X

Vegan dosyası 2: Vejetaryenlik nedir?

Vejetaryenlik; etik, çevresel ve/veya sağlık sorunları sebebiyle hayvansal ürünler tüketmeme üzerine kurulu bir yaşam biçimidir. Vejetaryen olan insanlar büyükbaş, küçükbaş ve kümes hayvanları ile balık ve diğer deniz canlılarının etlerini gıda olarak tüketmezler. Bazıları yumurta, süt, bal gibi hayvanlardan elde edilen ürünleri de tüketmezler, hatta yünlerinden, derilerinden, kemiklerinden vb. yapılmış eşyaları da kullanmazlar.

Vejetaryen kelimesinin kökeni Latinceye dayanır. Latince bir kelime olan vegetābilis, “canlı veya yaşayan” ya da canlı ya da yaşayan şeylerden yapılan yemekler anlamlarına gelir. 1840’lı yıllarda İngilizceye vegetarian olarak girmiş ve günümüzde hemen her dilde yaygınlaşmıştır.

Vejetaryenlik çeşitleri

  • Vegan: “Katı vejetaryen” olarak da bilinen veganlar hiçbir hayvansal ürünü tüketmezler. Diyetlerinde kırmızı et, tavuk, balık, yumurta, bal, süt ve süt ürünleri yoktur. İpek, deri, yün gibi hayvansal ürünler ile üretilmiş eşyaları da kullanmazlar.
  • Lakto Vejetaryen: Bu gruptakiler süt ve peynir, yoğurt, tereyağı gibi süt ürünlerini tüketirken diğer hayvansal ürünlerden uzak dururlar.
  • Ovo Vejetaryen: Ovo-vejetaryenler yumurta tüketirken, diğer hayvansal ürünlerden uzak durular.
  • Lakto-Ovo Vejetaryenler: Vejetaryen denildiğinde akla ilk gelen gruptur. Yumurta, süt ve süt ürünleri tüketirken diğer hayvansal ürünlerden uzak dururlar. Lakto-ovo vejetaryenler bal da yiyebilirler.
  • Pesketaryen: Pesketaryenleri “balık yiyen vejetaryenler” olarak kısaca özetleyebiliriz. Kırmızı et, tavuk ve kümes hayvanlarını tüketmezler ancak balık ve diğer deniz ürünlerini yerler. Yarı-vejetaryen grubuna dahil edilirler.
  • Pollotaryen: Tıpkı pesketaryenler gibi yarı-vejetaryen olarak sınıflandırılırlar. Kısaca “tavuk yiyen vejetaryenler” denebilir. Tavuk, bıldırcın gibi kümes hayvanlarını tüketirler ancak kırmızı et, balık ve diğer deniz canlılarından uzak dururlar.
  • Esnek Vejetaryenler (Flexitarian): Diyetleri büyük oranda bitki temelli ve mümkün olduğunca hayvansal gıdaları tüketmemeye çalışırlar. Ancak kendilerini “asla yemem” diyerek kısıtlamayı tercih etmezler.

İnsanlar neden vejetaryen olur?

  • Etik sebepler: Yaşayan, seven, hisseden canlıların insanlar tarafından acı çekmesi, kullanılması ve öldürülmesine vicdanen karşı çıkan insanlar çoğunlukla bu yaşam biçimini tercih ederler. Özellikle vegan olan insanlar arasında etik sebepler ön plana çıkar.
  • Ekolojik sebepler: Hayvancılık sektörünün karbon emisyonu, tüketilen tüm petrol, doğalgaz, odun ve kömür ile açığa çıkan karbon kirliliğine neredeyse eşittir. Hayvancılık için kesilen ormanlık araziler, hayvanlara yedirilecek yemi üretmek için harcanan verimli tarım arazileri ve tüketilen su miktarı da hesaba katıldığında hayvancılık, insan kaynaklı çevre tahribatının %51’ini oluşturmaktadır. Sadece ekolojik sebeplerden dolayı vejetaryen ya da vegan olan insan sayısı az olsa da, bu kararı vermekte güçlü bir etkendir.

