Günümüzde sağlıklı bir yaşam sürdürebilmenin ön koşullarından biri, dengeli ve yeterli beslenme. Ancak, yoğun iş temposu, hızlı tüketim alışkanlıkları ve çevresel faktörler nedeniyle beslenme düzenimiz bozulabiliyor ve vücudumuzun ihtiyaç duyduğu vitamin ve mineralleri alamayabiliyoruz. Bu noktada, vücudumuzun ihtiyaç duyduğu vitamin ve mineralleri karşılamak için takviye kullanımı devreye giriyor. Amerikan Hastanesi’nden Fonksiyonel Tıp Doktoru İrem Ergün takviyeler konusunu detaylıca ele alıyor ve şunları anlatıyor:
Sağlığımız ve faydalı olduğunu düşündüğümüz veya çok tavsiye edildiği için hayatımıza giren vitamin ve besin takviyelerini nasıl kullanacağımızı yeteri kadar biliyor muyuz? Pek çok sebeple kullandığımız vitamin, mineral ve takviyelerin ne kadar gerekli olduğunu, hangilerini kullanmak gerektiğini tartışmaya devam ederken, hemen hepimizin kullandığı bu tabletlerin en etkili şekilde kullanımı da tabii ki önemli…
Kullandığımız takviyelerin herhangi bir yan etkiye sebep olmaması için bilimsel olarak herhangi bir öneri olmasa da, daha önemli olan etkinlikleri açısından belli başlı öneriler var. Tüm bu bilgiler kişiye göre değişebilir ve kişinin sahip olduğu sağlık sorunlarına göre doktoru tarafından farklı şekilde önerilebilir.
Takviyeleri kullanırken öncelikle RDA dediğimiz önerilen günlük miktarlarla kullanmak gerekiyor. Burada özellikle vitamin ve minarallerden bahsediyoruz, çünkü vücudumuzda yeterli vitamin ve mineral olmazsa, karbonhidrat, yağ ve protein gibi makro besinleri parçalamak ve vücudumuzun ihtiyacı olan hale dönüştürmek için yeterli desteğimiz olmaz. Aldığımız takviyeleri gün içinde dağıtarak kullanmak, yani hepsini bir arada almamak da diğer bir öneri…
Her gün hangi vitaminleri almalıyız?
Bu sorunun herkesin ihtiyaçlarını karşılayabilecek şekilde bir liste olarak cevabı maalesef olamıyor. Beslenme şekli tabii ki ilk sırada geliyor, ancak eksiklikleri yaygın olan bazı vitamin ve mineraller de var.
- Bunlardan ilki B vitaminleri olabilir. Bunlar da C vitamini gibi suda eriyen ya da suda çözünen vitaminler olduğu için, günlük olarak vücuttan atılırlar ve takviye edilmesi de günlük olmalıdır. Emilimleri açısından yiyeceklerle birlikte, daha iyisi yemekten 1-2 saat sonrası uygundur.
- Bununla birlikte, yağda çözünen vitaminlerden A, D, E ve K vitamini genellikle yağlı yiyeceklerle tercih edilir. Bunun için çok fazla yağ almaya gerek yoktur, avokado veya biraz zeytinyağlı bir öğünde rahatlıkla alınabilir. D vitamini magnezyum ile birlikte kullanıldığında daha iyi çalışır.
- Eğer multivitamin kullanıyorsanız, yine içindeki bazı vitamin ve mineraller yiyeceklerle daha iyi emildiği için, hafif bir öğünle rahatlıkla alınabilir.
- Mineraller de vücudumuzdaki tüm enzim ve biyokimyasal reaksiyonlar için çok önemlidir. En başta kötü beslenme sebebiyle popülasyonda çok ciddi miktarda eksiklikleri görülmektedir. Demir, magnezyum, çinko, selenyum, kalsiyum gibi mineraller takviye olarak en çok kullandığımız minerallerdir.
- Mineralleri aç karnına almak mideyle ilgili şikayetlere sebep olabileceği için, bunları da bir miktar yiyecekle almak daha uygundur. En sık eksikliğini gördüğümüz magnezyum mineralinin “malat formu” özellikle kaslara ve enerji üretimine destek olarak mümkünse sabahları aç karnına, “glisinat formu” akşam yatmadan önce, “sitrat formu” hem sabah hem akşam kullanılabilir.
- Demir takviyesinin aç karnına ve C vitamini içeren besin veya takviyelerle alınması daha uygundur. Daha önce de belirttiğimiz gibi, herhangi bir rahatsızlık olduğunda bir miktar yiyecekle alınması da sorun olmayacaktır.
- Çinko, selenyum gibi bazı mineraller bağışıklık destekleyici bazı kombinasyonların içinde kullanılabilir. Burada dozları orta düzeydedir, fakat tek başına kullanırken yüksek dozda alınmamasına dikkat edilmelidir.
- Özellikle iyot kullanımında yüksek dozda yanlış uygulamalar tiroid ve cilt sorunlarına sebep olabilir.
- Yaygın kullandığımız Omega-3 yağ asitlerini de akşam ve tok kullanmak daha uygundur.
Vitamin ve minerallerin yanında, kan şekerini dengeleyen bitkiseller, duygu durumunu düzenleyen adaptojenler, karaciğeri destekleyen karışımlar, enerji üretimini artıran besin takviyeleri vb. yaygın olarak kullanılmaktadır. Bunların kullanımında dozlar mutlaka doktor tarafından verilmelidir. Genel olarak tok kullanılmasını tercih ederiz ve bölünmüş dozlarda kullanılırlar. Kişinin kullandığı diğer şeker ve tansiyon ilaçları, antidepresanlar, kalp ilaçları vb. ile kesinlikle etkileşim gösterebilirler. Bu yüzden hem doktora danışılarak hem de yüksek dozlarda kullanılmayarak vücutta ne tür etkiler oluşturduğu izlenmelidir.
Tüm bu takviyeler tabii ki daima bol suyla alınmalıdır ve test yapılmadan ya da doktora danışılmadan uzun sürelerde kullanılmamalıdır. Dozları için dikkat edilmesi gereken en genel şey, üzerindeki dozların üstüne çıkılmamasıdır. En sağlıklısı, doktorunuz tarafından size uygun en doğru dozun verilmesi ve kullanımının anlatılmasıdır.
İlginizi çekebilir: Bütüncül sağlığınızı ve ruh halinizi iyileştirmek için almanız gereken temel besin takviyeleri