Baba ve çocuk ilişkisi: Neden önemli, nasıl geliştirilir?

Yapılan araştırmalara göre babalar gün içinde çocuklarıyla annelere oranla çok daha az zaman geçiriyor. Hatta öyle ki annelerin çocuklarıyla geçirdiği günlük ortalama zaman, babaların geçirdiği sürenin iki katından da daha fazla. İş-hayat dengesi, çalışma saatleri, yaşam şartları ve çok çeşitli pek çok çevresel faktör elbette ki bu aradaki zaman farkının üzerinde etkili olabilir, yani kimsenin babaları suçladığı yok . Ama özellikle erken çocukluk döneminde baba katılımının, yani babaların aktif bir rol üstlenmesinin önemi sanılandan çok daha büyük. Sağlıklı bir baba çocuk ilişkisi, çocuğun gelişim süreçlerinde ve tüm hayatı boyunca kritik rol sahibi. Peki, ne yapsın babalar, nasıl bu ilişkiyi geliştirsin, nasıl çocuklarıyla daha sağlıklı bir bağ inşa edip daha sağlıklı bir iletişim kurabilsin? Gelin, önce baba-çocuk ilişkisi neden önemli ona bakalım ve bu ilişkiyi geliştirmeye yardımcı ipuçlarını paylaşalım.

Çocuk gelişiminde babanın aktif rol almasının önemi

Geçmişte yapılan ve güncel olarak tartışılan tüm bilimsel araştırmalar, babanın çocuk gelişiminde aktif rol almasının ne denli önemli olduğu konusunda hem fikir. Üstelik baba katılımı yalnızca çocukların gelişimine katkı sağlamıyor; hem baba-çocuk arasındaki ilişkinin güçlenmesine hem annenin psikolojik, sosyal ve duygusal iyi oluşunu desteklemeye hem de aile içi iletişimi kuvvetlendirmeye de destek oluyor. Çocuk gelişiminde babanın aktif rol almasının;

Çocuk için faydaları:

• Bilişsel gelişimi destekler.
• Özgüven ve öz kontrol duygusunu iyileştirir.
• Akademik başarıyı artırır.
• Sosyal, duygusal ve psikolojik iyi oluşu katkı sağlar.
• Ergenlik öncesi dönemde depresyonu önler ve/veya depresyon etkilerini azaltır.
• Zorlayıcı davranışları (challenging behaviors) azaltır.
• Küçük çocuklarda uyku kalitesini yükseltir.
• Çocuklarda bütüncül sağlığı iyileştirir.
• Kazara yaralanma riskini düşürür.

Babaya olan faydaları:

• Anne ve çocuk ile sağlıklı ilişkiler kurulmasını destekler.
• Yeni bir amaç ve anlam hissinin gelişmesini sağlar.
• Daha güçlü sosyal ağlar için teşvik eder.
• Bütüncül sağlığı iyileştirmek için motivasyon sağlar.

Anneye olan faydaları:

• Depresyon riskini azaltır.
• Annelerin bütüncül iyi oluş halini destekler.
• Anne-baba arasındaki iletişimi ve ilişkiyi iyileştirir.
• Emzirme oranlarını artırır.
• Sağlıklı hamilelik sürecini teşvik eder.
• Düşük yapma ihtimalini azaltır.

Kısacası, annenin hamile kalması ile birlikte başlayan süreçten çocuğun doğumu ve tüm hayatı boyunca gelişimini içeren sürece baba katılımının etkisi oldukça fazladır. Peki, baba-çocuk ilişkisini geliştirmek için nelere dikkat etmek gerekir?

Sağlıklı baba çocuk ilişkisi nasıl kurulabilir?

İşte babaların çocuklarıyla güçlü bir iletişim kurmak için yapabilecekleri:

Sürece dahil olun

Çocuğunuzun anne karnındaki yolculuğundan başlayarak ilk adımını attığı, ilk kitabını okuduğu, ilk resmini yaptığı, kısacası sizinle paylaşacağı özel zamanlarının her anına dahil olun. Anne karnındayken onunla konuşun, doğduktan sonra altını değiştirin, banyo yaptırın, yemeğini yedirin, kısacası ebeveynlikte anne-baba ayrımı yapmadan çocuğunuzun büyüme sürecinde aktif rol alın, sorumlulukları paylaşın.

