam gerekmiyordu. Sadece kendim olduğum bir ortamdı. Bunu anlamam zaman aldı tabii. Başka bir sosyal medya projemi gerçekleştirmekte zorlanırken “bir de YouTube’a video koyalım” dedim. İlk kamera karşısına da o zaman geçtim. “İşte budur” dedim. Şimdi bağımlısı oldum. Vaktim çoğunu kamera karşısında geçiriyorum.
Video içeriklerinin belli bir konsepti var mı? Hangi konularda içerik üretiyorsun?
Aslında hem var, hem yok. YouTube’a sorsan onlara göre de bir konseptim yok. Kendi hikayemi anlatıyorum ama kitaplar, filmler, diziler, insanlar üzerinden anlatıyorum. Sırtımı onlara yaslıyorum da diyebiliriz. Videolarım için kişisel gelişim videoları diyorlar ama ben çok iddialı bir tanımlama olduğunu düşünüyorum. Bir de ben hızı sevdiğim için bir bilgiye ulaştım diyelim, hemen videosunu çekiyor, hemen paylaşıyorum. “Dur biraz dinlensin, bu benim konseptime uyar mı uymaz mı?” diye düşünmüyorum. İzledim bir belgesel diyelim, etkilendim, hemen metnini yazıyorum, ertesi gün çekiyorum.
YouTube kanalın için harekete geçtiğin ilk zamanların zorluğundan bahsediyorsun zaman zaman. Ne gibi zorluklarla karşılaştın ve o zorluklara rağmen devam etmeni sağlayan motivasyonun neydi?
YouTube’a video çekiyorsun, amacım ne, herkes beni görsün, herkes beni bilsin. Ben YouTube için popüler eğlence, makyaj videoları çekmesem de hiçbir zaman popüler kavramının kötü olduğunu düşünmedim. Kitleler büyük olmalıydı, seslendiğim kitle büyük olmalıydı ki daha da anlam kazansın. Ama o ilk zamanlarda olmadı işte, izlenmedi. Benim gibi hızlı sonuç almayı bekleyen, sonuç odaklı birinin çektiği acıları düşün, tabir-i caizse kafayı yiyordum. Neden yani, neden izlenmiyor? İşte hız burada ayak bağı oldu bana. Hayatın da benim hızıma yetişmesini istedim, o da “hadi oradan” dedi. Motivasyonum ise; dedim ki, “Başak bugün bu işi bıraksan yapacak daha iyi bir şeyin var mı, bundan iyisini bulabilir misin?” Yok. O zaman devam et.
YouTuber olmanın zorlukları neler ve sen bu süreçte hangi kişilik özelliklerini törpülemek durumunda kaldın?
Kesinlikle sabretmeyi öğrendim. Denemenin ve yanılmanın ne kadar değerli olduğunu gördüm. Tek seferde olmuyormuş ya da olmayabiliyormuş. Ben rekabeti de seven biriyim. Aslında çok havalı bir davranış şekli değil. Ama itiraf edeyim rakiplerimin fazlaca moralimi bozduğu olmuştu. O zaman bir karar aldım ve YouTube videoları izlememeye karar verdim. İlhamı da zaten orada bulmuyordum, o zaman oralarda takılmanın anlamı yoktu.
Peki hangi kişilik özelliklerin yaptığın işi sürdürmeni kolaylaştırdı?
Hırslı olmam YouTube’da çok işime yaradı, biraz da yıprattı. Popüleri takip etmek de işimi kolaylaştırdı çünkü izleyicinin artık neden bıkmış olduğunu, neyi sevmediğini, ne beklediğini de anlamış oldum. Bir de tabii bunca zamandır bastırdığım görünür olma, herkes beni görsün isteğim sonunda hayat bulmuştu.
“Aşk, ilişkiler ve biraz fazlası” isimli videoda eşin Levent senin hırslı olduğundan bahsediyor, sen de onaylıyorsun. Biraz açabilir misin, kendinde gördüğün hırs nasıl bir şey?
Aslında küçüklüğümden beri böyleydim. En iyisini yapmak için uğraşıyorsun bu hem güzel, hem yıpratıcı. Biraz önce bahsettiğim bu işe ilk başladığım zor dönem var ya, Levent’i de çok zorladığım bir dönemdi. Videoyu çek, yükle, başında bekle, olmadı, o zaman başka fikir başka video, yine olmadı… Böyle bir beş ay düşün. Şimdi biraz daha kontrol etmeye çalışıyorum. Ama kolay değil. Ehlileştirmem lazım.
Sabırsızlığını kendi başına yaşamayıp seninle birlikte çalışanlardan da aynı hız ve enerjiyi bekliyorsun yani?
Kesinlikle evet. O yüzden birçok işimi kendim hallediyorum. Bu doğru bir çözüm olmayabilir belki ama kendimce çözümü böyle buldum. Mesela videoların montajını yapmayı böyle öğrendim. Öncesinde Levent montajını yapıyordu. Ve ben artık onu beklemekten sıkılmıştım. Hep bir şekilde bir aksilik çıkıyordu. Biraz da işlerin kontrolünün ben de olmasını seviyorum galiba. Ben de oturdum öğrendim montaj yapmayı, şimdi kafam rahat. Bu yürürken, yemek yerken bile böyle. Neyse ki Levent de hızlı yürüyor.
Son olarak, başarıyı yakalamayı önemseyen biri olarak kendini başarısız hissettiğinde motivasyonun düşüyor mu? Başarı ve başarısızlık senin için ne anlam ifade ediyor?
Bir işe belli beklentiler içerisinde emek veririm aslında herkes gibi. İş ortaya çıktıktan sonra beklediklerimi göremezsem bu benim için başarısızlıktır. Oturup önce bir üzülüyorum, yıkılıyorum tabi, sonra toparlıyorum kendimi. Bir yarım saat falan sürüyor tabi çok uzun değil. Sonra nerede hata yaptığıma bakıyorum. Ortada bir hata da olmayabilir tabi ama yaptığım doğruları, yanlışları görmem lazım. Çünkü benim emeğim dışında birçok değişken var, bunu öğrendim artık. Sen en güzel, en kaliteli gömleği üretiyorsun diye insanlar onu almak zorunda değil, bunun farkındayım. Ondan sonra tekrar başlıyorum çalışmaya. Çok sıkılgan ve hızlı bir insan olduğum için duygu değişimleri de hızla geçiyor hayatımdan. Motivasyon düşüklüğünden de sıkılıyorum yani, üzül üzül nereye kadar. Mesela bir videoyu hazırlama, çekme ve montajlama sürecim o kadar heyecanlı ki, sonra yüklüyorum, yayınlıyorum bir iki saat tatmin olmuş hissediyorum ardından tekrar diğer videonun telaşı başlıyor.
Başak Kablan’ı YouTube kanalından takip edebilir, Enneagram hakkındaki diğer yazılarıma ve röportajlara buradan ulaşabilirsiniz.
İlginizi çekebilir: Röportaj: Enneagram ile kendini tanımak: Tip 7 – Maceracı