Hayatın akışı içinde yaşanan olumsuz durumlar; çoğu zaman hem hayatla ilgili, hem kendimizle ilgili kontrolümüzü kaybetmemize ve çaresizlik yaratarak boşluğa düşmemize sebep olabilir. Kendimizle ilgili yaşanan olumsuzluklar üzerinde belirli bir noktaya kadar kontrol sahibi olmamız, bu olumsuzluklarla başa çıkmak için çeşitli savunma mekanizmaları ya da problem çözme becerileri geliştirmemizi sağlar ve bize ayakta durabilme gücü verir.
Ancak kontrolümüz dışında gelişen olaylarda ve sevdiğimiz insanlarla ilgili yaşanan olumsuzluklarda ne yapacağımızı, ne hissedeceğimizi, nasıl davranmamız gerektiğini şaşırır; empati duygusuyla belirli bir noktaya kadar bu durumlarla başa çıkmaya çalışırız.
Sevdiklerimizin ya da kendimizin olumsuz durumlarıyla başa çıkmaktan çok daha zor bir durumdan bahsedeceğim bugün: “Kötü haberleri sevdiklerimizle nasıl paylaşırız?”. Sevdiğimiz insanlarla ya da yakınlarımızla, başka biri hakkında aldığımız kötü haberleri paylaşmak; yoğun bir empati duygusu ve kişilik özelliklerine uygun iletişim yöntemleri geliştirmemizi gerektirdiği için; bireyler için oldukça zorlayıcı bir süreçtir.
Peki, kötü haberleri vermeyi hem sizin için hem karşınızdaki insan için daha kolay kabul edilebilir ve daha az yıkıcı kılmayı sağlayan yöntemler var mıdır? Aldığınız kötü haberleri başkalarına iletirken ne gibi adımlar izlemelisiniz? Aşağıdaki maddeler az bir miktarda da olsa, bu süreci daha kolay atlatmanıza yardımcı olabilir.
1. Kendinizi kötü hissetmeye hazır olun
Doktorların hepsi mesleklerini, hastalarını iyileştirecekleri ümidini sürekli taşıdıkları için sürdürebilirler. Ancak konu kötü haberleri vermeye geldiğinde, süreç ne yazık ki bu kadar kolay ilerlemez. Siz kötü haberi vermeden önce karşınızdaki kişi ne kadar olumlu hissediyor olursa olsun, haberi aldıktan sonra çok daha kötü hissedeceği kesindir. Eğer bu durumun normal olduğunun farkında olmazsanız, karşınızdaki insanı iyi hissettiremez, aksine daha da kötü hissetmesine sebep olabilir ve kendinizi bu durumla başa çıkmaya çalışırken bulabilirsiniz.
2. Haberi verdikten sonra yaşanabilecek tüm durumları önceden kafanızdan geçirmeye çalışın
Konu ne olursa olsun, birine kötü bir haber vereceğiniz zaman, o insanın bu durumu kabul edebilmesi için gerekli olan zamanı ona tanıyın. Haberi vermeden önce karşınızdaki kişiyi bu habere alıştırmak için giriş, gelişme ve sonuç bölümlerini kafanızda çok iyi planlayın ve insanlara kötü haberleri tek seferde verip şok etkisi yaratmak yerine, adım adım ilerlemeyi tercih edin. Psikolojik olarak, kısa bir an için bile olsa, kişinin alacağı habere hazır olması; yaşayacağı acının daha az olmasına katkı sağlar.
3. Kötü haberleri açık ve net bir şekilde verin
Birine kötü bir haber verirken ağzınızdan çıkacak olan her kelime, sandığınızdan çok daha büyük anlamlar taşır. Ağzınızdan çıkacak olan gereksiz ya da yanlış bir kelime, olayların yanlış anlaşılmasına ve karşınızdaki kişinin kendisini çok daha kötü hissedeceği durumların oluşmasına neden olabilir. Bu nedenle konuşurken açık ve net ifadeler kullanmaya dikkat etmeli, karşınızdaki insanın sizi anlayabileceği bir dille açıklama yapmaya çalışmalısınız.
4. Anlayışlı olun
İnsanlar kötü bir haber aldıklarında, ilk etapta bu habere farklı reaksiyonlar göstermeleri oldukça normaldir. Bazı insanlar ağlar, bazıları sinirlenir, bazıları sessizce oturup kısa süreli bir hissizlik yaşar, bazıları söylenilen şeyi kabul etmek istemez… Bu noktada yapmanız gereken şey insanların ne hissettiklerini ya da ne tepki verdiklerini yargılamak değil, onları anlayarak durumu en az üzüntüyle atlatmalarına yardımcı olmaktır.
5. Gelebilecek sorulara açık olun
İnsanlar kötü bir haber aldıklarında; kısa süreli şok etkisinden çıktıktan sonra, kafalarında yüzlerce soru işareti oluşmuş olsa bile, genelde konuyla ilgili sorular sormaya eğilimli değillerdir. Bu nedenle, konuyla ilgili sorularının olup olmadığını karşınızdaki insana hatırlatmalısınız. Olayları, bildiğiniz tüm ayrıntılarıyla, açık ve net olarak, karşınızdaki insanın sorularına cevap bulmasına yardımcı olacak şekilde açıklamalısınız.
6. Umutlarını azaltabilecek söylemlerden kaçının
Yalnızca bir durum dışında: Eğer birinin umudunu kırmanızın iyi bir sonuç getireceğine inanıyorsanız, bu konuda boş ümitlere kapılıp sonradan daha fazla acı çekeceğine, en başından her şeyi olduğu gibi anlatmak; karşınızdaki kişi için daha faydalı olabilir. Umutsuz bir kişinin hayat kalitesinin ne ölçüde yüksek olacağı tartışılabilecek bir konu. Bu nedenle konuşmayı yapmadan önce söyleyeceklerinizi çok iyi düşünmenizde ve kişi üzerinde yaratabilecek etkilerini önceden düşünmenizde yarar var.
7. Desteğinizi belli edin
Kötü bir haber verdiğiniz kişiye sağlayabileceğiniz en güzel destek, ona ne olursa olsun yanında olacağınızı hissettirmenizdir. Umutsuzluğa ve çaresizliğe düşmüş kişiler için yanlarında güçlü, güven duyabilecekleri ve otorite figürü olarak görebilecekleri kişilerin olması büyük önem taşır. Bu nedenle sözlü ya da sözsüz olarak, bir şekilde karşınızdaki kişiye yanında güçlü biri olduğunu sık sık hatırlatmanız, kişinin bu durumla başa çıkmasını kolaylaştırır.
8. Desteğinizi ve gözlemlerinizi uzun bir sure devam ettirin
Telefonla ya da yüzyüze, nasıl olursa olsun kötü haberi alan insanlarla iletişimde kalmanız ve desteğinizin sürekli olduğunu onlara belli etmeniz önemlidir. İnsan zihni, yaşanan trajedilere ve olumsuzluklara uyum sağlamak konusunda mükemmel çalışır. Aslında bir çok insan kötü bir haber alma ihtimalinin var olduğunu bilmenin, aldıkları haberden çok daha yıkıcı olduğunu düşünür. Çünkü kötü bir haberi almak, onunla başa çıkmanız için gerekli olan adımları atmaya başlamanız için gereklidir.
Yazarın diğer yazıları için tıklayınız.