Evde, işte, okulda, sokakta; zor insanlarla nasıl başa çıkılır?

İşte, evde, sokakta… Zor insanlara hepimiz sık sık denk geliyor; hatta belki bazılarıyla aynı evi paylaşıyoruz. Acaba “zor” insan ne demek? Bir insanın davranışları işinizi yapmanızı, günlük görevlerinizi yerine getirmenizi veya o kişiyle sağlıklı bir ilişki sürdürmenizi zorlaştırıyorsa “zor” biri olarak tanımlanabilir. Ve bu tür insanlar bizi zihinsel, fiziksel, duygusal olarak ciddi şekilde tüketebilirler. Peki ne yapmalı? Zor insanlarla nasıl başa çıkılır? Zor olarak tanımladığımız insanların davranışlarının nedenlerini anlamaya çalışmak, onlarla başa çıkma stratejileri konusunda size yardımcı olabilir. Zor davranışların yaygın nedenleri ve zorlu durumlarda sakin kalma stratejileri gibi konuya dair tüm detayları yazımızda bulabilirsiniz.

Zor insan kime denir?

Öncelikle her insanın kendine özgü bir kişiliği ve diğerlerine tuhaf gelebilecek nitelikleri olabileceğini unutmamak gerek. Zaten zor ilişkiler yaratan şey de genelde farklı karakterlere sahip olmaktan doğan kişilik çatışmaları değildir. Kişiler arası ilişkileri mahveden şey zayıf iletişim, empati eksikliği veya eleştiridir.

1. Zayıf iletişim

Zor insanlar sürekli sizin hakkınızda konuşabilir veya söylediklerinize yeterli dikkati vermeyebilirler. Dolaylı, pasif-agresif veya gerçekten kaba olabilirler. Sonuçta onlarla konuşmak hiç kolay değildir. Bu yüzden konuşmanın nasıl gittiği konusunda asla yeterince iyi hissetmezsiniz. Zayıf iletişim becerileri, iş veya özel hayat olmak üzere herhangi bir ilişkiyi olumsuz etkiler.

2. Empati eksikliği

Bazı insanlar kendilerinden başka kimseyi umursamıyor gibi görünebilir. Bu empati eksikliği, onlarla iletişimi özellikle zorlaştırabilir. Çünkü onlar diğer insanların duygularını veya koşullarını anlamakta güçlük çekerler. Bu yüzden dışarıdan bakıldığında genellikle duygusuz ve umursamaz olarak görünürler.

3. Eleştiri

Bazı insanlar vardır ki; hiçkimse onların standartlarını karşılamıyor gibi görünürler. İşte bu tür insanlar, bir arada bulunması en zor olanlar arasındadır. Ne yazık ki böyle eleştirel birine çok yakınsanız, yorumlarından o kadar zarar görürsünüz. Bu, özellikle özel ilişkiler için oldukça zorlayıcı olabilir.

İnsanlar neden zor davranışlar sergiler?

Eğer zor biriyle zaman geçiriyorsanız, yaşamınızı muhtemelen daha stresli hale getirdiğinden, onunla empati kurmak istemeyebilirsiniz. Ancak sergilediği zor davranışların nedenlerini almak, başa çıkmak konusunda size etkili araçlar sağlayabilir. Zor davranışların nedenleri arasında aşağıdakiler yer alabilir:

1. Aşırı stres

İş, aile veya romantik ilişkilerde yaşanan stres, insanların zor davranışlar sergilemesine neden olabilir. Sonuçta bu insanlar kaygılı, karamsar, sinirli veya eleştirel hale gelebilirler.

2. Kişilik sorunları

Baskın kişiliğe sahip insanlar genelde çatışma eğilimi gösterir. Bu da iki kişi aynı fikirde olmadığında ve her biri kendi yolunu seçtiğinde ilişkilerde zorluklara yol açabilir.

3. Tetikleyici olaylar

Sözlü taciz vb. travmalara sahip kişiler, benzer davranışların kendilerine yöneltildiğini düşündüklerinde saldırganlaşabilirler. Tetikleyiciler, travmaların yeniden yüzeye çıkmasına neden olabilir.

4. Çözülmemiş çatışmalar

Söz konusu ilişkide üzerine konuşulmamış gergin bir konu, pusuda yatan bir düşman gibidir. Bu gerginlik asabiyet ve iletişimde çatışmalara yol açabilir.

5. İletişim sorunları

Yanlış anlaşılmalar ve net iletişim kurma konusundaki yetersizlik veya çaba eksikliği, kişilerden birinin kendisini önemsiz hissetmesine yol açarak zor davranışları beraberinde getirebilir.

6. Kişisel sorunlar

İlişki sorunları, maddi kaygılar, hastalıklar, zihinsel sağlık problemleri gibi kişisel sorunlar da başkalarına zor davranışlar olarak kendisini belli edebilir.

Zor insanlarla başa çıkma yolları

Bir insanın zor ve gergin olmasına neden olan şeyin ne olduğunu bildiğiniz zaman, davranışlarıyla başa çıkmak için hangi adımları atmanız gerektiğini de kolaylıkla anlayabilirsiniz. Bununla birlikte, daha önce de belirttiğimiz evde, işte, okulda, sokakta; hayatta her zaman zor insanlarla karşılaşacağız. İlgili davranış ve tutumların üzerimizdeki etkisinin farkında olduğumuzda, kendimizi bunlarla baş etmeye hazırlayabiliriz. İşte zor insanlarla başa çıkmak konusunda yardımcı olabilecek bazı iletişim stratejileri.

