Gecenin bir yarısı sanki birisi bacağınızı çekiyor gibi bir hisle uyanıyor musunuz? Ya da sürekli bacaklarınızı hareket ettirme hissi ile uykuya dalmakta zorlanıyor musunuz? Ne yazık ki huzursuz bacak sendromu (HBS) düşündüğünüzden daha yaygındır ve çok sinir bozucu olabilir.
Huzursuz bacak sendromu nedir?
Willis-Ekbom hastalığı olarak da bilinen huzursuz bacak sendromu (HBS), esasen bir uyku bozukluğudur. Bacaklarınızı hareket ettirmek için güçlü bir dürtüye sahip olduğunuz için uykuya dalmakta zorlanıyorsanız HBS’niz olabilir.
Huzursuz bacak sendromunun tanımlayıcı semptomu, genellikle karıncalanma, kaşınma, zonklama, ağrı veya elektrik çarpması gibi rahatsızlık hissi nedeniyle bacakları hareket ettirmeye yönelik karşı konulamaz bir dürtüdür. Çoğu zaman bu hisler uzanırken veya uzun süre oturduktan sonra ortaya çıkar.
Huzursuz bacak sendromu her yaştan insanda görülebilir ancak huzursuz bacak sendromunun nedeni kişiden kişiye farklılık gösterir. Huzursuz bacak sendromu olma riski, yaşlandıkça önemli ölçüde artar. Ayrıca huzursuz bacak sendromu olan bir akrabanız varsa daha fazla risk altındasınız. Bir danışanımın da dediği gibi “Selin hocam aileden sadece miras kalmıyor, hastalıklar da kalıyor.” Ah bu genler ah!
Huzursuz bacak sendromuna eşlik eden yaygın semptomlar
- Arabada, uçakta veya sinemada uzun süre oturduktan sonra kötüleşen duyumlar. (Bacaklarınızda tam anlamıyla huzursuzluk hissetme…)
- Germe, bacaklarınızı sallama veya yürüme gibi hareketlerle geçici olarak rahatlarsınız.
- Belirtileriniz geceleri daha kötüleşir.
- Gece bacak seğirmesi.
- Gece uykusuzluğuna bağlı baş ağrısı.
- Odaklanma problemi ve konsantrasyon eksikliği.
- Semptomlar bir süreliğine ortadan kaybolabilir ve sonra geri gelebilir.
Kalıcı bir çözüm bulmak için semptomlarınızın temel nedenine gitmelisiniz.
Huzursuz bacak sendromunun en yaygın 7 sebebi
1. Dopamin dengesizliği
Dopamin bir nörotransmiterdir. Bu kimyasal haberci, öğrenme, motivasyon, kalp hızı, kan akışı, uyku, ruh hali, öğrenme ve hareket gibi birçok temel vücut işlevinde rol oynar.
Johns Hopkins Medicine tarafından yürütülen bir çalışmada, istemsiz hareketlere neden olan bir durum olan Parkinson hastalığı olan kişilerde dopamin üretiminde önemli bir düşüş görüldü ve sıklıkla huzursuz bacak sendromu gelişti. Dahası, dopamin seviyelerinin günün sonuna doğru doğal olarak düşmesi, semptomların akşamları neden kötüleştiğini açıklayabilir.
2. Böbrek hastalığı
Böbrekleriniz vücudunuzun filtre sisteminin bir parçasıdır. Başlıca görevleri, atıkları uzaklaştırmak ve besin maddelerini kanınıza iletmektir. Böbrekleriniz, atıkları gidermek için karaciğerinizle uyum içinde çalışır. Böbreklerin filtreleri, idrardaki fazla tuzu ve şekeri uzaklaştırır. Ardından sodyum-glikoz dönüştürücüler, filtrelenmiş şekeri yeniden emer ve kan dolaşımına taşır. Bu filtreler çok çalışmak zorunda kaldıklarında kalıcı olarak hasar görürler.
Diyabet ve demir eksikliği böbrek hastalığı ile ilişkilidir. Demir eksikliği, böbrek hastalığının bir etkisi olabilir ve HBS semptomlarının kötüleşmesine neden olduğu gösterilmiştir. Böbrek hastalığı ilerlediğinde, yeterli kırmızı kan hücresi üretme yeteneği engellenir. Sonuç olarak, daha az hemoglobin üretilir. Bu da yorgunluğu ve kas hareketini daha da artırır ve yine HBS ile ilişkilidir.
3. Demir eksikliği
Demir, vücudun büyüme ve gelişme için ihtiyaç duyduğu bir mineraldir. Vücudunuz, akciğerlerden vücudun tüm bölgelerine oksijen taşıyan kırmızı kan hücrelerinde bulunan bir protein olan hemoglobini ve kaslara oksijen sağlayan bir protein olan miyoglobini yapmak için demir kullanır. Vücudunuzun kortizol, DHEA ve adrenalin gibi hormonları üretmek için de demire ihtiyacı vardır.