İlginizi çekebilir: Vegan Dosyası 1: Hayvancılık ve çevre

  • Sağlık sebepleri: Hayvansal ürünlerin sağlık üzerindeki olumsuz etkileri, olumlu etkilerine ağır basar. Laktoz intoleransı, kolesterol, kalp hastalıkları, kanser ve başka pek çok hastalık ile hayvansa gıdaların ilişkili olduğu bilinmektedir. Yarı vejetaryenlerin çoğu çeşitli sağlık sebeplerinden dolayı bu yaşam biçimini seçerler. Hayvansal gıdalar ve sağlık hakkında detaylı bir yazı yazacağım, bu nedenle şimdilik çok detaya girmiyorum.

Beslenme tamamen kişiseldir, bu nedenle vejetaryen bir beslenme düzenini tercih etme ya da etmeme kararı sadece sizi ilgilendirir. Kimse tavuk yediği için cani olmadığı gibi, kimse de vegan olduğu için ahlak timsali görünmemelidir. Yine de, hayvancılığın etkilediği hayatlara bakacak olursak, hayvansal gıda tüketimimizi ne kadar azaltabilirsek o kadar iyi. Hem kendimiz için, hem gezegenimiz için, hem de o hayvanların kendileri için.

Sağlıkla kalın!

Kaynaklar
https://www.vegan.com/
https://www.vegansociety.com/
https://tvd.org.tr/
https://vegandiyetisyen.com/
https://vegetarian-nation.com/resources/common-questions/types-levels-vegetarian/

İlginizi çekebilir: Farkındalığınızı artıracak 5 çevre belgeseli – 1

Çağla Lotinac Akman: AgeSA'da birikim ve güvence danışmanı ve çevre aktivisti. Hafta içi 9-5 danışanlarına finansal danışmanlık vererek insanları daha varlıklı hale getirmek, hafta sonu da deniz kenarında sabah koşusu yapıp koşarken kumlardaki çöpleri toplayıp ayrıştırmak en büyük hobileri arasında. Uplifers'ta 2018'den beri çevre kirliliği, sıfır atık, gezegen dostu yaşam, koşu, kişisel finans ve bütçeleme konularında yazılar hazırlamakta, gezegenimiz için farkındalık yaratmayı ve finansal okur yazarlığı arttırmayı hedeflemektedir. Kendisine ulaşmak ve ücretsiz finansal danışmanlık almak için: (0530)-767-24-64.

Yeni yıl hediyelerinin vazgeçilmezi Sosyopix ile anılarınızı ölümsüzleştirin

Sevdikleriniz için hediye seçmek bazen uzun uzun düşünmeyi gerektirir. Çünkü aslında aradığımız şey, sadece bir eşya değildir; bir duyguyu, bir anıyı, bir hatırlamayı karşı tarafa hissettirmektir. Tam da bu yüzden fotoğrafla kişiselleştirilmiş hediyeler, her zaman daha çok dokunur. Tek bir kare, bir gülüşün ardındaki hikayeyi yeniden canlandırır; yıllar önce çekilmiş bir fotoğraf bile açıldığında ilk günkü kadar sıcak hisseder. Sosyopix işte tam da bu noktada, o paha biçilmez anılarınızı estetik ve yaratıcı dokunuşlarla unutulmaz kılıyor.



Kişiselleştirilmiş takvimlerle zamanı anlamlandırmak

Yeni yıl, hayatımızda yeni sayfalar açmak demektir. Bu nedenle kişiselleştirilmiş takvimler, sadece günleri takip ettiğiniz bir araç olmaktan öteye geçer; umut ve güzellikle dolu bir yılın sembolü haline gelir. En güzel fotoğraflarınızla hazırlanan masa veya duvar takvimleri, sevdiklerinizin her gününe anlam katar. Her sayfa, sadece bir tarih değil, hatırlanan ve paylaşılan özel bir anı olarak kalır. Takvimi her çevirdiğinizde, geçmişin güzel anılarını hatırlamak ve geleceğe dair küçük bir mutluluk hissi yaşamak mümkündür. Bu küçük ama etkili detay, hediyenizi hem estetik hem de duygusal olarak unutulmaz kılar.



