Diyelim ki çocuğunuz evden ayrılıp kendi hayatını kurma aşamasında. Buna hazır mı? Çocuğunuza para hakkında doğru bilgiler vererek hayatındaki pek çok hedefi gerçekleştirmesi için güçlü bir temel oluşturabilirsiniz. Bu bilgilere sahip değilse sizden ayrı yaşayacağı hayatına yanlış bir başlangıç yapabilir. Çocuğunuza doğru bir temel oluşturmak istiyorsanız, aşağıdaki yolları takip edebilirsiniz…
Nasıl bütçe yapılacağını gösterin
Belki de kişisel para yönetimine dair en önemli yetenek, istikrarlı bir şekilde kazanılandan daha az harcamaktır. Bütçe yapmanın milyonlarca yolu vardır ve sizin işinize yarayan yol çocuğunuzun işine yaramayabilir. Bu nedenle harcamalarını takip edip kategorilere ayırabilecekleri bir sistem geliştirmelerini teşvik edin, sonra da bu harcamaları gelirleriyle kıyaslayın. Elbette ki barınma, yemek ve yan gereksinimleri hesaba katmaları gerekecek ama bütçelerine “eğlence parası”nı da eklemelerinin normal olduğunu söyleyin; bu sayede bütçelerine daha sadık kalacaklardır.
Emeklilik planlarının nasıl işlediğini öğretin
Çocuğunuz evden ayrılıyorsa muhtemelen kazandıkları bir gelir vardır. Bu da demek oluyor ki bir bireysel emeklilik hesapları olabilir. Bu kadar erkenden para biriktirmeye burun kıvırabilirler ama onlara bir bireysel emeklilik hesabı açmalarına yardım edip zaman içinde ne kadar para biriktirebileceklerini gösterirseniz size hak vereceklerdir. Her ay ne kadar para biriktirebilirseler o kadar biriktirmelerini, indeksli yatırım fonu gibi basit şeylere yatırım yapmalarını ve bileşik faiz hesaplamasıyla zaman içinde hesap bakiyelerinin nasıl arttığını göreceklerini söyleyin.
Banka faiz oranlarını açıklayın
Muhtemelen çocuğunuzun halihazırda bir tasarruf hesabı vardır. Ama yine de paralarını karşılarına çıkan ilk bankaya koymaları gerekmediğini anlatmakta fayda var. Faiz oranlarının nasıl değişebileceğini gösterin ve en iyi oranlara sahip olanı bulmak için fikir edinmenin gerektiğini anlatın. Yıllık bileşik faiz ile yıllık faiz getirisi gibi kavramları, faiz oranlarının düşmesine ya da artmasına neden olan faktörleri gösterin.
Banka ücretlerini anlatın
Çocuğunuz banka faiz oranlarının nasıl işlediğini anlamaya başladıktan sonra, bankaların hesap sahiplerini nasıl ücretlendirdiğinden bahsedin. Bu ücretler çeşit çeşit olabilir: düşük bakiye, çek kullanımı, vs. Çocuğunuza en iyi banka hesaplarını araştırarak bu ücretlerden nasıl kaçınabileceklerini anlatın. Eğer bir banka çok fazla ücretlendiriyorsa, başka bir bankaya geçmenin normal olduğunu söyleyin.
Kredi kartlarının avantajlarını ve dezavantajlarını öğretin
Kredi kartları bir insanın kredi oluşturmasına yardımcı olabilir ve bu da kendi hayatına başlarken önemlidir. Bazı kredi kartları, nakit puan ya da seyahat milleri gibi hoş imtiyazlar tanıyabilir. Çocuğunuza bir kredi kartına başvurması için yardımcı olabilirsiniz ama bunu yaparken bir dizi uyarıda bulunmanız da önemli. Gençlerin kredi kartı borçlarının her ay ilk fırsatta ödenmesi gerektiğini bilmeleri gerekiyor. Çocuğunuza kredi kartı faiz oranlarının fahiş miktarlarda olabileceğini ve yüksek limitlerin, altından kalkamayacakları bir borç batağına yol açabileceğini gösterin.