Aktif bir dinleyici olun

İster 3 yaşında olsun ister 13 fark etmez. Çocuğunuza karşı her zaman aktif bir dinleyici rolü üstlenin. Çocuklar, bazen sanki olan bitenin farkında değilmiş gibi görünebilirler; örneğin siz bir yandan telefonla uğraşırken bir yandan çocuğunuzun anlattıklarına kulak kabarttığınızda telefonunuza dikkat etmediğini düşünüyor olabilirsiniz. Oysa ki çocuklar çok iyi gözlemcilerdir, onları gerçekten dinlemediğinizi fark etmeleri, kendilerini değersiz hissetmelerini ve sizden uzaklaşmalarını sağlar. Bu nedenle dikkatinizi çocuğunuza verin ve o ona zaman ayırdığınızda ‘gerçekten’ tüm benliğinizle orada olun.

Birlikte kaliteli zaman geçirin

“Nedir bu kaliteli zaman!” diye serzenişte bulunuyor olabilirsiniz; çünkü tüm uzmanlar, tüm araştırmalar bundan bahsediyor. Hemen değinelim; kaliteli zaman geçirmek, yalnızca fiziksel olarak değil, duygusal ve zihinsel olarak da çocuğunuzun yanında olmanız ve onunla ortak bir zamanı paylaşmanız demek. Kaliteli zaman geçirmek kısacası çocuğun ihtiyaçlarına önem vermek, onunla ilgilenmek, birlikte keyifli etkinliklere katılmak ve anlamlı deneyimler paylaşmak anlamına gelir. Çocuğunuzla güçlü bir iletişim kurmak ve sevgi dolu bir bağ inşa etmek için kaliteli zaman geçirmeye özen gösterin.

Ortak ilgi alanları geliştirin

Geçirdiğiniz kaliteli zamanı daha da etkili kılmak için çocuğunuzla ortak ilgi alanları geliştirin. Çocuğunuz nelerden keyif alıyor, nelere yeteneği var, neyi denemek istiyor, tüm bunların cevaplarının sizin ilgi alanlarınızla ortak olan yanları neler, hepsini düşünün. Çocuğunuza sorun; sizinle ne gibi etkinliklere katılmak ister veya birlikte hangi anları paylaşmanız onu çok mutlu eder… Ne kadar çok zaman geçirirseniz bu soruların cevaplarını bulmak ve uygulamak da o kadar kolay olacaktır.

Sevginizi dile getirin

Kabul edelim ki babalar her zaman sevgilerini gösterme konusunda yeterince başarılı olamayabiliyorlar. Sevgilerinden şüphe ettirecek bir durum olmasa da nasıl ifade edebileceklerini bulmakta zorlanabiliyorlar. Öyleyse, en kolay ve etkili yol ile başlamakta fayda var: “Seni seviyorum.” demek. Elbette çocuğunuzu çok seviyorsunuz. Ancak bunu ne sıklıkla söylüyorsunuz? Çocuklar koşulsuz sevgiye ihtiyaç duyarlar ve bir ebeveyn olarak, her gün sevildiklerinden emin olmalarını sağlayabilirsiniz.

Uyku rutini oluşturun

Uyku vakti, çocuğunuzla bağlantı kurmak için harika bir zamandır. Yatağa gitmeden önce birkaç dakikanızı ayırın ve çocuğunuzla günü hakkında konuşun, bir resim çizin veya hikaye kitabı okuyun. Yarın için neler düşündüklerini tartışın. Bu rutini oluşturarak, çocuğunuzun düşüncelerini ve duygularını daha iyi anlayabilir, aranızdaki bağı güçlendirebilirsiniz. Ayrıca, çocuğunuza onunla zaman geçirmekten ne kadar keyif aldığınızı da hissettirebilirsiniz.

Ebeveynlik üzerine daha fazla yazı için:

Çocuklarda olumlu beden imajı nasıl geliştirilir?

Çocukların neden daha az oyuncağı olmalı?

Çocuklar hayal kırıklığı ile nasıl başa çıkabilir?