X

Kanser nasıl yayılır? Metastaz nedir, nasıl oluşur?

Kanser, her geçen yıl daha da yaygın hale gelen ve dünya üzerindeki ölüm sebepleri arasında ilk sıralarda yer alan en ciddi hastalıklardan biri. Dünya Sağlık Örgütü’nün bir alt kuruluşu olan Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı (IARC) küresel kanser yüküne ilişkin verilerine göre 202o yılında dünya çapında yaklaşık 19 milyon insanda kanser tespit edildiği ve 10 milyondan fazla kişinin kanser nedeniyle hayatını kaybettiği biliniyor. Kanser bazen tek bir organda başlayıp, erken teşhis konulmazsa diğer bölgelere de yayılabiliyor. Fakat, kanserin yayılması ve oluşumuyla alakalı çok fazla bilgi sahibi değiliz. Kanser, vücudun belirli bir alanında tek bir tümör olarak başlıyor. Daha sonra eğer bu tümör alınmazsa, zamanla bütün vücuda yayılabiliyor. Kanser nasıl yayılır? sorusunun cevabı tıpta metastaz kavramı ile açıklanıyor ve kanserin vücuda yayılması metastaz olarak adlandırılıyor. Bazı organlar, diğerlerine göre kanserin yayılmasına daha uygun olabiliyor ve yayılma için elverişli ortam sunuyor.

Önemli not: Bu yazıda yer verilen tüm bilgi ve öneriler bilimsel destekli makaleler baz alınarak, genel bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup herhangi bir uzman tavsiyesi içermemektedir. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren öğelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurun.

Metastaz nedir? Kanser vücutta nasıl yayılır?

Kanserin vücuda yayılma süreci yukarıda da bahsettiğimiz gibi metastaz olarak adlandırılıyor. Metastaz sürecinin genelde 6 farklı aşamada gerçekleştiği biliniyor: 

1. aşama, kanserli hücrenin bölünüp farklılaşmasıyla başlıyor. Bu aşamada farklılaşan hücre, ihtiyaçlarını karşılayabilmek için yeni kan damarları oluşturuyor, besin ve oksijen alımı yeni oluşumun ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde düzenleniyor. 

2. aşamada farklılaşarak gelişen kanser hücresi yayılabilecek duruma geliyor ve vücuttaki bazal zar olarak adlandırılan koruyucu yapıyı geçerek kan damarlarına, oradan da dolaşım sistemine geçiş yapıyor. 

3. aşamada kanserli hücreler kan hücreleri ve kan dolaşımı sayesinde yer değiştirmeye ve vücudun farklı bölgelerine ulaşmaya başlıyor. 

4. aşamada kana geçen kanser hücreleri akyuvarlar ve trombositlerle etkileşime girerek tümöre benzer yapılar oluşturur. 

5. aşamada oluşan bu tümör hücreleri kan damarlarındaki zara yapışarak o bölgede yer alan farklı doku ve organlara geçiş yapmaya hazırlanır. 

6. aşamada tümör hücreleri kan damarlarının dışına çıkmaya başlar ve yeni dokulara yerleşir. Yerleştikleri yerde hızla büyümelerini sağlayacak kılcal damarlar geliştirir ve bu yolla çoğalmaya devam ederler. 

Sağlıklı dokuya bulaşan tümör çoğalmaya devam ederken, metastazın üç yolundan biriyle diğer organlara yayılıyor. Bu üç yol ise şöyle:

Transcoelemic yayılım

Transcoelomik yayılma, peritoneal, plevral, perikardiyal veya subaraknoid boşlukların yüzeyine nüfuz ederek oluşan bir kanser hücresinin vücut boşluklarında yayılmasını tanımlar. Örneğin, yumurtalık tümörleri karaciğer yüzeyine transperitoneal olarak yayılabilir.

Lenf bezleriyle yayılım

Lenf dolaşımı yoluyla kanser hücreleri vücuttaki diğer bölgelere yayılabiliyor. Daha sonra, lenf bezlerinin kan dolaşımıyla bağlandığı bölgelerde kan damarlarıyla yayılmaya devam ediyor. Lenf bezleriyle yayılım en çok meme kanserinin koltuk altındaki lenflere yayılması sırasında görülüyor.

Kan damarlarıyla yayılım

Kanser hücreleri kan damarlarını ele geçirerek, vücudun diğer bölgelerine yayılıyorlar. Vücudumuz kan damarlarıyla kaplı olduğu için kötü huylu hücreler uzaktaki organlara ulaşmak için kan damarlarını tercih ediyorlar. Kolon ve sindirim sistemi kanserinin karaciğer ve akciğer kanserine yayılması genellikle kan damarları yoluyla meydana geliyor.

