Hafıza kaybı neden olur, nasıl başa çıkılır?

Herkes arada bir unutkanlık yaşar. Hafif hafıza kaybı genellikle yaştan kaynaklanır ve herhangi bir endişe sebebi değildir. Ancak Alzheimer hastalığı gibi sebeplerden kaynaklanan ilerleyen hafıza kaybı ciddi olabilir. Bu nedenle hafıza kaybınız günlük hayatınızı etkilemeye başladıysa veya başka belirtileriniz varsa doktorunuza danışın. Hangi tür hafıza kaybına sahip olduğunuzu fark etmek doktorunuzun sebebini tespit etmesini kolaylaştıracaktır. Hafıza kaybının pek çok türü erken teşhis edilebilirse tedavi edilebilir durumdadır. Eğer teşhis ve tedavi edilmezse bazı hastalıklar ilerlerler ve tedavi daha zorlu olur.

Önemli not: Bu yazıda yer verilen tüm bilgi ve öneriler bilimsel destekli makaleler baz alınarak, genel bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup herhangi bir uzman tavsiyesi içermemektedir. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren öğelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurun.

Hafıza kaybı ve yaşlanma

Yaşlandıkça zaman zaman hafızada boşluklar görmek mümkündür. Yeni tanıştığınız birisinin adını unutabilir, eşyalarınızı daha sık kaybedebilirsiniz. Belki de bir şeyleri hatırlamak için liste ve takvimler kullanmaya başlarsınız. Normal yaşlanma kaynaklı hafıza kaybı iş ve evdeki yeteneklerinizi etkilemez.

Hafıza kaybı ile başa çıkmak

Eğer hafızanız eskisi kadar keskin değilse, bir kaç basit düzenleme günlük aktiviteler konusunda size yardımcı olabilir:

İşler için liste kullanmak
İlaçlar için hatırlatıcılar kullanmak
Telefon defteri ve takviminizi güncel tutmak
Evinizi organize ve yönetimi kolay halde tutmak
Sosyal olarak aktif olmak ve keyif aldığınız hobileri yapmak
Hafıza kaybınız ilerliyorsa ve daha ağır hale geliyorsa doktorunuzdan randevu almak ve güvendiğiniz birisiyle beraber gitmek

Sevdiklerinizin hafıza kaybı ile başa çıkmak

Sevdiğiniz bir insanın hafıza kaybı yaşadığını görmek zor olabilir. Rahatsızlığın şiddetine bağlı olarak pek çok yardım etme şekli vardır.

Hafıza kaybı günlük işlerini bozuyorsa doktora gitmeleri için cesaretlendirmek ve randevuya onlarla gitmek
İlaçlarını aldıklarından emin olmak
Takvimlerini güncel tutmak
Evlerini düzenlemelerine yardımcı olmak
Önemli eşyaları göz önünde tutmak
Hatırlatıcılar yerleştirmek
Sosyal olarak aktif kalmalarını sağlamak
Anıları canlandırmak için fotoğraf ve kişisel eşyaları ortada tutmak
Evde ona yardımcı olacak birisini tutmak
Sabırlı olmak ve bu konuyu kişisel algılamamak

Hafıza kaybı sebepleri

Pek çok şey hafıza kaybına sebep olabilir. Bu faktörler şöyle:

B-12 vitamini eksikliği
Uykusuzluk
Alkol ve ilaç kullanımı
Anesteziye maruz kalmak
Kanser tedavisi
Beyin sarsıntısı ve yaralanmalar
Beyne giden oksijende azalma
Bazı inme türleri
Beyin tümörü veya enfeksiyonu
Beyin ameliyatı veya kalp bypass ameliyatı
Depresyon, bipolar bozukluklar, şizofreni ve dissosiyatif bozukluk gibi zihinsel problemler
Duygusal travmalar
Tiroid işlev kaybı
Elektrokonvülsif terapi
İskemik atak
Huntington hastalığı, MS ve Parkinson hastalığı gibi nörodejeneratif hastalıklar
Migren

Bu rahatsızlıklardan bazıları tedavi edilebilirdir ve bazı vakalarda hafıza kaybı tersine döndürülebilir.

Bunama: İlerleyen hafıza kaybı bunama belirtisidir. Diğer belirtiler arasında mantık kurmakta zorlanma, yargılarda, dilde ve düşünme yeteneklerinde zorlanma vardır. Bunama sahibi olan insanlar aynı zamanda davranış problemleri ve ruh hali dalgalanmaları da yaşarlar. Bunama genellikle aşamalı olarak başlar ve ilerledikçe fark edilir. En yaygını Alzheimer hastalığı olmak üzere çeşitli hastalıklardan kaynaklanır.
Alzheimer hastalığı: Alzheimer hastalığı hafızayı ve mantığı, yargıyı, öğrenmeyi, iletişimi ve günlük işleri etkiler. Alzheimer hastalığına sahip olan insanların kafaları hemen karışabilir ve disoryente olabilirler. Uzun vadeli hafıza genelde yakın hafızadan daha güçlü ve uzun sürelidir. Erken yaşlarda ortaya çıkabilmesine karşın genellikle 65 yaş üstünü etkiler.

Ne zaman doktora görünmeli?

Hafıza kaybı günlük aktivitelerinizi etkiliyorsa, güvenliğinizi tehlikeye atıyorsa veya başka fiziksel belirtiler varsa doktorunuza danışın. Tedavi edilmemesi durumunda kötüleşebilen hastalıklardan kaynaklanabilir.

Tıbbi muayene

Hafıza kaybına dair muayeneniz ilk olarak tıbbi geçmişinize göz atılarak başlayacaktır. Yardımcı olması için sizinle birlikte bir aile bireyini yanınızda getirin. Doktor hafızanızdaki problemlere dair sorular soracaktır. Ayrıca hafızanızı test etmek için birkaç soru da sorabilir. Ayrıca fizik muayene de gerçekleştirilecektir.

Muayenenin sonuçlarına bağlı olarak doktor sizi başka uzmanlara yönlendirebilir ve aşağıdakiler gibi bazı testlerin uygulanmasını talep edebilir: