X

Şap hastalığı nedir? Belirtileri, nedenleri ve alınabilecek önlemler

Son günlerde yeniden adını duyduğumuz şap hastalığı nedir? Bu hastalık, dönem dönem ülkemizde görüldüğü için gündeme geliyor. En özet haliyle, çift toynaklı hayvanlarda görülen viral bir hastalık olarak tanımlanan şap hastalığı, tabak hastalığı veya dabak hastalığı isimleriyle de anılıyor. Öldürücü olmadığı ama sürü içerisinde ve bölgede hızla yayıldığı, insanlara ise nadiren de olsa bulaşabildiği biliniyor. Şap hastalığı hakkında daha fazlasını keşfetmek için okumaya devam edin.

Şap hastalığı nedir?

Şap hastalığı nedir, yukarıda kısaca açıkladık. Bu hastalık, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın açıklamasına göre, çift tırnaklı hayvanların akut seyirli, çok bulaşıcı ve zoonotik karaktere sahip viral bir enfeksiyonudur. Hastalığın bulaşma oranı oldukça yüksektir ve hassas hayvan popülasyonlarında % 100’e kadar ulaşabildiği bilinmektedir. Önemli ekonomik kayıplara neden olabileceği için sadece ülkemizde değil, dünya çapında bir endişe kaynağıdır.

Şap hastalığı çiftçiler için üretim kayıplarına ve zorluklara neden olur. Aynı zamanda canlı hayvan ticareti üzerinde de ciddi etkileri vardır; hastalığın tek bir tespiti bile muhtemelen yerel ve uluslararası ticareti bir süreliğine tamamen durduracaktır. Şap, bulaşma hızı ve ciddi ekonomik sonuçları nedeniyle, hayvancılıkla uğraşanların en çok korktuğu hastalıklardan biridir.

Şap hastalığı neden olur?

Şap hastalığına (FMD) bir virüs neden olur. Bu virüs, canlı dokuda ve enfekte hayvanların nefesinde, tükürüğünde, idrarında ve diğer dışkılarında hayatta kalır. Ayrıca doğru koşullar altında kontamine malzemelerde ve çevrede de aylarca hayatta kalabilir. Şap virüsünün bilinen 7 türü ve 60’tan fazla alt türü vardır. Virüsün bir türüne karşı kazanılan bağışıklık, bir hayvanı diğer türlere veya alt türlere karşı korumaz. Yine Tarım ve Orman Bakanlığı’nın açıklamasına göre, şap virüsü;

  • Yapağıda 24 gün
  • Sığır derisinde 4 hafta
  • Samanda 15 hafta
  • Kepekte 20 hafta
  • Toprakta 4 hafta
  • Kuru ot ve danede 5 ay süreyle bulaşma yeteneğini koruyabilmektedir.

Hayvanlarda şap hastalığı belirtileri nelerdir?

Şap hastalığı nedir, şap hastalığı neden olur; artık biliyorsunuz. Peki hayvanlarda şap hastalığının belirtileri nelerdir? Sığırlarda;

  • Ateş,
  • İştahsızlık,
  • Depresyon,
  • Süt veriminde azalma,
  • 24 saat içerisinde başlayan salya akışı,
  • Dil ve diş etinde şekillenen veziküller (kesecikler),
  • Interdigital bölgede, koroner bölgede, meme derisinde, ağız ve burun mukozasında da görülebilen veziküller (kesecikler),
  • Yırtılan veziküllerde geniş ülseratif yaralar görülür.

Dildeki yaralar, genellikle birkaç günde iyileşir ancak ayaklardaki ve nazal bölgedeki lezyonlar çoğunlukla ikincil bakteriyel enfeksiyonlara maruz kalırlar. İkincil bakteriyel enfeksiyonların sonucunda pneumoni ve mastitis görülebilir, tırnak düşebilir.