Metastaz nasıl oluşur?

Hücreler yeni ulaştıkları organlarda kötü huylu küçük tümörlere dönüşüyorlar ve bu tümörler mikrometastaz oalrak adlandırılıyor. Bunlar daha sonra metastaz oluşumunu tamamlayıp, büyük tümörlere dönüşüyorlar.

Vücudun farklı bölgelerindeki kanserler farklı metastazlara sahip olabiliyor. Örneğin; prostat kanseri kemiklere, kolon kanseri de karaciğere yayılabiliyor. Metastazın nasıl ve neye göre oluştuğu bilim adamlarının yüzyıllardır tartışma konusu. Fakat, bu konuyla alakalı günümüzde kabul edilen, 2 adet birbiriyle çelişen teori bulunuyor:

1. Stephen Paget’in Seed and Soil ( toprak ve tohum) teorisi

Paget’e göre kanser hücreleri uygun olmayan, uyum sağlayamadıkları ortamlarda tutunamıyor ve yok oluyorlar. Bu nedenle Paget, metastazın sadece benzer özelliklere sahip bölgelerde gerçekleştiğini öne sürüyor.

2. James Ewing teorisi

Ewing, Seed and Soil teorisinin neredeyse tam zıttı olan bir metastaz teorisi geliştiriyor. Ona göre metastaz sadece damarlarda ve lenf bezlerinde gerçekleşiyor. Ewing’e göre kanser hücreleri sadece damarlardan ve lenf bezlerinden, anatomik ve mekanik yollarla diğer bölgelere ve organlara yayılıyor. Örneğin; hastanın tümörü akciğere giden damarlar yoluyla yayılıyorsa, o zaman metastaz akciğerde gerçekleşiyor.

Kanser türüne göre metastaz

Kanser vücudun hemen hemen her yerine yayılabilir, ancak farklı kanser türlerinin belirli bölgelere diğerlerinden daha fazla yayılma olasılığı daha yüksek olabiliyor. Kanserin yayıldığı en yaygın yerler kemik, karaciğer ve akciğer olarak biliniyor. Aşağıdaki liste, bazı yaygın kanserler için lenf düğümleri hariç en yaygın metastaz bölgelerini gösteriyor:

Mesane kanseri: Kemik, karaciğer, akciğer.
Meme kanseri: Kemik, beyin, karaciğer, akciğer.
Kolon kanseri: Karaciğer, akciğer, periton (karın boşluğundaki zar)
Böbrek kanseri: Böbreküstü bezi, kemik, beyin, karaciğer, akciğer.
Akciğer kanseri: Böbreküstü bezi, kemik, beyin, karaciğer, akciğer.
Yumurtalık kanseri: Karaciğer, akciğer, periton.
Pankreas kanseri: Karaciğer, akciğer, periton.
Prostat kanseri: Böbreküstü bezi, kemik, karaciğer, akciğer.
Rektum kanseri: Karaciğer, akciğer, periton.
Mide kanseri: Karaciğer, akciğer, periton.
Tiroid kanseri: Karaciğer, akciğer, kemik.
Rahim kanseri: Karaciğer, akciğer, kemik, periton, vajina.

Metastazı anlamak düşündüğümüzden daha zor ve karmaşık bir süreç. Metastazın tam mekanizmasını anlamak, tedavi yolu bulunmasında yardımcı olabilir. Kanser oluşumunda ve yayılmasındaki genetik ve çevresel faktörlere dikkat ederek kanseri yok edecek çözüm önerileri bulunabilir. Bilim adamlarının, devletlerin ve özel şirketlerin katkısıyla, metastazın oluşumu anlaşılabilir ve tedavi edilebilir.

Önemli not: Bu yazıda yer verilen tüm bilgi ve öneriler bilimsel destekli makaleler baz alınarak, genel bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup herhangi bir uzman tavsiyesi içermemektedir. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren öğelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurun.

İlginizi çekebilir: Kanser hastalığında psikolojik sağlamlığın önemi

Kaynaklar: TED, Wikipedia, National Cancer Institute, American Cancer Society, Cancer.gov

Uplifers: Kaliteli ve mutlu yaşam koçunuz!

