Günümüzde sağlık konuları sıkça sosyal medyada, televizyonlarda ve günlük sohbetlerde konuşuluyor. Ne yazık ki bazen bu konuşmalar, korku yaymak için abartılıyor veya bilimsel temeli olmayan söylentiler doğruymuş gibi paylaşılıyor. Son zamanlarda kulağınıza şu tür cümleler gelmiş olabilir:
- “Süt kanser yapmaz, kanseri gizler.”
- “Tümör hücresi etrafında mukus oluşturarak büyümesini sağlar.”
Bu yazıda bu iddiaların gerçekten ne kadar doğru olduğunu, bilimsel olarak neyi ifade ettiğini ve neyi etmediğini birlikte konuşacağız. Amacım kimseyi korkutmak değil. Amacım, gerçek bilgiyi sade bir dille anlatmak, kafalardaki soruları netleştirmek ve sağlığımız için bilinçli kararlar verebilmek. Haydi başlayalım.
Süt ve kanser ilişkisi
İlk soru şu: Süt gerçekten kanser yapar mı?
Bugüne kadar yapılan binlerce bilimsel çalışmanın genel sonucuna göre, “süt içen herkes kanser olur” diye bir ifade bilimsel olarak doğru değildir.
Süt ve süt ürünleri; protein, kalsiyum, vitaminler ve birçok faydalı madde içerir.
Ancak bazı araştırmalar, özellikle prostat kanseri riskinde çok hafif bir artış olabileceğini göstermiştir. Öte yandan, kalın bağırsak kanserinde süt ve kalsiyumun koruyucu etkisi olduğu da ortaya konmuştur. Yani mesele siyah-beyaz değildir. Süt tek başına bir suçlu da değildir, tek başına bir koruyucu da.
Sağlıklı yaşam bir bütündür. Beslenme, hareket, stres yönetimi ve genetik faktörler birlikte değerlendirilmelidir. Tek bir besini “günah keçisi” ilan etmek, doğru bir bilimsel yaklaşım değildir.
IGF-1 nedir ve sütle alakası var mıdır?
Süt tartışmalarında sıkça duyduğumuz terimlerden biri: IGF-1 (İnsülin Benzeri Büyüme Faktörü-1). Bu madde vücudumuzda doğal olarak üretilir. Çocuklukta büyümeyi, yetişkinlikte doku onarımını destekler.
Süt ve süt ürünleri tüketimi IGF-1 seviyesini hafifçe artırabilir ama bu her zaman olumsuz bir durum değildir. Çünkü IGF-1 zaten vücudumuzun normal işlevi için gerekli bir hormondur.
Bazı kanser türlerinin IGF-1’in büyüme sinyallerinden teorik olarak yararlanabileceği gösterilmiştir. Ancak bu, ‘süt içmek kanser yapar’ anlamına gelmez.
IGF-1 düzeylerini etkileyen genetik yapı, egzersiz, diyetin geneli, kilo durumu gibi birçok faktör vardır. Yani süt IGF-1’i hafif artırabilir ama kanseri başlatmaz ve gizlemez.
Sütün içeriği ve mukus oluşumu
Bir diğer yaygın söylenti: ‘Süt mukus yapar.’ Bu ifade aslında soğuk algınlığı dönemlerinden kalmadır. Bazı insanlar süt içtiklerinde boğazlarında bir kalınlık hissederler. Bu his, sütün içindeki yağ ve proteinlerin oluşturduğu kaygan tabaka nedeniyle olur. Yani bu durum gerçek mukus üretimi değildir.
Bilimsel olarak süt tüketiminin solunum yollarında mukus üretimini artırdığı kanıtlanmamıştır. Çoğu insan için süt, mukus miktarını değiştirmez.
Sindirim sistemine giren süt parçalanır, sindirilir ve kana amino asit, yağ asidi, şeker olarak geçer. Yani sütün içeriği, doğrudan tümör hücrelerine ‘mukus üret’ sinyali göndermez.
Tümör hücreleri ve mukus (müsin) üretimi
Bazı kanser türleri (örneğin kolon, meme, over kanserlerinin müsinöz tipleri) gerçekten de müsin adı verilen bir madde üretir. Müsin, mukusun ana bileşenidir. Bu, kanser hücresinin genetik programına bağlıdır ve sütle hiçbir ilgisi yoktur.
Yani süt içmek tümörün etrafında mukus zırhı oluşturmaz.
Müsin üretimi ve bağışıklık sistemi
Müsin üretiminin kanser açısından bazı etkileri olabilir:
- Tümör çevresini kayganlaştırarak bağışıklık hücrelerinin girişini zorlaştırabilir.
- Metastaz potansiyelini artırabilir.
Ancak bu, tümörü görünmez kılan sihirli bir kalkan değildir. Bağışıklık sistemi çok karmaşık yollarla bu engelleri aşabilir. Modern tedaviler, özellikle immünoterapiler, bu mekanizmaları hedef alır.
Dolayısıyla, müsin üretimi önemli bir biyolojik özellik olsa da, ‘Süt içince tümör mukus üretir.’ demek bilimsel olarak hatalıdır.
Sonuç
Özetle:
- “Süt kanser yapmaz, kanseri gizler.” → Bilimsel değil.
- “Süt tümör hücresine mukus yaptırır.” → Yanlış yorum.
- Süt ve süt ürünleri, dengeli bir diyetin parçası olabilir.
- Kanser riski, tek bir besinden değil; yaşam boyu beslenme şekli, genetik yapı ve yaşam tarzı faktörlerinden etkilenir.
- IGF-1 düzeyleri sütle hafif artabilir ama kanser garantisi vermez.
- Tümörlerin mukus üretimi kendi biyolojik programlarındandır; sütle ilgisi yoktur.Gerçek bilgi, sağlığımız için en büyük güçtür.
TIBBİ VE TELİF HAKKI NOTU
Bu içerik yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Tanı, tedavi veya kişisel tıbbi öneri yerine geçmez. Sağlıkla ilgili kararlarınızı mutlaka doktorunuza danışarak alınız.
© 2025 Uzm. Dr. Oya Malbora – Radyasyon Onkolojisi ve Longevity Uzmanı
Bu metin ve içeriği, 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamında korunmaktadır. İzin alınmadan kısmen veya tamamen kopyalanamaz, çoğaltılamaz veya ticari amaçla kullanılamaz. Kaynak gösterilerek paylaşılması serbesttir:
Kaynak: Uzm. Dr. Oya Malbora – “Süt, Kanser ve Tümör Çevresinde Mukus: Bilimsel Gerçekleri Anlamak”
İlginizi çekebilir: Beyin yaşı, kaderin şifresi mi?