Borcun ne kadar zor bir şey olduğunu anlatın
Muhtemelen çocuklarınız yuvadan ayrılmadan önce onlara verebileceğiniz en önemli ders, borcun iyi bir şey olmadığıdır. Borçlanmanın temellerini uzun uzun anlatın ki borcun tamamı ödenmediği takdirde harcamaların nasıl katlanarak artabileceğini anlasınlar. Kredi kartlarının faiz oranları, araç kredileri, öğrenci kredileri, kişisel krediler ve ipotekli borçlarla birlikte hesaplamalar gösterin. Borç – gelir oranının mali refahları açısından ne anlama geldiğini anlatın.
Özsermaye kavramını açıklayın
Çocuğunuz evden ayrılırken iyi bir maaş ödeyen bir iş bulmaya odaklanabilirler. Bu iyi bir şey ama tek başına gelirin finansal güvenlik için yeterli olmadığını anlamaları da önemli. Değer olarak azalan ya da bütçeye yük olan şeylerden kaçınırken değer olarak artan varlıklar edinmek daha mühimdir. Bu da, para biriktirmek ve yatırım yapmak demektir, borçtan kaçınmak demektir, eğer mümkünse kirada oturmak yerine ev satın almak demektir. Özsermayeniz ( = varlıklarınızın toplam değeri – borçlarınız) mali refahınızın gerçek göstergesidir.
Değeri olan şeyleri satın almaya yönlendirin
Para biriktirmek her zaman az harcama yapmaktan ibaret değildir; aynı zamanda paranızı akıllı bir şekilde harcamak ve verdiğiniz paranın karşılığını fazlasıyla almak demektir. Diyelim ki çocuğunuzun buzdolabı almak istiyor; bütçelerine uygun bir fiyata uygun en kaliteli modeli aramaları gerektiğini söyleyin.
Değeri olan şeyleri satın almak aynı zamanda ürünlerin kalitesini ve dayanıklılığını anlamayı ve hangi özelliklerin önemli olup hangilerinin önemsiz olduğunu bilmeyi gerektirir. Ayrıca bir şeyi satın almadan önce ürünleri ve fiyatları iyice araştırmayı gerektirir. Bunu öğretebilirseniz çocuklarınıza paralarını doğru yere harcama yeteneği kazandırmış olursunuz.
Yemek yapmayı öğretin
Her ne kadar günümüzün hızlı yaşamında yemek yapmak vakit alan bir şey olarak görülse de dışarıda yemek yemek, hazır gıda tüketmek gibi şeyler evde kendi yemeğinizi kendiniz yapmanızdan daha masraflı olacaktır. Gurme yemekler pişirmesine, yemeğe saatlerini harcamasına gerek yok; makul bir vaktini harcayarak pişirebileceği basit ve sağlıklı yemekler yapmasını öğretin.
Temel tamirat bilgileri öğretin
Herkesin evinde günün birinde bozulabilecek bir yığın eşya mevcut; bunların bir kısmı teknik servis gerektirse de bir kısmı da kendi başınıza yapabileceğiniz şeyler. Çözümü basit durumlarda para harcamaması için çocuğunuza tamir bilgileri öğretmek epey faydalı olacaktır. Ayrıca garantili ürünler tercih etmesini de söyleyebilirsiniz.
Konut sigortası yaptırmanın önemini anlatın
Konut sigortası evinizi kaza, hırsızlık gibi çeşitli tehlikelerden koruyan bir mülk sigortasıdır. Birlikte sigorta planlarını araştırın ve en uygun olanın hangisi olabileceğini anlatın.
Araba bakımını anlatın
Çocuğunuza katalizörü nereye yerleştireceklerini öğretmenize gerek yok ama arabaya dair yeterli bilgilere sahipseler oldukça yardımcı olacaktır. Araba lastiğini nasıl şişireceklerini ve nasıl değiştireceklerini öğretin. Far lambasının nasıl temizleneceğini ve jant kapağının nasıl değiştirileceğini gösterin. Arabanın kullanma kılavuzunu okumalarını ve tüm o ikaz lambalarının ne anlama geldiğini öğrenmeleri gerektiğini söyleyin. Belirli aralıklarla benzini yenileme alışkanlığı edindirin.
Son olarak araba tamiri masrafları için araştırma yapmayı öğretin ki dolandırıcılığa maruz kalmasınlar. Araba tamiri masraflarından kaçınamasalar da yolda kalmayacak kadar bilgi sahibi olmaları faydalı olacaktır. Dahası temel bakım kurallarına uymaları ileride daha büyük bir tamir ihtiyacının önüne geçebilir.
Kaynaklar
www.wisebread.com
MoneySmart
The Simple Dollar