Neden batıl inançlarımız var?

Günümüzde artık bilimin ve rasyonel düşüncenin kıymetini hepimiz biliyoruz. Peki, öyleyse neden batıl inançlarımız var? National Geographic‘in verdiği bilgiye göre 13’üncü cuma günü ABD piyasalarında 800-900 milyon dolarlık bir kayıp yaşanıyor. Bunun sebebi ise insanların batıl inançları yüzünden o gün uçağa binmemeleri veya her zaman yaptıkları işleri yapmamaları.

Batıl inançlar sadece 13’üncü cumanın uğursuz olmasıyla sınırlı değil. Forbes dergisinin araştırma sonuçlarından derlediği rapor, çarpıcı sonuçlar sunuyor:

• Gallup araştırma şirketi, insanlara “Batıl inançlarınız var mı?” sorusunun yöneltildiği bir araştırma hazırladı. Buna göre insanların yüzde 25’i bir şekilde batıl inançlarının olduğunu söyledi.

• Araştırmadan elde edilen başka sonuçlar da var. Buna göre insanların yüzde 24’ü nazardan korunmak için tahtaya vuruyor, yüzde 13’ü kara kedinin önünden geçmesinin uğursuzluk olduğunu düşünüyor, yüzde 12’si merdiven altından geçmiyor, yüzde 11’i ayna kırılmasının kötü şans olduğunu düşünüyor, yüzde 9’u da 13 sayısının uğursuzluğuna inanıyor.
• Harris Poll şirketinin yaptırdığı bir araştırma da insanların yüzde 75’inin mucizelere, yüzde 44’ünün hayaletlere, yüzde 31’inin cadılara, yüzde 31’inin astrolojiye inandığını söylüyor. National Opinion Research Center ise astrolojiye inanan bu yüzde 31’lik kesimin astrolojinin “bilimsel” olduğunu düşündüğünü aktarıyor. Oysa astrolojinin yoruma dayalı olduğunu ve bilimden farklı olduğunu unutmamakta fayda var.

İlginizi çekebilir: Yılbaşında batıl inançlar uzaya çıkıp arşa yükseliyor

Neden batıl inançlarımız var?

Chicago Üniversitesi’nden davranış bilimci Jane Risen, batıl inançların sadece bireylerin zihinsel eksiklikleriyle ilgili bir şey olmadığını söylüyor. Zira insanların birçoğu fark farklı batıl inançlara sahip. Bu kişilerin hepsinin zihinsel bir sorun taşıdığını söylemek haksızlık olur. Aslında neden batıl inançlara sahip olduğumuzu birkaç faktörle açıklamak mümkün.

Nobel ödüllü Daniel Kahnemann, batıl inançların kaynağında düşünce tembelliğinin yattığını söylüyor; “Olasılıklarla ilgili zorlayıcı düşüncelerdense batıl inançlara inanmak daha kolay.” Jane Risen da bu fikre katılıyor ve insanların batıl inançların doğru olmadığını bilmesine rağmen bunlara boyun eğdiğini söylüyor. Asıl soru, neden batıl inançlara inanıyoruz? İşte birkaç olasılık:

– Birçok insan keyif için batıl inançlara sahip. Rasyonel olmayan bazı şeylere inanmanın eğlenceli bir tarafı var.
– Batıl inançlara inanmak, bir şeyleri kontrol edebildiğinizi sanmanın en kolay yolu. Merdiven altından yürümediğimizde güvende olduğumuzu düşünerek olası zararları kontrol altına aldığımızı düşünüyoruz.
– Hiç kimse batıl inançlarının doğruluğunu savunamaz. Batıl inançlarımız sorgulandığında, hepimizin ilk söylediği şey, “Kaybedecek ne var ki” cümlesi olur. Oysa belki de batıl inançlardan kurtularak kazanacağımız şeyler olabilir.

İlginizi çekebilir: Alışkanlıktan tutkuya giden vazgeçilmez davranışlar: Batıl inançlar

Tehlikeli batıl inançlar

İlk bakışta batıl inançlar tehlikesiz, masum görünebilir. Hepimizin dile getirdiği “Kaybedecek bir şeyim yok ki” cümlesi, doğru olduğu kadar yanlış bir ifadeyi de barındırıyor. Örneğin, eğer mucizelere inanıyorsanız, bu sizi pasif bir insana dönüştürebilir, hedefleriniz için çaba harcamaktan alıkoyabilir.

Nazardan korunmak için tahtaya vurmak ne kadar zararsız gibi görünse de siz siz olun, rasyonel düşünceden uzaklaşmayın.

Kaynak
Psychology Today

İlginizi çekebilir: Alışkanlıktan tutkuya giden vazgeçilmez davranışlar: Batıl inançlar