Yaşlanma “hayatta kalma ve doğurganlık için gerekli fizyolojik fonksiyonların zamana bağlı bozulması” olarak tanımlanabilirken, çoğu insanın yavaşlatmak istediği bir süreçtir. Yaşlanmanın başlıca nedenlerinden bazıları, serbest radikaller olarak bilinen reaktif moleküllerin neden olduğu birikmiş hücresel hasar ve hücresel bölünmede önemli bir rol oynayan kromozomların uçlarında bulunan yapılar olan telomerin kısalmasıdır.
Yaşlanma kaçınılmaz olsa da, insan ömrünü uzatmak ve yaşlanma sürecini yavaşlatmak yıllardır bilimsel araştırmaların odak noktası olmuştur. Bu araştırmalar sayesinde bilim insanları, yaşlanma sürecini yavaşlatmak ve yaşa bağlı hastalıkları önlemek için doğal yollar arayanların takviye olarak alabileceği yaşlanma karşıtı özelliklere sahip çok sayıda madde tanımladılar. Ancak bu listenin çok kapsamlı olmadığını ve farklı birçok takviyenin de kişiye özel vitamin ve mineral eksikliklerine göre yaşlanma karşıtı etkileri olabileceğini unutmayın.
İşte yaşlanma karşıtı özelliklere sahip popüler takviyeler…
1. Kurkumin
Zerdeçaldaki ana aktif bileşik olan kurkuminin güçlü antioksidan potansiyeline atfedilen güçlü yaşlanma karşıtı özellikleri vardır. Hücresel yaşlanma, hücreler bölünmeyi bıraktığında ortaya çıkar. Yaş aldıkça, yaşlanmayı ve hastalığın ilerlemesini hızlandırdığına inanılan yaşlanan hücreler birikir.
Araştırmalar, kurkuminin, hücresel yaşlanmayı geciktirmeye yardımcı olan ve uzun ömürlülüğü destekleyen sirtuinleri ve AMP ile aktive edilmiş protein kinaz (AMPK) dahil olmak üzere bazı proteinleri aktive ettiğini göstermektedir. Yemeklerinizde zerdeçal tozu kullanarak, zerdeçal kökü ile çaylar tüketerek veya kurkumin takviyesi alarak kurkumin alımınızı artırabilirsiniz.
2. EGCG
Epigallocatechin gallate (EGCG), yeşil çayda konsantre edilmiş bir polifenol bileşiğidir. Bazı kanserlerin yanı sıra kalp hastalığı gibi diğer sağlık risklerini azaltmada faydalı olan özelliklere sahiptir.
EGCG’nin sağlıklı özellikleri arasında, yaşa bağlı hastalık gelişimine karşı koruma yeteneği vardır. EGCG, hücrelerdeki mitokondriyal fonksiyonu geri yükleyerek ve AMP ile aktive olan protein kinaz sinyal yolu (AMPK) dahil olmak üzere yaşlanmada yer alan yolaklara etki ederek yaşlanmayı yavaşlatabilir. Her gün 1-2 kupa yeşil çay içerek bu antioksidandan yararlanabilirsiniz.
3. Kollajen
Kollajen, cilt yaşlanması görünümünü azaltması nedeniyle son dönemlerin en popüler desteklerinden biri oldu. Cildinizin yapısını korumaya yardımcı olan cildin ayrılmaz bir bileşenidir. Yaşlandıkça kollajen üretimi yavaşlar ve kollajen kaybıyla ciltte kırışıklıklar gibi yaşlanma belirtileri hızlanır.
Bazı araştırmalar, kollajen takviyesinin kırışıklıklar ve kuru cilt de dahil olmak üzere yaşlanma belirtilerini azaltabileceğini göstermektedir.
Örneğin 72 kadında yapılan 2019 tarihli bir çalışma, 12 hafta boyunca günde 2,5 gram kollajen içeren bir takviyenin -biyotin de dahil olmak üzere diğer bazı bileşenlerle birlikte- alınmasının cilt hidrasyonunu, pürüzlülüğünü ve elastikiyetini önemli ölçüde iyileştirdiğini göstermiştir. 114 kadında yapılan bir başka çalışma, 8 hafta boyunca 2,5 gram kollajen peptid ile tedavinin göz kırışıklıklarını önemli ölçüde azalttığını ve ciltteki kollajen seviyelerini artırdığını bulmuş.
Bu sonuçlar umut verici olsa da birçok kollajen çalışmasının, çalışma sonuçlarını etkileyebilecek kollajen ürünleri üreten şirketler tarafından finanse edildiğini unutmamakta fayda var. Bu konuda size doktorunuz başta olmak üzere diyetisyen ve eczacı gibi sağlık profesyonelleri destek olacaktır.
4. CoQ10
Koenzim Q10 (CoQ10) vücudunuzun ürettiği bir antioksidandır. Enerji üretiminde önemli bir rol oynar ve hücresel hasara karşı korur. Araştırmalar, CoQ10 seviyelerinin yaşlandıkça azaldığını ve bununla birlikte takviyenin yaşlı bireylerde sağlığın belirli yönlerini iyileştirdiğini göstermiştir.
Örneğin, 443 yaşlı yetişkinde yapılan bir çalışma, 4 yıl boyunca CoQ10 ve selenyum takviyesinin genel yaşam kalitesini iyileştirdiğini, hastane ziyaretlerini azalttığını ve fiziksel ve zihinsel performansın bozulmasını yavaşlattığını göstermiştir.
CoQ10 takviyeleri, yaşlanma sürecini ve yaşa bağlı hastalıkların başlangıcını hızlandıran serbest radikallerin ve diğer reaktif moleküllerin birikimi ile karakterize bir durum olan oksidatif stresi azaltmaya yardımcı olur.
Takviye konusunda mutlaka doktorunuza danışın; ne kadar, nasıl ve hangi dozda kullanmanız gerektiği konusunda sizi yönlendirecektir. Bazı takviyeler yaşlanma sürecini yavaşlatıp uzun ve sağlıklı bir yaşamı teşvik edebilir.
Kurkumin, kollajen, CoQ10 gibi takviyeler araştırma çalışmalarında yaşlanma karşıtı etkiler sağladığı gösterilen maddelerden sadece birkaçıdır. Selenyum, alpha lipoik asit, omega-3 gibi birçok takviye yaş alma sürecinde destekçiniz olabilir.
Bununla birlikte bazı takviyeler yaşlanmayı yavaşlatmaya yardımcı olabilse de, uzun ömürlülüğü ve genel sağlığı teşvik etmenin en iyi yolu, sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenerek düzenli egzersiz yapmak ve stresi yönetmek gibi sağlıklı bir yaşam biçimi benimsemek olmalıdır.
İlginizi çekebilir: Kadınlar besin takviyesi almalı mı: Ne zaman ve ne için vitamin kullanılmalı?