Şap hastalığı, koyun ve keçilerde ise daha hafif seyirlidir. Koyunlarda genellikle topallık ile karakterizedir ve süreklilik gösterir. Ağızdaki lezyonlar sığırlardakinden daha küçük ve daha kısa süreli olur. Buna bağlı olarak hastalığın yol açtığı ekonomik kayıplar da sığırlarınkinden daha düşüktür ve klinik bulgular dikkatli bir gözlemle belirlenebilir.

Hayvanlarda şap hastalığı insanlara bulaşır mı?

Gelelim konuyla ilgili en fazla merak edilen soruya… Şap hastalığı insana geçer mi? Hatta şap hastalığı insanı öldürür mü? Şap hastalığı, hayvanlar arasında yüksek bulaşma hızına sahipse de insanlara nadiren bulaşabilir. İnsandan insana ise bulaşmaz. İnsanlarda şap hastalığı, enfekte hayvanlar ile temas veya enfekte et ve süt ürünleri ile enfeksiyonu ile nadiren ortaya çıkabilir. Dolayısıyla şap hastalığı, bir halk sağlığı veya gıda güvenliği tehdidi olarak görülmez.

Şap hastalığı nasıl kontrol altına alınır?

Şap hastalığının kontrolü için kesim, karantina, aşılama olmak üzere uygulanan üç ana strateji vardır. Hangisinin uygulanacağına karar vermek için sosyo-ekonomik durum, hayvan varlıklarının durumu ve şap hastalığı yönünden epidemiyolojisi, iklim-coğrafik şartları dikkate alınır ve bunlara bağlı olarak bir kar-zarar analizi yapılır.

  • Kesim: Şap hastalığına yakalanmış hayvanların ve onlarla temas etmiş hayvanların kesime tabi tutulmasıdır. Amaç esas virüs kaynağının tüketilmesidir.
  • Karantina: Sadece karantina ile sonuç alınamaz, ancak diğer yöntemlerle birlikte uygulandığında anlam taşır.
  • Aşılama: Amaç hastalığın yayıldığı hayvan popülasyonunda yüksek antikor düzeyinin sağlanmasıdır.

Türkiye’de şap hastalığı son durum

Şap hastalığı nedir, şap hastalığının belirtileri nelerdir gibi konuyla ilgili merak edilen soruları yanıtladık. Ülkemizde bu hastalığa dair istatistiki bilgilere 1914 yılında yayınlanan Ziraat İstatistik Dergisinde rastlanmaktadır. Daha geniş bilgiler ise yaşanan büyük şap salgını nedeniyle 1957 yılından sonra edinilmiştir. Şap virüsüyle mücadele amacıyla ilk olarak 1958 yılında Etlik Veteriner Bakteriyoloji Enstitüsü bünyesinde geçici bir şap laboratuvarı, daha sonra 1967 yılında Şap Enstitüsü kurulmuştur. Farklı yıllarda ortaya çıkan şap salgınlarına, birçok farklı şap virüsü türünün yol açtığı bilinmektedir. Şu anda ülkemizde şap hastalığına “O1, A İran ve ASIA1 tipi şap virüsleri” neden olmaktadır. Ülkemizde şap hastalığıyla mücadele yöntemleri ise aşılama ve karantinadır.

Geçtiğimiz günlerde Elazığ Tarım ve Orman İl Müdürlüğü tarafından yapılan açıklamada; “Ülkemizde görülen şap hastalığının bu türünden dolayı hayvan pazarları kapanmıştır. İkinci bir emre kadar hayvanların satışı ve hareketi yasaktır. Aksi durumda kolluk kuvvetleri tarafından 36a kanunun ilgili maddesine göre hastalıkların yayılmasının önlenmesi amacıyla Bakanlık tedbirlerine uymayanlara 46 bin 159 lira idari para cezası uygulanacaktır” denildi. Ayrıca Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından bazı kentlerde ithalat, ihracat ve kesim maksatlı sevkler dışındaki tüm hayvan hareketleri yasaklandı. Tedbirler kapsamında hayvan pazarları da kapatılarak aşı çalışmalarına başlandı…

