Taciz, maalesef kadınların hayatlarının pek çok alanında maruz kaldığı bir durum. Altında psikolojik zorbalık ve cinsel istismar gibi amaçlar yatan taciz olgusu, özellikle çalışma hayatında aktif rol alan kadınların kabusu olabiliyor. İçinde bulunduğumuz yüzyılda bile hala ataerkil cinsiyet kodlarının domine ettiği iş dünyasında, özellikle patronları ve üst düzey yöneticileri tarafından tacize uğrayan kadınların bu tacizle başa çıkmak için izlemesi gereken yöntemleri yazdık:
İş hayatında psikolojik taciz ve başa çıkma yolları
Amerika’da faaliyet gösteren İşçi Hakları Birliği rakamlarına göre, Amerikalı kadın çalışanların %55’i iş yerinde psikolojik taciz ve zorbalığa maruz kalıyor. Bu rakamlar Türkiye’de de çok farklı değil. Kadın çalışanların iş yerlerine açtığı tazminat davalarının önemli bir çoğunluğunun konusunu iş yerinde psikolojik taciz oluşturuyor. Ancak uğradığı tacizi şikayet etmek yerine susarak bekleyen çalışanlar genelde panik atak, yüksek tansiyon ve uyku bozuklukları gibi hastalıklarla yüz yüze kalıyorlar.
Kadınların iş hayatında uğradığı psikolojik tacizin sorumlusu ise sadece erkekler değil. Erkek meslektaşları tarafından rekabete ve kıskançlığa dayalı nedenlerle taciz edilen kadınlar, hemcinsleri tarafından da tacize uğrayabiliyor. Ayrı iş yeri içinde çalışan hemcinsine karşı daha güçlü olduğunu ispatlama gibi bir amaç içine giren kadınlar, kadın meslektaşlarını acımasızca yıldırabiliyorlar. İş hukukunda “Mobbing” olarak isimlendiren iş yerinde psikolojik taciz; aşağılama, topluluk içinde küçük düşürme, tehdit ve dışlama gibi pek çok farklı davranışla dışa vurulabiliyor.
Psikologlar ve işçi hakları uzmanları, kadınların iş yerinde psikolojik tacizle mücadele edebilmesi için bir takım tavsiyelerde bulunuyor:
- Aşırı duygusal davranmayın. Böylece karşınızdaki kişi dilediği gibi manipüle edemez.
- Kendinizi eleştirin ama asla suçlamayın. Olayları iyice analiz edin ve hatalı olduğunuz noktalar varsa bunları düzeltin. Kendinizi suçlamak ise özgüveninizi kırmaktan başka bir işe yaramaz.
- İşinizi en iyi şekilde yapmaya devam edin. Böylece performans raporları geldiğinde içiniz rahat olur.
- İş arkadaşlarınızla aranızı iyi tutun. Çünkü iş arkadaşlarınızla kuracağınız dostane ilişki gergin iş günlerinizin daha rahat geçmesine yardımcı olur.
- Maruz kaldığınız her şeyi belgelemeye çalışın ve arşivleyin. E-postalar, telefon yazışmaları ve notlar. Tüm bu materyaller ileride açma ihtimaliniz olan davanız için delil teşkil edebilir.
- Öfke kontrolünü öğrenin. Çünkü öfke ile yaptığınız her şey sizi ofisteki diğer insanların gözünde haksız ve fazla defansif gösterebilir. Unutmayın sakinliğiniz en büyük silahınız.
- Hukuki ve psikolojik yardım alın. Çünkü bazen bu tip olumsuzluklar çığırından çıkar ve tek başına mücadele edilmez bir hale gelir. Bu aşamada deneyimli bir psikolog ve iş hukuku avukatından görüş almak en iyisidir.
