Korona döneminde rüyalar: Pandemi, rüyalarımızı nasıl ve neden etkiliyor?

Bazı günler rüyalarım böyle geçiyor işte! Korona pandemisiyle beraber rüyalarım hiç olmadığı kadar canlı ve onları çok net hatırlıyorum. Genelde, daha önce bulunmadığım bir evde, sokakta ya da okuldayım. Bulunduğum yer ilk başta çok boş, bir-iki kişi var, sonra bir anda kalabalıklaşıyor; her yerden akın akın insan doluşuyor. Kimse sosyal mesafeye dikkat etmiyor; herkes maskesiz, eldivensiz. Beni de tahmin edeceğiniz üzere bir panik alıyor…

Instagram hesabımda “Bu aralar daha sık rüya görüyor musunuz, gördüğünüz rüyaları hatırlıyor musunuz?” diye sorduk. Oldukça fazla kişi rüyalarının arttığını ve rüyalarını hatırladığını söyledi. Düşenler, kaçanlar kovalananlar, geçmişini, özlediklerini görenler… Hepimizin rüyaları çeşit çeşit… Bunun neden olduğunu sizlerle paylaşmak istedim.

Korona neden rüyalarımızı etkiliyor?

Bazı bilim insanları, rüyaların, her gün toplanan hafıza ve bilgilerimizin bir sonucu olduğunu söylüyor. Birçoğumuz pandemi konusunda güncel kalmak için yatmadan önce haberleri kontrol ediyoruz. 11 Eylül saldırılarını takiben yapılan bir araştırmaya göre, rahatsız edici haberlere maruz kalmak uykunuzu ve rüyalarınızı etkileyebilir. Korkuyla ilgili biyolojik tepkimizde merkezi bir rol oynayan amigdalanın, rüyada aktif olduğunu da biliyoruz.

Beynimiz bizi korumak ister

Bir taraftan, şu anda yaşadığımız garip rüyalar bir zamanlar bize evrimsel bir avantaj sunmuş olabilir. Eğer bir aslan tarafından kovalanıyorsanız, yapmak isteyeceğiniz son şey uyumaktır. Beyin hayatınızın tehdit altında olduğunu algılar, savaş ya da kaç tepkisi başlar, bu da düşmana karşı kendinizi savunmanızı sağlayan noradrenalin gibi stres hormonlarının üretilmesine neden olur. Covid-19, hastalıktan korkma, ekonomik belirsizlik ya da dünyadaki değişim belirsizliği gibi tehditler ortaya çıkartıyor. Beyin için aslan tarafından kovalanmak ya da koronavirüsü tehdidi arasında herhangi bir fark yok.

Stres uykuyu nasıl etkiliyor?

Stres iyi bir gece uykusunun önüne geçtiğinde, derin uykuda daha fazla zaman harcamak yerine, rüyaların gerçekleştiği REM (daha hafif) uykusunda daha fazla zaman harcıyoruz.

Günlük yaşamımızdaki ani değişiklikler

Dikkate alınması gereken diğer bir faktör de, normal programlarımızdaki ani değişiklik. Yeni deneyimler, beyindeki belleği artıran kimyasalların salınımını artırır. Bu da şu anda eşsiz ve hızla gelişen yeni koşullarımızın aslında beynimizin aşırı hızda çalışmasına neden olabileceği anlamına geliyor ve daha yoğun (ve karmaşık) rüyalar görme ihtimalimizi artırabilir.

Google aramalarımız bile değişti

İngiltere’de Dijital Pazarlama Ajansı AGY47 tarafından yapılan bir araştırmada, geçen yıl aynı dönemde yapılan araştırmaya oranla “Neden garip rüyalar görmeye devam ediyorum?” araması yüzde 200 arttı. “Neden kötü rüyalar görüyorum?” aramasında da yüzde 190 artış görüldü. Bayrak yarışını, “Neden eski sevgilim hakkında rüya görüyorum?” araması kazanmış. Bu oran geçen yıla göre yüzde 2 bin 450 arttı. Anlayacağınız üzere, bu aralar herkesin rüyaları karışık. Araştırmanın sonuçlarına göre, rüyada düştüğünü görmek, insanların en yaygın olarak gördüğü ikinci rüya. Bu rüyaların sebebi, kararsızlık, bunalmış ve olayların üzerinde kontrolümüzü kaybetmiş hissetmemiz olabilir.

Size bir de bir websitesi önerim var. www.idreamofcovid.com sitesinde ise illüstratör Grace Gravley dünyanın dört bir yanından Korona döneminde görülen rüyaları çiziyor. İlginizi çekerse, bakabilirsiniz, hatta kendi rüyanızı bir form üzerinden yollayabiliyorsunuz.

Güncel paylaşımlarım ve yeni günlük bilgiler için Instagram hesabıma bakabilirsiniz.

Referanslar:
1-Is Television Traumatic?: Dreams, Stress, and Media Exposure in the Aftermath of September 11, 2001, Psychological Science
2-Cortex. 2019 Apr;113:169-183. doi: 10.1016/j.cortex.2018.12.016. Epub 2018 Dec 25., The role of the basolateral amygdala in dreaming.
3-‘Why Am I Dreaming About My Ex’ Searches Rise 2450% During Quarantine, Unilad

İlginizi çekebilir: Korona günlerinde kendimizi hatırlamak için 6 öneri