Şap hastalığından korunma yöntemleri

Şap hastalığına karşı hayvan yetiştiricilerin alabileceği koruyucu önlemleri şu şekilde sıralayabiliriz:

  • Ahır girişlerinde şap hastalığına etkili dezenfektanlarla muamele edilmiş paspasların sürekli bulundurulması
  • Ahırlara hayvan bakıcılarından başka kimsenin sokulmaması, bakıcıların da farklı kıyafet ve ayakkabı ile ahıra girmesi
  • Sağım öncesinde ellerin, otomatik sağım makinelerinin ve memelerin temizliğine özen gösterilmesi
  • Yeni satın alınan hayvanların 15 gün karantinaya alınması ve bu sürenin sonunda sağlıklıysa diğer hayvanların yanına sokulması
  • Mera mevsiminde enfekte meralara hayvanların gönderilmemesi
  • Enfekte bölgelerden ot, saman, vb.nin alınmaması

Şap hastalığı ortaya çıktıktan sonra hayvan yetiştiricilerinin alması gereken önlemler ise şu şekilde:

  • Hasta hayvanlarla sağlıklı hayvanların hemen birbirinden ayrılması
  • Hasta hayvanların bulunduğu yerin dezenfeksiyonunun sağlanması
  • Hasta hayvanların altlıklarının yakılması
  • Hayvan bakıcılarının ayrılması
  • En hızlı şekilde veteriner hekimin haberdar edilmesi

Kaynaklar: vetkontrol.tarimorman.gov.tr, aphis.usda.gov

İlginizi çekebilir: Bağışıklık sistemi nasıl güçlendirilir?: Hastalık kalkanı bağışıklık sistemini güçlendirmenin ve canlandırmanın doğal yolları

Uplifers: Kaliteli ve mutlu yaşam koçunuz!

Kıyafetlerinize özen gösteren teknoloji: Siemens iQ500 ile tanışın

Evde zamanımızın büyük bir kısmı, farkında olmasak da rutin işlere gidiyor. Pek çoğumuz için bu rutinde en çok vakit alan işlerden biri de şüphesiz ki çamaşır yıkamak ve kurutmak. Çamaşırlar için uygun programı seçmek, deterjanı ayarlamak, ıslak çamaşırların kurumasını beklemek ve ütü… Tüm bunlar bazen günün temposu içinde küçük ama rutinde bir yük haline dönüşebiliyor. Hayatı kolaylaştıracak birçok yenilik ise Siemens’ten geliyor. Siemens iQ500 Çamaşır ve Kurutma makineleri ile rutininiz artık hiç olmadığı kadar kolay ve pratik. Siemens iQ500 çamaşır ve kurutma makinesinde çamaşırlarınızı sizden önce düşünen, her adımı sizin yerinize planlayan bir teknoloji var. Size ise bu teknolojinin keyfini çıkarmak kalıyor. 



intelligentDry: “Ben ne yapacağımı bilirim” diyen çamaşır ve kurutma ikilisi 

Pamuk tişörtler, hassas bluzlar, okuldan gelen kalın eşofmanlar… Normalde hepsi için ayrı ayrı düşünüp doğru programı aramanız gerekir. Ama artık değil. Gün içinde onlarca şeyle uğraşırken bir de çamaşırın “fazla mı kurudu, az mı kurudu, ya buruşursa?” stresi yaşamıyorsunuz. Çünkü makineler zaten kendi arasında konuşup sizin yerinize karar veriyor.  

Çamaşır ve kurutma makineniz sadece yan yana duran iki cihaz değil; birbirini anlayan, sizin yerinize düşünen bir ikili. Siemens iQ500’ün intelligentDry teknolojisi sayesinde “Acaba doğru programı seçtim mi?” stresi tamamen bitiyor. Yıkama bittiği anda çamaşır makineniz tüm detayları (kumaş türü, yük miktarı, ıslaklık seviyesi, hatta ısı toleransını) tek tek kurutma makinesine iletiyor. Kurutma makinesi de tüm bu bilgileri alıp kıyafetlerin için en doğru programı otomatik olarak seçiyor ve başlatıyor. 