Az önce bahsettiğim gibi, böbrek hastalığı vücudun kan dolaşımına oksijen taşımak için kırmızı kan hücreleri üretme yeteneğini engeller. Bu, baş dönmesi veya halsizlik, baş ağrısı, soluk veya kuru cilt, hızlı kalp atışı veya alt bacakta istenmeyen hareketlere yol açabilen demir eksikliğine yol açabilir..
4. Diyabet
Diyabet tüm dünyada önemli bir sağlık sorunudur. Diyabetli kişilerde kontrolsüz yüksek kan şekeri sinir hasarına neden olabilir ve diyabetik periferik nöropatiye yol açabilir. Periferik nöropati, ayak ve alt bacak sinirlerinde hasara sebep olarak huzursuz bacak sendromunu tetikleyebilir. Çalışmalar, huzursuz bacak sendromunun tip 2 diyabetli hastalarda tip 1 diyabetlilere göre daha yaygın olduğunu göstermiştir.
5. Romatoid artrit (RA)
Vücudun eklemlere yabancı istilacılar sanarak saldırmasına bağlı bir otoimmün bir hastalıktır. Tipik olarak romatoid artrit, eller, el parmakları ve ayak parmakları gibi küçük eklemlerde başlar. Zamanla, bilekler, ayak bilekleri, dizler ve kalçalar gibi daha büyük eklemlere doğru ilerler. Ağrı ve şişlik genellikle vücudun her iki tarafında veya iki taraflı eklemlerdedir.
Bağışıklık sisteminiz tarafından üretilen proinflamatuar proteinler (sitokinler olarak adlandırılır) uyku kalitesini etkiler. Bazı küçük çalışmalar, lupus gibi diğer otoimmün hastalıkları olan kişilerde huzursuz bacak sendromu oranlarının arttığını göstermiştir.
6. Gebelik
Hamilelik, huzursuz bacak sendromunun başka bir nedenidir, ancak hamileliğin kendisinden daha çok demir ve folat seviyelerinin düşüklüğü ile ilgisi vardır. Düşük demir seviyeleri alt bacakta istemsiz hareketlere neden olabilir.
Hamilelik sırasındaki hormonal değişiklikler, özellikle üçüncü trimesterde östrojen ve progesteron seviyelerindeki artışlar da huzursuz bacak sendromunun bir nedeni olabilir. Bir çalışmada, kadınların doğumdan 4 hafta sonra huzursuz bacak sendromu semptomlarında belirgin bir rahatlama olduğunu gösterdi. Östrojen seviyeleri doğumdan sonra büyük ölçüde düşer.
7. Beslenme
Kafein ve alkol, huzursuz bacak sendromu semptomlarını tetikleyen veya daha da kötüleştiren iki ana besindir. Kafein, kahve çekirdekleri, çay yaprakları ve kakao çekirdeklerinde bulunan doğal bir uyarıcıdır. Alkolsüz içeceklerde ve çoğu enerji içeceğinde olduğu gibi sentetik olarak da üretilebilir. Kafein, uykulu hissetmeye neden olan bir nörotransmiter olan kimyasal haberci adenosini bloke ederek uyanıklığı destekler. Huzursuz bacak sendromu doğal olarak bir uyku bozukluğu olduğundan, mantıksal olarak kafein uykuya dalmayı daha da zorlaştırabilir.
Yaygın bir yanlış anlama, alkolün uyumanıza yardımcı olmasıdır. Alkolün sinir sisteminizi yavaşlatan bir depresan olduğu doğrudur. Hızlı uykuya dalmanızı sağlar, ancak alkol almak uyku kalitenizin bozulmasına neden olur. Birkaç çalışma, alkol içtikten sonra huzursuz bacak sendromu semptomlarında bir artış olduğunu göstermiştir.
Diğerlerini de şu şekilde sıralayabiliriz:
- Parkinson hastalığı
- Tiroid hastalıkları
- Fibromiyalji
- Bazı antidepresanlar
- Antipsikotikler
- Lityum (bipolar bozukluğun tedavisinde kullanılır)
- Kalsiyum kanal blokerleri (yüksek tansiyon tedavisinde kullanılır)
- Bazı antihistaminikler
- Metoklopramid (mide bulantısını gidermek için kullanılır)
- Aşırı kilolu veya obez olmak
- Stres
- Egzersiz eksikliği
Takipte kalın, devamı gelecek. Sevgiler…
İlginizi çekebilir: Demir eksikliğinin çözümü beslenmede: Demir alabileceğiniz gıdalar