Hızlı karar verebilmek veya çeşitli problemlere uygun çözümleri üretmek adına farklı düşünme metotlarından destek alınabiliyor. Bu metotlar arasında en çok dikkat çekenlerden birisi de Altı Şapkalı Düşünme Tekniği olarak biliniyor. Gelin, Altı Şapkalı Düşünme Tekniği’nin detaylarını birlikte inceleyelim ve bu tekniğin nasıl uygulanabileceği üzerine zihnimizi zorlamaya başlayalım…
Altı Şapkalı Düşünme Tekniği nedir?
Pek çok insan, düşünme süreci esnasında hem yaratıcı hem mantıklı hem de duygusal olmak istiyor. Bu boyutların tek seferde düşünme sürecine entegre edilmeye çalışılması sonucunda da doğru kararlar alınamıyor ve uygun çözüm yolları yaratılamıyor. Altı Şapkalı Düşünme Tekniği ise bu hatanın giderilmesi için ortaya atılan bir teknik olarak düşünce ve duygu dünyasını zorlamayı seven bireylerle buluşuyor.
Maltalı psikolog Edward de Bono tarafından icat edilmiş olan 6 Şapkalı Düşünme Tekniği, biraz önce bahsettiğimiz boyutlara aynı anda odaklanmak yerine bu boyutları ayrı ayrı göz önünde bulundurmayı içeriyor. Bu teknik, 6 farklı düşünme biçimini içererek hem eğitim hayatında hem iş dünyasında hem de gündelik yaşamın sınırları içinde rahatlıkla kullanılabiliyor.
Bu teknik esnasında altı tane şapkanın soyut varlığı göz önünde bulunduruluyor. Düşünmesi gereken kişi, bu şapkaları taktığını hayal ederek onların temel özelliklerine göre düşünme mekanizmasını şekillendiriyor. O an düşünmekte olan kişinin kafasına hangi şapka takıldıysa o şapkanın özelliklerinin dışına çıkılmıyor. Şimdi, bahsi geçen şapkaların özellikleri hakkında sizleri bilgilendirmek istiyoruz.
1. Beyaz şapka
Gerçek şapka olarak da bilinen beyaz şapka, netliği ve tarafsızlığı ifade ediyor. Soyut olarak bu şapka takıldığı zaman ‘’Neleri bilip neleri bilmiyorum?’’ ve ‘’Hangi bilgilere ihtiyacım var ve bu bilgilere hangi kaynaklardan ulaşabilirim?’’ gibi sorular sorarak bilgi toplama amaçlanıyor. Bu şapkanın sınırları içinde düşünen kişinin tarafsız davranması ve sadece doğru bilgiye inanması gerektiği vurgulanıyor.
2. Kırmızı şapka
Kalbin şapkası olarak da tanımlanan kırmızı şapka, duygu dünyasına uzanıyor ve düşünme sürecini duygular ile birleştiriyor. Kırmızı şapkanın takıldığı zaman diliminde mantığın arkada bırakılması ve duygularla yola devam edilmesi gerekiyor. Bir başka deyişle, kırmızı şapka aşamasına gelen kişinin üzerine düşündüğü konunun duygusal boyutuna odaklanması büyük bir önem taşıyor. Kırmızı şapka, mantığa aykırı gelen duyguların varlığını sürdürmeyi amaçlıyor.
3. Siyah şapka
Yargının şapkası ya da siyah şapka ise diğer şapkalara göre daha karamsar bir ruh halini üzerinde taşıyor. Bu şapkanın takılmasıyla birlikte düşünme sürecinde yer alan düşüncenin içerdiği riskler, tehlikeli yanlar ve negatiflikler hakkında kafa yormak gerekiyor. Bir başka deyişle, siyah şapka sayesinde olumsuz eleştirmen rolüne bürünülüyor ve herhangi bir düşüncenin olası olumsuz sonuçları üzerine odaklanılıyor. Bu noktada, pek çok insanın düşünme sürecinde en çok siyah şapkaya yer verdiğini belirtmek istiyoruz. Her ne kadar negatiflikleri ve tehlikeleri ön görmek önemli olsa da siyah şapkanın çok fazla kullanılması karar verme sürecini kötü bir şekilde etkileyebiliyor. Bu yüzden, bu şapkanın aşırı kullanımından kaçınmak çok kritik bir konu.
4. Mavi şapka
Kontrolün temsilcisi olan şef şapkası ya da mavi şapka, düşünme sürecine düzenli bir hal kazandırıyor. Bu şapka takıldığı zaman hedefler ve bu hedeflere gidebilecek olası yollar üzerine düşünülüyor. Anlayacağınız, mavi şapka aracılığıyla düşünme sürecinin bir haritası çıkartılıyor ve planlı bir şekilde yol alınıyor.
5. Sarı şapka
İyimserin şapkası veya sarı şapka ise siyah şapkanın zıttı olarak karşımıza çıkıyor. Bu şapka takıldığı zaman iyimser bir ruh haline giriliyor; üzerine düşünülen konunun pozitif yanlarına odaklanılıyor ve olası fırsatlar tartılıp biçiliyor. İyimserlik barındıran sarı şapka, ismini güneş ışığının yarattığı aydınlıktan alıyor.
6. Yeşil şapka
Yaratıcı şapka olarak da bilinen yeşil şapka takıldığı zaman yaratıcılığa doğru bir yol alınıyor. Bu şapkanın takıldığı zaman diliminde düşünen kişi, farklı öneriler üretmeye odaklanıyor ve yeni fikirleri kucaklıyor. Verimliliğin ve bereketin temsilcisi olan yeşil şapka sayesinde üretkenlik, yenilikçilik ve yaratıcılık artırılabiliyor.
Her şapkanın kısa bir yönergeye hayat verdiği altı şapkalı düşünme tekniği sayesinde düzensiz bir şekilde ortaya atılan ifadelerin önüne rahatlıkla geçebilirsiniz. Özellikle takım çalışmalarında etkisini ciddi bir şekilde gösterebilen bu tekniğe hayatınızın her köşesinde yer vererek düşüncelerinizin gelişmesi için bir kapı aralayabilirsiniz.
İlginizi çekebilir: Zihnin gücü: Sadece zihniyetinizi değiştirerek başarabilecekleriniz