Evinizde görünmez bir iş ortağı varmış gibi… Sessiz, hızlı ve tamamen sizin konforunuz için çalışan. Tek yapmanız gereken çamaşırları makineye atmak; gerisini teknolojinin kendisine bırakmak ve keyfini çıkarmak. 

Mini Yük Özelliği: “Şunu bir hızlı aradan çıkarayım” dediğiniz anlar için 

Spor sonrası sepette sırasını bekleyen bir tişört, “yarın tekrar giyeceğim” diye bir kenara ayırdığınız gömlek ya da akşam dışarı çıkmadan önce anında yıkanması gereken bir bluz. Makineyi tam dolduracak kadar birikmesini beklemek istemezsiniz; ama tek parça kıyafet için makinenizi çalıştırmak istemezsiniz. Siemens iQ500 çamaşır makinesinin mini yük özelliği tam da bu anlar için tasarlandı. Yarım kiloya kadar olan birkaç parça çamaşırı, kısa sürede ve düşük enerji tüketimiyle yıkayabilirsiniz. 



Günlük hayatın koşturmacasında en güzeli de şu: Siemens Home Connect uygulaması üzerinden bir dokunuşla mini yük programını açıyor, çamaşırlarınızı dakikalar içinde temiz ve mis gibi alıyorsunuz. Pratik, hızlı ve o küçük yükleri büyük bir mesele olmaktan çıkaracak kadar akıllı. Siz temponuza devam edin; o, çamaşırlarınız için detayları halletsin.  

20’den fazla yıkama ve 15’den fazla kurutma programı ile gardırobunuzdaki her kıyafete ayrı bir seçenek 

Her kumaş, her kullanım, her kıyafetin ayrı bir dili vardır. Siemens çamaşır ve kurutma makinesi işte bu yüzden onlarca akıllı programla kıyafetlerinizin ömrünü uzatıyor. Siemens iQ500 Çamaşır ve Kurutma Makineniz, tüm ihtiyaçları bilir ve sizin için en uygun seçeneği sunar. Siemens Home Connect uygulaması sayesinde tüm programlara tek dokunuşla erişebilir, hatta yeni çıkan programları indirerek makinenizi kişiselleştirebilirsiniz. Böylece makineniz yıllar geçse bile zamana ayak uydurmaya devam eder.  

Program Asistanı: “Sen söyle, ben ayarlarım” diyen yardımcı 

“Hangi program daha doğru? Çamaşır az mı çok mu? Bir kere giydim ama uzun programa atsam mı?” diye düşünmenize gerek kalmadan Program Asistanı tüm bunları size en doğru programında çalıştırır. Kumaş türünü, çamaşırın ağırlığını, kirlilik seviyesini analiz eder ve size en uygun yıkama-kurutma programını önerir. Bu sayede yalnızca doğru programı bulmakla kalmaz; suyu, enerjiyi ve zamanı en verimli şekilde kullanır. Siz de makinelerin işini yapmasına izin verip, geri kalan zamanınızı kendinize ya da sevdiklerinize ayırabilirsiniz. 

SmartFinish: Ütüye ayırdığınız süre artık size kaldı 

Kim ister çamaşırların başında ütüyle saatlerini harcamayı? SmartFinish teknolojisi buharın gücünü kullanarak kırışıklıkları daha makineden çıkmadan %50’ye kadar azaltıyor. Sonuç? Daha az ütü, daha çok kendinize ayırdığınız zaman. Teknolojinin keyfini çıkarmak için Siemens Home Connect uygulamasıyla SmartFinish’i açmanız yeterli. Ütü masası açmadan, güç harcamadan, zaman kaybetmeden kıyafetleriniz giyime hazır hale gelir. Bir toplantı öncesi, spontane bir plan öncesi ya da sadece rahatlık istediğiniz bir anda SmartFinish teknolojisi sizin için çalışır.  