Kıyafetlerinize özen gösteren teknoloji: Siemens iQ500 ile tanışın

Evde zamanımızın büyük bir kısmı, farkında olmasak da rutin işlere gidiyor. Pek çoğumuz için bu rutinde en çok vakit alan işlerden biri de şüphesiz ki çamaşır yıkamak ve kurutmak. Çamaşırlar için uygun programı seçmek, deterjanı ayarlamak, ıslak çamaşırların kurumasını beklemek ve ütü… Tüm bunlar bazen günün temposu içinde küçük ama rutinde bir yük haline dönüşebiliyor. Hayatı kolaylaştıracak birçok yenilik ise Siemens’ten geliyor. Siemens iQ500 Çamaşır ve Kurutma makineleri ile rutininiz artık hiç olmadığı kadar kolay ve pratik. Siemens iQ500 çamaşır ve kurutma makinesinde çamaşırlarınızı sizden önce düşünen, her adımı sizin yerinize planlayan bir teknoloji var. Size ise bu teknolojinin keyfini çıkarmak kalıyor. 



intelligentDry: “Ben ne yapacağımı bilirim” diyen çamaşır ve kurutma ikilisi 

Pamuk tişörtler, hassas bluzlar, okuldan gelen kalın eşofmanlar… Normalde hepsi için ayrı ayrı düşünüp doğru programı aramanız gerekir. Ama artık değil. Gün içinde onlarca şeyle uğraşırken bir de çamaşırın “fazla mı kurudu, az mı kurudu, ya buruşursa?” stresi yaşamıyorsunuz. Çünkü makineler zaten kendi arasında konuşup sizin yerinize karar veriyor.  

Çamaşır ve kurutma makineniz sadece yan yana duran iki cihaz değil; birbirini anlayan, sizin yerinize düşünen bir ikili. Siemens iQ500’ün intelligentDry teknolojisi sayesinde “Acaba doğru programı seçtim mi?” stresi tamamen bitiyor. Yıkama bittiği anda çamaşır makineniz tüm detayları (kumaş türü, yük miktarı, ıslaklık seviyesi, hatta ısı toleransını) tek tek kurutma makinesine iletiyor. Kurutma makinesi de tüm bu bilgileri alıp kıyafetlerin için en doğru programı otomatik olarak seçiyor ve başlatıyor. 

Evinizde görünmez bir iş ortağı varmış gibi… Sessiz, hızlı ve tamamen sizin konforunuz için çalışan. Tek yapmanız gereken çamaşırları makineye atmak; gerisini teknolojinin kendisine bırakmak ve keyfini çıkarmak. 

Mini Yük Özelliği: “Şunu bir hızlı aradan çıkarayım” dediğiniz anlar için 

Spor sonrası sepette sırasını bekleyen bir tişört, “yarın tekrar giyeceğim” diye bir kenara ayırdığınız gömlek ya da akşam dışarı çıkmadan önce anında yıkanması gereken bir bluz. Makineyi tam dolduracak kadar birikmesini beklemek istemezsiniz; ama tek parça kıyafet için makinenizi çalıştırmak istemezsiniz. Siemens iQ500 çamaşır makinesinin mini yük özelliği tam da bu anlar için tasarlandı. Yarım kiloya kadar olan birkaç parça çamaşırı, kısa sürede ve düşük enerji tüketimiyle yıkayabilirsiniz. 



Günlük hayatın koşturmacasında en güzeli de şu: Siemens Home Connect uygulaması üzerinden bir dokunuşla mini yük programını açıyor, çamaşırlarınızı dakikalar içinde temiz ve mis gibi alıyorsunuz. Pratik, hızlı ve o küçük yükleri büyük bir mesele olmaktan çıkaracak kadar akıllı. Siz temponuza devam edin; o, çamaşırlarınız için detayları halletsin.  

20’den fazla yıkama ve 15’den fazla kurutma programı ile gardırobunuzdaki her kıyafete ayrı bir seçenek 

Her kumaş, her kullanım, her kıyafetin ayrı bir dili vardır. Siemens çamaşır ve kurutma makinesi işte bu yüzden onlarca akıllı programla kıyafetlerinizin ömrünü uzatıyor. Siemens iQ500 Çamaşır ve Kurutma Makineniz, tüm ihtiyaçları bilir ve sizin için en uygun seçeneği sunar. Siemens Home Connect uygulaması sayesinde tüm programlara tek dokunuşla erişebilir, hatta yeni çıkan programları indirerek makinenizi kişiselleştirebilirsiniz. Böylece makineniz yıllar geçse bile zamana ayak uydurmaya devam eder.  

Program Asistanı: “Sen söyle, ben ayarlarım” diyen yardımcı 

“Hangi program daha doğru? Çamaşır az mı çok mu? Bir kere giydim ama uzun programa atsam mı?” diye düşünmenize gerek kalmadan Program Asistanı tüm bunları size en doğru programında çalıştırır. Kumaş türünü, çamaşırın ağırlığını, kirlilik seviyesini analiz eder ve size en uygun yıkama-kurutma programını önerir. Bu sayede yalnızca doğru programı bulmakla kalmaz; suyu, enerjiyi ve zamanı en verimli şekilde kullanır. Siz de makinelerin işini yapmasına izin verip, geri kalan zamanınızı kendinize ya da sevdiklerinize ayırabilirsiniz. 