Anıların dokunulabilir hali: Fotoğraf baskıları



Bir zamanlar telefon ekranına sığdırdığınız, galeri arşivlerinizde kalan en mutlu kareleri bu yılbaşı yeniden keşfetmenin tam zamanı. Sosyopix fotoğraf baskıları, en özel anlarınızı sıcaklığını ve kalitesini koruyarak dilediğiniz formda hayat bulduruyor. İster yaz tatilinde o hiç bitmesin dediğiniz gün batımı karesini, ister kış tatilinde çekilmiş kar manzarasını seçin; retro tarzda ya da şık bir çerçeveyle hazırlatabilirsiniz.Çalışma masasında duran küçük bir fotoğraf, sizi kış tatilinin huzuruna veya yılın en güzel anılarına götürebilir. Bu yıl sevdiklerinize sadece bir hediye değil, birlikte paylaşılan özel anıları ve mutluluğu hediye edin.

Anıların estetik hali: Fotoğraf albümleri

Fotoğraf albümleri, her dönem popülerliğini koruyan ve hiçbir zaman değerini kaybetmeyen hediye seçeneklerinden biridir. Çünkü bir albüm, yalnızca fotoğrafları bir araya getirmez; aynı zamanda belirli bir dönemin, bir ilişkinin ya da bir yolculuğun hikayesini saklar. Sayfaları çevirdikçe hatırlanan detaylar, yeniden yaşanan duygular ve geçmişten gelen sıcaklık, bu hediyeyi zamansız bir klasik haline getirir.

Kişiye özel tasarlanan fotoğraf albümleri, hem estetik hem de duygusal yönüyle güçlü bir hediye seçeneği sunar. Kapak dokusundan sayfa düzenine, renk seçiminden yerleştirdiğiniz küçük notlara kadar tamamen size ait bir anlatım oluşturma fırsatı verir. Bu, sadece bir hediye değil; kendi elinizle hazırladığınız bir zaman kapsülüdür.



Anıları duvarlara taşıyan çerçeveler

Mutlu anıları saklamanın tek yolu albümlerde biriken fotoğraflar veya fotoğraf baskıları değildir; bazen evin en görünür köşesine yerleştirilen bir çerçeve de aynı etkiyi yaratır. Ölümsüzleştirilen anları çerçeveleyerek yaşam alanlarınıza sıcaklık ve derinlik katarken sevdiklerinizin her baktığında o ana yeniden dönmesini sağlar. Farklı boyut seçenekleri sayesinde ister küçük bir köşeyi canlandırabilir ister salonunuzun atmosferini değiştirebilirsiniz.  Duvarlara zarar vermeyen yapışkanlı çerçeveler ise kolay kullanımıyla, yalnızca bir dekor değil; her gün gülümseten bir anı sunar. 

Bi’kutu anı: Özel hediye kutularıyla yeni yıl coşkusu

Yeni yıl ruhunu tek bir kutuda toplamak istiyorsanız, özenle hazırlanmış hediye kutuları bunun için ideal bir çözüm sunar. İçerisinde not defterleri, yılbaşı ruhunu yansıtan kupalar, kokulu mumlar ve daha pek çok özel hediye, kutuyu açan kişinin yüzünde sıcak bir tebessüm bırakır. Böylece hediyeniz yalnızca bir kutu değil, birlikte paylaştığınız anıların sıcacık bir yansıması olur.

Siz de bu yıl, sıradanlığın dışına çıkarak sevdiklerinizin yüzünde unutulmaz bir gülümseme oluşturmak istiyorsanız, Sosyopix’in sunduğu bu kişiselleştirilmiş dünya tam size göre. Hatıralarınızı canlandırın ve onlara, her baktıklarında sizi hatırlatacak, zamana anlam katan dokunuşlar hediyeler sunmak isterseniz aradığınız her şey Sosyopix’te!





İlgili Makale