Bir Anlaşmazlığa Nasıl Arabuluculuk Yapılır?

Arabuluculuk, taraflar arasındaki anlaşmazlığın çözülmesi için tarafsız bir kişi yardımıyla yapılan müzakereyi ifade etmektedir. Genelde işyerindeki anlaşmazlıkları için devreye giren arabulucunun anlaşmayı zorlama gibi bir yetkisi olmasa da tarafların yanında bir arabulucunun olması, görüşmelerin seyrini değiştirmeye ve çözüm bulmaya yardımcı olmaktadır.

Tarafların çıkmaza girmesiyle anlaşmazlığın çözümü için genelde arabulucudan yardım alınır. Üçüncü bir taraf olan arabulucu, kimin kazanacağına ve kimin kaybedeceğine karar veren bir taraf değildir. Yalnızca tarafların anlaşmaya varmasına yardımcı olmaktadır.

Arabulucunun anlaşmazlıklardaki rolünü ve arabuluculuk yapmak için hangi kurallara dikkat edilmesi gerektiğini bu yazıda okuyabilirsiniz.

Arabulucunun Rolü Nedir?

Arabulucunun anlaşmazlıklardaki rolü, ilgili tarafların kişiliklerine ve tarafların arabulucuya verdiği yetkiye göre değişiklik gösterebilir. Arabulucu tamamen tarafsız olabileceği gibi bazen daha aktif bir şekilde rol alabilir. Arabulucu, çözüme ulaşmak için hangi teknikleri kullanırsa kullansın, arabulucunun çözüme yönelik karar verme yetkisi yoktur.

Arabulucu farklı senaryolarda şunları yapmaya çalışabilir:

• Bilgi alışverişini teşvik etmek
• Tarafların birbirlerinin görüşlerini anlamalarına yardımcı olmak
• Taraflara sorunlarının anlaşıldığını bildirmek
• Duygusal ifadeyi teşvik etmek
• Sorunları tanımlamak ve daraltmak
• Çözüm alternatiflerini gerçekçi bir şekilde değerlendirmeye yardımcı olmak
• Müzakereler çıkmaza girdiğinde tarafların ara vermesini sağlamak
• Esnekliği ve yaratıcılığı teşvik etmek
• Odağın geçmişten geleceğe kaymasını sağlamak
• Tarafların suçlayıcı ifadeler kullanmadan görüşlerini ifade etmelerini sağlamak
• Tüm tarafların temel çıkarlarını karşılayan çözümlerin üretilmesine yardımcı olmak

Arabuluculuk, düzgün bir şekilde yapıldığında hukuki sürece başvurulmaksızın her iki tarafın gerçek ihtiyaçlarının ve çıkarlarının belirlenmesine yardımcı olabilir. Bu sayede taraflar arasındaki sorunlar, mahkeme gibi resmi bir ortama taşınmadan çözülebilir.

Arabuluculuk sırasında yalnızca arabulucunun değil, aynı zamanda sorun yaşayan tarafların da sorumluluklarının olduğu unutulmamalıdır. Tarafların tüm arabuluculuk oturumlarına katılmaları ve sürece iyi niyetli bir şekilde devam etmeleri önemlidir. Arabulucunun ise tarafsız kalması, bir tarafa veya görüşe taraf olmaktan kaçınması gerekir. Bunun yanı sıra açık bir şekilde mutabakata varılması halinde arabulucuya yapılan tüm beyan ve açıklamaların, verilen bilgilerin ve belgelerin gizli kalması gerektiği unutulmamalıdır.

Arabuluculuk Nasıl Yapılır?

Arabuluculuk düzgün bir şekilde yapıldığında tarafların anlaşmasını sağlamaya yardımcı olabilir. Ancak arabuluculuk sırasında hem anlaşmazlığa düşen tarafların hem de arabulucunun belli sorumlulukları vardır. Arabulucunun tarafsız kalması ve taraflardan birine taraf olmaktan kaçınması önemlidir. Bunun yanı sıra tüm tarafların tüm oturumlara katılmaları ve süreç boyunca iyi niyetli olmaları gerekir.