İş yerinde cinsel taciz ve başa çıkma yolları
Bir kadının iş hayatında yaşayabileceği en sevimsiz durumlardan biri de iş yerinde cinsel tacize uğramaktır. Bu taciz sözlü ve yazılı bir şekilde kendini gösterebilir. Ancak tacizciden mağdura yönelen fiziksel bir müdahale varsa bunun adı artık cinsel taciz değil, Türk Ceza Kanunu’nun ilgili hükümlerine göre “Cinsel saldırı” suçudur.
Günümüzde genelde işverenler ve üst düzey yöneticilerin mevkilerinin getirdiği güçle kadın çalışanlarını taciz ettiğini görüyoruz. Ancak bu tacizler karşısında da yapılacak pek çok şey var:
- Sessiz kalmayın. Çünkü sessiz kalmak tacizi kabullenip, taciz eden kişiden korktuğunuzu ilan etmekten başka bir şey değildir. Taciz kapsamına girdiğiniz davranışları konusunda muhatabınızı uyarın ve bunu derhal kesmesini söyleyin.
- Tüm taciz unsurlarını belgeleyin ve arşivleyin. Çünkü taciz gerekçesi ile açılan davalarda durumun ispatını kolaylaştıracak her türlü delil çok önemlidir.
- Haklarınızı öğrenin. Türk Ceza Kanunu’nun 105. Maddesinin 1. Fıkrası gereğince, bir kimseyi cinsel amaçlı olarak taciz eden kişi hakkında, mağdurun şikâyeti üzerine, üç aydan iki yıla kadar hapis cezasına veya adlî para cezasına hükmolunur. Ayrıca İş Kanunu’nun 24. Maddesi iş yerinde tacize uğrayan çalışana haklı nedeniyle fesih hakkı tanır. Yani böyle bir durumda herhangi bir bildirim süresi vb. takılmadan, kıdem tazminatınızı da alarak hemen işten ayrılabilirsiniz.
- Durumdan emin olunca bu bilgiyi derhal paylaşın. Tacize uğradığınızı, duruma göre insan kaynaklarına ya da direkt işverene taşımaktan çekinmeyin.
Sosyal taciz (stalking) ve başa çıkma yöntemleri
Kadınlar sadece çalışma hayatında değil, sosyal hayatlarında ve dijital dünyada da tacize maruz kalıyorlar. Son yıllarda adını sıkça duyduğumuz “Stalking” terimi, işte tam da bunu ifade ediyor. Özellikle ünlü sanatçıların sık sık maruz kaldığı bu durum, saplantılı ve tehlikeli bir hale dönüşebiliyor. Günümüzde genellikle sosyal ağlar üzerinden başlayan bu takip ve tacizlerin bahsettiğimiz tehlikelere yol açmaması için dikkat etmeniz gerekenler ise şöyle:
- Özellikle yer bildirimi yaparken çok dikkatli olun ve ev / iş gibi kişisel alanlarınızı böyle platformlarda asla paylaşmayın.
- Facebook, Twitter ve Instagram gibi sosyal ağları kullanıyorsanız fotoğraf ve kişisel bilgilerinize erişimi kısıtlayın.
- Akıllı telefonunuza çok fazla erişim izni isteyen uygulamaları yüklemekten kaçının.
- Haklarınızı bilin ve CIA gibi telefon numarası sorgulama uygulamalarından numaranızı kaldırmaları için talepte bulunun, kişisel hattınızı numara öğrenme servislerine ve gizli numaralara kapattırın ve son çare olarak gerektiği durumlarda savcılığa yahut Bilişim Suçları Büro Amirliği’ne başvurun.
Kaynak:
huffingtonpost.com
careerealism.com
wikipedia.com
mevzuat.gov.tr
İlginizi çekebilecek diğer içerikler:
İşyerinde karşılaşılan mobbing uygulamalarıyla başa çıkmanın 5 etkili yolu
Kadınları hedef alarak tacizi önlemeyi amaçlayan kampanyalar ne kadar başarılı?