Pek çoğumuz günlük yaşantımızdaki ihtiyaçlarımızı satın alarak karşılıyoruz. Ancak son yıllarda, insanların yaşam pratiklerinde daha sade, daha bilinçli ve daha üretken bir çizgiye doğru güçlü bir yönelimi var. Aslında bu büyük ölçüde “kendi kendine yetmek” kavramı ile ilgili. Bu yaklaşım; doğayla uyumlu yaşamak, maddi bağımlılıkları azaltmak, becerileri geliştirmek ve daha güçlü bir yaşam kurmak anlamına geliyor. Peki şehir hayatında yaşayan biri, “kendi kendine yeterlilik” yaklaşımını kendi hayatına nasıl uygulayabilir? Gelin, günlük yaşamda da karşılığı olan temel uygulamalara birlikte bakalım.
Doğayla bağ kurun: Evde yetiştirebileceğiniz bitkiler ve mini bahçeler
Kendi kendine üretmenin en kolay yollarından biri bitki yetiştirmek ve bunun için geniş bir bahçeye ihtiyacınız yok. Bir balkon, hatta bir pencere önü bile gayet yeterli. Maydanoz, nane, marul, taze soğan gibi hızlı büyüyen bitkilere başlayabilir, zamanla domates ve biber gibi daha geniş alan isteyen sebzelere geçiş yapabilirsiniz.
Daha büyük bir adım atmak isterseniz, şehirlerde bulunan hobi bahçeleri veya topluluk bahçeleri size minik bir tarım alanı sunabilir. Bu alanlarda kendi sebzelerinizi yetiştirmek size kendinizi hem fiziksel hem zihinsel olarak aşırı iyi hissettirebilir. Ayrıca kompost yaparak toprağı beslemek, yetiştirdiğiniz ürünlerin kalitesini gözle görülür şekilde artırır.
Kaynaklarınızı yönetin: Tasarruf, birikim ve planlı tüketim
Kendi kendine yetebilmenin temeli, kullanılan kaynakları dikkatle yönetmekten geçiyor. Yani finansal alışkanlıklar bu yolculuğun en kritik kısmı. Örneğin gereksiz harcamaları fark etmek için bir ay boyunca nereye ne harcadığınızı takip edebilirsiniz. Çok fazla para gerektirmeyen ancak kaliteli bir alışveriş alışkanlığı geliştirmek uzun vadede bütçeyi korurken tüketim alışkanlıklarını dönüştürür. Ayrıca haftalık yemek planı yaparak yiyecek israfını azaltabilir, her ay belirli bir miktarı otomatik olarak birikime ayırarak finansal güvenlik alanı oluşturabilirsiniz. Küçük tasarrufların uzun vadede büyük bir özgürlük getireceğine mutlaka tanık olacaksınız.
Evde üretin: Gıda saklama, temel mutfak becerileri ve fermente ürünler
Kendi kendine üretmenin en keyifli yollarından biri şüphesiz mutfakta vakit geçirmek. Evde yoğurt mayalamak, basit peynirler hazırlamak, kış için domates sosu veya turşu yapmak hem sağlıklı hem ekonomik bir seçenek. Hazır gıdalar yerine kendi ürettiğiniz yiyecekler sayesinde hem katkı maddelerinden uzaklaşmak hem gıda maliyetini ciddi şekilde düşürmek mümkün. Ayrıca sebzeleri kurutarak, meyveleri parçalayıp dondurarak veya doğal yöntemlerle saklayarak yıl boyunca kullanabileceğiniz dayanıklı gıdalar elde edebilirsiniz. Bu beceriler zamanla rutininize oturdukça markete daha az ihtiyaç duyduğunuzu siz de fark edeceksiniz.
Tamir edin, dönüştürün, yeniden kullanın
Kendi kendine yeterliliğin en görünür sonuçlarından biri tamir etme alışkanlığı. Örneğin dikiş dikmeyi öğrenmek; kopan bir düğmeyi takmak, paça kısaltmak ya da küçük bir yırtığı onarmak gibi basit işler için bile büyük bir avantaj. Aynı şekilde evdeki gevşemiş bir menteşeyi sıkmak, musluk contasını değiştirmek, basit bir raf montajını gerçekleştirmek gibi ufak tefek tamiratları yapmak hem pratik becerilerinizi artırır. Ayrıca profesyonel servis gereksinimini de büyük ölçüde ortadan kaldırır.
Bu yaklaşım, “tüket ve at” düzeni için harika bir alternatif. Çünkü tamir etmek, kullanım ömrünü uzatmak ve çevresel etkilerin azalmasını sağlamak anlamına geliyor.
Temizlik ve kişisel bakımda kimyasal içerikleri azaltın
Ev temizliği için kullanılan pek çok ürün hem çevreye hem sağlığa gereksiz kimyasallar yükler. Oysa sirke, karbonat, limon kabuğu, doğal yağlar gibi malzemelerle çoğu yüzey için etkili temizlik çözümleri hazırlamak mümkün. Aynı yaklaşım kişisel bakım için de geçerli. Ev yapımı sabunlar, doğal yağlarla hazırlanan basit kremler veya balmumu mumlar hem ekonomik hem sürdürülebilir alternatifler. Bu ürünleri kendiniz yapmayı öğrendikçe ne kullandığını bilmenin rahatlığını yaşayabilir ve ambalaj tüketimini azaltabilirsiniz.
Su ve enerji döngünüzü düzenleyin
Yağmur suyu biriktirme sistemleri veya balkon tipi su varilleri, özellikle bitki sulamak için harika bir kaynak. Çamaşırları doğal yöntemlerle kurutmak, gereksiz ışıkları kapatmak, düşük enerji tüketen ampuller kullanmak gibi basit uygulamalar da kendi kendine yetme yolculuğunun görünmez ama etkili adımları. Bu tür alışkanlıklarla uzun vadede hem faturaları düşürmek hem kendi kaynak yönetiminizi bilinçli hale getirmek çok kolay.
Bilgi ve becerilerinizi geliştirin
En önemlisi, kendi kendine yetmenin bir varış noktası değil, sürekli öğrenme gerektiren bir yolculuk olduğunu anlamaktır. Her şeyi bir anda yapmak zorunda değilsiniz. Haftada bir ekmek yapmak, ateş yakmak, bitki budamak, fermantasyon denemek, dikiş dikmek gibi yeni beceriler öğrenmek zamanla harika bir kapasiteye sahip olmanız anlamına gelir.
Gerektiğinde yardım istemek ya da bir ustadan bilgi almak da bu sürecin doğal bir parçası. Çünkü kendi kendine yeterlilik yalnız başına mücadele etmek değil, doğru kaynağı bulup onu uygulayabilmek demek.
Kaynak: Science Direct
İlginizi çekebilir: Love yourself: Yaşam boyu süren kendini sevme pratiği