1. Dinleyin

Zor bir kişi veya durumla karşılaştığınızda, sadece dinleyerek başlayın. Buna bir merak egzersizi olarak bakabilirsiniz. Bunu yaparken olabildiğince karşınızdakinin ne istediğini ve neden size zorluk çıkardığını anlamaya çalışın. Örneğin eğer üzgünse, onu yatıştırmaya çalışmaktan kaçının. Birine sakinleşmesini söylemek, genelde ters bir etki yaratır; özellikle de karşınızdaki iletişiminizin iyi olmadığını düşünüyorsa…

2. Empati kurmayı deneyin

Olayları onun bakış açısından hayal etmeye çalışın. Eğer bu kişi siz olsaydınız ve bu şekilde davransaydınız, davranışınızı ne haklı çıkarırdı? Sizi haklı olduğunuza ikna etmek için ne olması gerekirdi? Bunları düşünmek, diğer kişinin nasıl hissettiğine dair size fikir verebilir.

Olaylara karşınızdakinin bakış açısından bakmak, mutlaka onunla aynı fikirde olmanız gerektiği anlamına gelmez. Ancak bu, ona karşı şefkat geliştirmenize yardımcı olur. Onun için biraz empati geliştirdiğinizde, şefkat ve saygı ile iletişim kurmanın yolunu da açmış olursunuz.

3. Her ikinizin ihtiyacına da saygı gösterin

Pek çok insan, iletişimde orta yol ararken kimsenin istediğini elde edemediğini hissederek konuya karamsar bir bakış açısıyla yaklaşıyor. Oysa, bu uzlaşmanın en az tatmin edici versiyonu. Daha fazla işe yarayacak şey ise her ikinizin de ihtiyaçlarını karşılayan bir anlaşmaya varmak. Özellikle de birlikte zaman geçirmeniz gerekiyorsa, bunu saygıyla yapmanın bir yolunu bulmalısınız.

4. Alıştırma yapın

Eğer çatışmalardan kaçınıyorsanız zor insanlarla sohbete girmekten dahi çekinebilirsiniz. Eğer durumunuz buysa, önceden ne söylemek istediğinizi pratik yapın. Bu noktada koçluk seanslarından yardım alabilirsiniz. İstediğiniz konuşmayı yapmayı, önceki konuşmaları özetlemeyi veya farklı çözümler üzerinden konuşmayı deneyebilirsiniz.

5. Her şey başarısız olduğunda uzaklaşın

Kendinizi gerçekten dayanamayacağınız biriyle iletişimde sıkışıp kalmış bulursanız, oradan uzaklaşın. Söz konusu duygularımız olduğunda bazen kendimizi kaptırır gideriz ve basitçe gitmeyi tercih edebileceğimizi unuturuz. Dolayısıyla zor biriyle başa çıkmakta zorlanıyorsanız o konuşmayı terk edebilir ve daha sonra yapmayı teklif edebilirsiniz.

6. Sınır koyun

Son olarak; zor insanlarla ilişki kurmak için harcadığınız süreye sınırlar koyun. Örneğin eğer onlarla buluşmanız gerekiyorsa bunu online olarak yapmayı deneyin veya çok fazla zamanınızı almamaları için hemen sonrasını planlayın. Eğer mümkünse onlarla tek başınıza etkileşime girmemeye çalışın. etkileşimlerinizi yumuşatmaya yardımcı olması için bir arkadaşınızı, iş arkadaşınızı veya başka birini yanınızda getirin.

İş yerinde zor insanlarla nasıl başa çıkılır?

Yukarıda genel olarak zor insanlarla başa çıkma yollarına yer verdik. İş yerindeki zor insanlar ise ayrı bir başlık altında incelenmeye değer. Çünkü çoğumuzun yaşamının büyük kısmı iş ortamında geçiyor. Dolayısıyla bu alandaki zorluklar, yaşamın büyük kısmını olumsuz yönde etkileyebilir.

İş yerinde zor insanlar aidiyet duygumuza, psikolojik güvenliğimize ve üretkenliğimize gerçekten zarar verebilir. Bunu önlemek için bu tür insanlarla etkileşimlerinizi mümkün olduğunca sınırlandırmaya çalışın. Eğer mümkünse zor konuşmalarda üçüncü bir tarafla bağlantı kurun. Onlarla iletişimde vücut dilinizi nötr tutmaya çalışın, çünkü fazladan gerginlik taşımak muhtemelen tüm etkileşimi daha da gergin hale getirecektir.

Eğer söz konusu zor insan yöneticinizse, birebir görüşmelerinizi kısa ve öz tutmaya çalışın. Ortak ilgi alanınız iş olduğunu, gerekirse bu ortaklığa son verebileceğinizi unutmayın. Daha da önemlisi iş yerinde;

• Zorbalık
• Taciz
• Uygunsuz cinsel davranış veya ilerlemeler
• Size, ailenize veya geçim kaynağınıza yönelik tehditler
• Ayrımcılık, eşit istihdam veya eşit ücret yasalarının ihlali

gibi durumlar söz konusuysa hemen insan kaynakları ile iletişime geçin. Kendinizi güvende hissetmiyorsanız, ilgili iş arkadaşınızla ilişki kurmaktan kaçının.

Sonuç olarak kimse zor insanlarla etkileşim kurmak için can atmıyor. Ama bu insanlar varlar ve bu nedenle gününüzü, haftanızı veya iş yaşamınızı mahvetmenize gerek yok. İnsanların davranışlarını değiştirmek için bir şey yapamasak da kendi tepkilerimizi değiştirebilir, üzerimizdeki etkilerini en aza indirebiliriz…

Kaynaklar: verywellmind, betterup

İlginizi çekebilir: Zeki insanlar, zor insanlarla ve durumlarla nasıl başa çıkıyor?