Program İndirme: Makineniz hep güncel, hep “yenilikte” 

Siemens iQ500 Çamaşır ve Kurutma makinesi, güncel yeni programları kolayca indirip tek dokunuşla kullanabilirsiniz. İhtiyaç değiştikçe çamaşır makineniz de sizinle birlikte kendini güncelliyor. Siemens’in en sevilen yanlarından biri, cihazların statik kalmaması. Yani bugün aldığınız çamaşır makinesi birkaç yıl sonra bile yeni özellikler kazanabiliyor. 



Siemens Home Connect üzerinden cihaza özel yeni yıkama ve kurutma programları indirebiliyorsunuz. Mevsimsel ihtiyaçlar, moda olan yeni kumaş türleri, spor kıyafetlerin gelişmesi… Ne değişirse değişsin, makineniz hep güncel kalıyor. 

Tıpkı telefonunuza uygulama güncellemesi indirir gibi çamaşır ve kurutma makineniz de güncellemelerle değişen yaşam tarzınıza ayak uyduruyor. 

Akıllı deterjan yönetimi: i-Dos ile her yıkamada doğru ölçü 

Makineyi tamamen doldurunca veya tek parça kıyafeti makineye attığınızda ne kadar deterjan koyacağınızı bilemiyor olabilirsiniz. İşte tam bu noktada i-Dos Deterjan Tarama teknolojisi devreye giriyor. Siemens Home Connect üzerinden şişelerin barkodunu okutup su sertliği ve deterjan yoğunluğunu makineye iletiyor, i-Dos ise her yıkamada doğru miktarı otomatik olarak ayarlıyor. Üstelik Siemens Home Connect uygulaması, deterjan seviyesini takip ederek deterjanınız tükenmeden önce size haber veriyor. Tek yapmanız gereken uygulamayı telefonunuza yüklemek ve çamaşır makinenizi uygulamaya bağlamak. 

stainRemoval teknolojisi: Zorlu lekelerle inatlaşmayı unutun 

Çay, yağ, makyaj, çikolata lekeleri… Gün içinde fark etmeden üzerinize bulaşan lekeler artık kâbus olmaktan çıkıyor. Siemens iQ500 çamaşır makinesi ile stainRemoval teknolojisi devreye giriyor. Tek bir dokunuşla çay, yağ, kozmetik veya günlük hayatta karşılaştığınız diğer zor lekeler için özel programları aktif edebilirsiniz. 

Siemens Home Connect uygulaması sayesinde daha fazla leke türünü ve bunlar için geliştirilmiş özel programları keşfetmek de mümkün. Yani sadece “lekeyi çıkar” demekle kalmıyor, sizin için en doğru yıkama programını da otomatik olarak öneriyor. Böylece hem lekelerle uğraşmak zorunda kalmıyor hem de giysilerinizin ömrünü koruyorsunuz. 

Artık çocuğunuza yemek yedirirken dökülen yemek lekeleri, kahve kazaları ya da mutfakta sıçrayan yağ lekeleri sizi endişelendirmiyor. stainRemoval, günlük hayatın getirdiği küçük sürprizlere karşı en güvenilir yardımcınız oluyor. 

Siemens iQ500 çamaşır ve kurutma makineleri, artık sadece kıyafetlerinizi temizleyen makineler değil; size zaman, konfor ve güven veren akıllı iş ortaklarınızdır. Ütüye harcadığınız vakti kendinize ayırın, lekelerle uğraşmayı unutun ve teknolojinin yaşam alanınıza uyumunun keyfini yaşayın.

*Bu yazı Siemens’in katkılarıyla hazırlanmıştır. 





İlgili Makale