Rahim şekil bozukluğu kendisini pek çok farklı formda ortaya koyabilen kalıtımsal bir oluşumdur ve herkeste kendisini farklı şekillerde gösterir. Pek çok farklı türü olduğu için bunlara genellikle rahim şekil bozukluğu adı verilir. Bazılarında rahim bir kalp şekli oluşturacak haldeyken, bazılarında rahim iki bölümlü olur, bazılarında yarısı tam gelişmiştir, yarısı eksik gelişim göstermiştir, bazılarında ise iki ayrı rahim boşluğu vardır. Dolayısıyla kapsamı oldukça gelişmiş bir rahatsızlık olduğu söylenebilir.
Genel nüfusta bu bozuklukların oranı çok yüksek olmasa da birden fazla defa düşük yaşamış olanlarda biraz daha yaygın görülmektedir. En yaygın türü ise bikornuat rahimdir ve tüm rahim şekil bozukluklarının %26’sı bu şekildedir. Rahim şekil bozukluklarının aynı zamanda rahim ağzı yetmezliği ve erken doğum riskindeki artışla da bağlantısı vardır ve bu nedenle özellikle bebeğin yaşama ihtimalinin olduğu 24. haftadan daha önce düşüğe sebep olabilmesi, riskler ortaya çıkartır.
Rahimdeki şekil bozuklukları embriyonun rahme yerleşmesine doğrudan engel olabilecekleri gibi, embriyo yerleşirse bebeğe gelişim için yeterli alan kalmaması ile de sonuçlanabilirler. Bunun sonucunda erken doğum ve düşük doğum ağırlığına sahip bebek ortaya çıkabilir. Yapılan bir çalışmaya göre rahim şekil bozukluklarına sahip kadınların çocuklarının gelişimsel problemlere sahip olarak doğma riskleri de normal rahim şekline sahip olanlara göre daha yüksektir.
İlginizi çekebilir: Genital bölge temizliği ve vajinal temizlik ürünleri üzerine
Rahim şekil bozukluğunun belirtileri nelerdir?
Rahim şekil bozukluklarına sahip olanlar bu rahatsızlığa sahip olarak doğdukları için herhangi bir ultrason veya tarama testinden geçmedikleri sürece genellikle bunun farkında olmazlar. Çünkü genelde herhangi bir bozukluğa işaret edebilecek görünür bir belirti bulunmaz.
Hatta pek çok kişi hamile kalana kadar bozukluğun farkında değildir. Bazıları ise tekrar eden düşükler sonucunda bu anomaliye sahip olduğunu fark eder çünkü bozukluk düşük riskinde ciddi bir artışa sebep olur. Fakat tüm şekil bozukluklarının gebe kalma üzerinde etkili olmaması ve kısırlık yaratmamasından dolayı doğrudan kısırlığa yol açtıklarını söylemek zordur. Bazı rahim şekil bozukluklarına sahip olan bireylerde adet dönemleri sancılı ve bol kanamalı geçebilir. Ancak bu belirtiler herkeste ortaya çıkmazlar ve illa ki rahimde şekil bozukluğu olduğuna da işaret etmezler.
İlginizi çekebilir: Gebelikte iştahsızlık neden olur?
Rahim şekil bozuklukları nasıl teşhis edilirler?
Doktorunuz standart ultrason uygulaması veya histeroskopi kullanarak rahim şeklindeki bozuklukları tespit edebilir. Bazı durumlarda laparoskopi veya 3 boyutlu ultrason uygulaması da gerekli olabilir.
HSG ve ultrason tek başına %55 civarında başarılı bir teşhis yöntemidir ancak ikisinin birlikte kullanımı %90 başarı sağlar. Ayrıca 3 boyutlu ultrasonun %99 oranında başarı sağladığı ve şekil bozukluğunun doğasını anlamaya yardımcı olduğu belirtiliyor. Bazı uzmanlar MRI kullanarak teşhis de koyabiliyorlar. Bu uygulamada rahim yapısının görüntüleri elde edilir. Ayrıca vajina ve pelvik bölgenin anatomisi üzerine de bilgi sağlar.
Rahim şekil bozukluklarının sebepleri nelerdir?
Rahimdeki şekil bozuklukları doğum öncesi gelişim esnasında ortaya çıkarlar. Kadınlarda anne karnındayken rahim ilk olarak müller tüpleri adı verilen iki tüp şeklinde bulunur ve bunlar sonrasında birleşerek tek bir rahim haline gelirler. Ancak bunların birleşmelerinde bir sorun oluşması halinde rahim şekil bozuklukları ortaya çıkar. Anne adayının bazı ilaçlar kullanması bir sebep olabilirken, bazen sebepsiz yere ortaya çıkabilir. Ayrıca görüntüleme teknikleri kullanılırken şekil bozukluklarının türünü tam olarak birbirinden ayırmak zor olabilir. Bu nedenle birden fazla yöntem kullanılması önerilir.
İlginizi çekebilir: Bakteriyel vajinozis nedir: Belirtileri ve tedavisi
Tedavi süreci nasıldır?
Hamileyseniz ve rahminizde şekil bozukluğu varsa, gebeliğiniz muhtemelen yüksek riskli olarak görülecektir. Ultrason uygulaması daha sık yapılacaktır ve bebeğin pozisyonu daha sıkı izlenecektir.
Eğer doktorunuz bir şekil bozukluğu teşhisi koyarsa ikinci bir doktordan da görüş almanız ve tedavi planı üzerine konuşmanız faydalı olacaktır. Konuşabileceğiniz bazı tedavi yöntemleri şöyle:
- Ameliyat: Çoğu vakada doktorlar bu rahatsızlık için ameliyat önermezler ancak bazı doktorlar tekrar eden düşükleriniz varsa laparoskopik cerrahi önerebilirler. Cerrahi yöntemler sonucunda başarılı doğum ihtimalinde ciddi artışlar görülür. Metroplasti yöntemi kullanımı sonucunda canlı doğum oranlarının %3.7’den %80’e kadar artış gösterebildiği görülmüştür.
- Servikal serklaj: Eğer hamileyseniz doktorunuz erken doğumu geciktirmek için servikal sarklaj uygulaması önerebilir. Bu işlemde rahim ağzı dikilir ve böylece gebeliğin çok erkenden kaybı önlenir. Yapılan bir çalışmada bu yöntemin gebeliği bebeğin canlı kalabileceği dönemlere kadar uzatma konusunda faydalı olduğu görülmüş.
- Sezaryen: Rahim şekil bozuklukları genellikle bebek için yer darlığı yaratır ve bunun sonucunda bebek ters kalır veya erken doğar. Eğer onu doğum zamanına kadar taşıyabilirseniz, doktor doğrudan sezaryen doğum önerebilir. Çünkü bebeğin doğum için doğru pozisyona gelmesi zor olacaktır.
İlginizi çekebilir: Rahimde sıvı birikmesi neden olur?