SmartFinish: Ütüye ayırdığınız süre artık size kaldı 

Kim ister çamaşırların başında ütüyle saatlerini harcamayı? SmartFinish teknolojisi buharın gücünü kullanarak kırışıklıkları daha makineden çıkmadan %50’ye kadar azaltıyor. Sonuç? Daha az ütü, daha çok kendinize ayırdığınız zaman. Teknolojinin keyfini çıkarmak için Siemens Home Connect uygulamasıyla SmartFinish’i açmanız yeterli. Ütü masası açmadan, güç harcamadan, zaman kaybetmeden kıyafetleriniz giyime hazır hale gelir. Bir toplantı öncesi, spontane bir plan öncesi ya da sadece rahatlık istediğiniz bir anda SmartFinish teknolojisi sizin için çalışır.  

Program İndirme: Makineniz hep güncel, hep “yenilikte” 

Siemens iQ500 Çamaşır ve Kurutma makinesi, güncel yeni programları kolayca indirip tek dokunuşla kullanabilirsiniz. İhtiyaç değiştikçe çamaşır makineniz de sizinle birlikte kendini güncelliyor. Siemens’in en sevilen yanlarından biri, cihazların statik kalmaması. Yani bugün aldığınız çamaşır makinesi birkaç yıl sonra bile yeni özellikler kazanabiliyor. 



Siemens Home Connect üzerinden cihaza özel yeni yıkama ve kurutma programları indirebiliyorsunuz. Mevsimsel ihtiyaçlar, moda olan yeni kumaş türleri, spor kıyafetlerin gelişmesi… Ne değişirse değişsin, makineniz hep güncel kalıyor. 

Tıpkı telefonunuza uygulama güncellemesi indirir gibi çamaşır ve kurutma makineniz de güncellemelerle değişen yaşam tarzınıza ayak uyduruyor. 

Akıllı deterjan yönetimi: i-Dos ile her yıkamada doğru ölçü 

Makineyi tamamen doldurunca veya tek parça kıyafeti makineye attığınızda ne kadar deterjan koyacağınızı bilemiyor olabilirsiniz. İşte tam bu noktada i-Dos Deterjan Tarama teknolojisi devreye giriyor. Siemens Home Connect üzerinden şişelerin barkodunu okutup su sertliği ve deterjan yoğunluğunu makineye iletiyor, i-Dos ise her yıkamada doğru miktarı otomatik olarak ayarlıyor. Üstelik Siemens Home Connect uygulaması, deterjan seviyesini takip ederek deterjanınız tükenmeden önce size haber veriyor. Tek yapmanız gereken uygulamayı telefonunuza yüklemek ve çamaşır makinenizi uygulamaya bağlamak. 

stainRemoval teknolojisi: Zorlu lekelerle inatlaşmayı unutun 

Çay, yağ, makyaj, çikolata lekeleri… Gün içinde fark etmeden üzerinize bulaşan lekeler artık kâbus olmaktan çıkıyor. Siemens iQ500 çamaşır makinesi ile stainRemoval teknolojisi devreye giriyor. Tek bir dokunuşla çay, yağ, kozmetik veya günlük hayatta karşılaştığınız diğer zor lekeler için özel programları aktif edebilirsiniz. 

Siemens Home Connect uygulaması sayesinde daha fazla leke türünü ve bunlar için geliştirilmiş özel programları keşfetmek de mümkün. Yani sadece “lekeyi çıkar” demekle kalmıyor, sizin için en doğru yıkama programını da otomatik olarak öneriyor. Böylece hem lekelerle uğraşmak zorunda kalmıyor hem de giysilerinizin ömrünü koruyorsunuz. 

Artık çocuğunuza yemek yedirirken dökülen yemek lekeleri, kahve kazaları ya da mutfakta sıçrayan yağ lekeleri sizi endişelendirmiyor. stainRemoval, günlük hayatın getirdiği küçük sürprizlere karşı en güvenilir yardımcınız oluyor. 

Siemens iQ500 çamaşır ve kurutma makineleri, artık sadece kıyafetlerinizi temizleyen makineler değil; size zaman, konfor ve güven veren akıllı iş ortaklarınızdır. Ütüye harcadığınız vakti kendinize ayırın, lekelerle uğraşmayı unutun ve teknolojinin yaşam alanınıza uyumunun keyfini yaşayın.

*Bu yazı Siemens’in katkılarıyla hazırlanmıştır. 





İlgili Makale