Arabuluculuk yaparken aşağıdaki kurallara dikkat etmek, sürecin her iki taraf için adaletli bir şekilde ilerlemesine yardımcı olacaktır:

1. Tarafsız ve güvenli bir ortam oluşturun

İşyerindeki bir anlaşmazlığa arabuluculuk yapacaksanız, işyeri ortamı dışında toplantı ayarlamayı düşünebilirsiniz. Öncelikle seçtiğiniz ortamın rahat, iyi havalandırılmış olduğundan ve masa ile sandalyelerin etkili bir diyalog kurmak için düzenlenmiş olduğundan emin olmalısınız. Bunun için yuvarlak bir masa tercih edebilirsiniz. Ortam seçiminde önemli olan herkesin rahat olmasını ve iletişimin önünde fiziksel hiçbir engel bulunmamasını sağlamaktır.

2. Giriş yapın ve temel kuralları belirtin

Başlangıçta her iki tarafın da kendisini tanıtmasını isteyin. Arabuluculuk sürecinin adil olmasını sağlamak için temel kuralları en baştan belirleyin. Temel kurallar arasında aynı anda bir kişinin konuşabileceğini, kimsenin sözünün kesilmeyeceğini, suçlama yapılmayacağını ve aşağılayıcı ifadeler kullanılmayacağını belirleyebilirsiniz.

3. Sorunu belirlemek için bilgi paylaşımı yapın

Her iki tarafa kendi durumunu sunma fırsatı verin. Taraflardan biri karşı tarafın sözünü keserse ya da suçlayıcı ifadeler kullanırsa müdahale edin ve nezaket kurallarını hatırlatın. İlk tarafı tamamen dinledikten sonra sıranın kendisine geleceğini söyleyin. Söylenenleri netleştirmek ve anlaşmazlığı tam olarak anlayıp esas sorunu belirlemek için açık uçlu sorular sorun. Taraflardan biri konuşmayı bitirdiğinde suçlama içeren ifadeleri daha düzgün bir şekilde toparlayarak söylenenleri ifade edin.

4. Konuyu tartışmaya açın

Anlaşmazlığın taraflarına sorunlarından ve duygularından konuşmaları için şans verin. Konuşmanın akışını kesmemeye çalışın. Yaşanan sorun nedeniyle yaşanan duyguların ifade edilmesini sağlayın. Duygular dikkate alınmadıkça sorunun gerçekten çözülmesi mümkün olmayabilir. Taraflara, karşılarındaki insanın nasıl hissettiğini kabul etmenin ve bundaki payları için özür dilemenin, hatayı kabul etmekle aynı şey olmadığını anlatın.

5. Temel sorunları belirleyin ve çözümler üretin

Taraflara ortak noktalarını ve üzerinde anlaşmaya vardıkları konuları hatırlatın. Taraflardan sorunlarını öncelik sırasına göre dizmelerini ve çözüm üretmek için beyin fırtınası yapmalarını isteyin. Her iki tarafın da kazançlı çıkacağı bir çözüm bulmaya teşvik edin. Arabulucu olarak rolünüz, çözüm önermeyi veya değerlendirme yapmayı kapsamamaktadır. Çözüm önermek ve sunulan çözümleri değerlendirmek yerine tarafların kendi çözümlerini belirlemeleri ve anlaşmaya varmak için beyin fırtınası yapmaları için teşvik etmeye çalışmalısınız.

6. Anlaşma şartlarını hazırlayın

Tarafların sorumluluklarını ve zaman çizelgesini de içerecek şekilde anlaşmanın şartlarını hazırlayın. Anlaşmaya varılan çözümü yeniden ifade edin. Çözüm pratik görünmüyorsa üzerinde yapabilecekleri bir değişiklik olup olmadığını sorun. Bu sayede taraflar çözümlerin uygulanabilirliği üzerinde düşünebilir ve daha önce akıllarına gelmeyen noktaları tartışabilir.

İlginizi çekebilir: Toksik bir ilişki yaşayan arkadaşınıza destek olmak için neler yapabilirsiniz?