Hastalık, seller, orman yangınları, kuraklık, ekonomik çöküş derken istisnasız hepimiz yeniden umutla dolacak, yeniden hayaller kuracak tertemiz bir sayfa açma ihtiyacı hissediyoruz. 2022’den beklentilerimiz çok büyük. Bir an önce gelsin ve bir an önce her şey düzelsin, iyiye gitsin diye ümit ediyoruz. Bu sebeple de bu yeni yılın kalplerimizde yatan anlamı diğer yeni yıllara göre çok daha farklı, çok daha derin.
Benim için yılın en güzel zamanı yeni yıl ve dünyanın her yerinde benim gibi düşünen sayısız insan olduğunu da biliyorum. Tüm o ışıltı, parıltı, yeniliğin getirdiği heyecan ve umut insanın başını döndürüyor. Bu hem çok güzel hem de olumsuz yanları olan bir his çünkü böyle zamanlarda tüketim çılgınlığına yenik düşmek, neyin gerekli neyinse fuzuli olduğuna karar vermek pek mümkün olmuyor. Aylarca, hatta benim için yıllarca emek verip sürdürülebilir bir düzen kurmuşken tüm emekler bir gecede, yeni yıl gecesinde heba olabilir.
Bu yazımda sizlerle yeni yıl heyecanını söndürmeden ve gezegenimizde zarar vermeden nasıl yeni yılı kucaklayacağımıza dair biraz beyin fırtınası yapmak istedim.
Yeni yıl hediyeleri
Ne kadar küçük olursa olsun her tüketimin bir karbon ve su ayak izi maliyeti vardır. Dolayısıyla en çevre dostu hareket, hiç hediye almamak olacaktır. Ancak bu yeni yıl! Benim için sevdiklerime yılbaşı hediyeleri vermek olmazsa olmaz bir yeni yıl aktivitesi. Bu nedenle hediyelerin olabildiğinde karbon ve su ayak izi düşük olmasına özen göstermek daha akıllıca. Bir ürün satın almak yerine tatil, kurs, atölye veya konser gibi bir deneyim hediye edebilirsiniz. Hediyelerinizi evdeki atık malzemeleri ileri dönüştürerek kendiniz üretebilirsiniz ya da en azından, satın alırken çevre dostu malzemelerden üretilmiş seçeneklere yönelebilirsiniz.
İlginizi çekebilir: Sürdürülebilir hediyeler için: Sıfır atık hediye önerileri
Yeni yıl dekorasyonu
Doğum günü, nişan, yeni yıl gibi özel gün etkinliklerinde kullanılan dekoratif eşyalar ve süsler çoğunlukla geri dönüşümü mümkün olmayan, ince plastikten üretilirler. Duvar süsleri, konfetiler, kaynana dili denen üflemeli ışıldaklı ve parlak yüzeyli tüm dekor ürünleri önünde sonunda çöp olur ve doğayı kirletirler. Onun yerine çevre dostu malzemelerden üretilmiş dekorlar satın alabilir ya da atık malzemelerden kendiniz üretebilirsiniz.
Yeni yıl gecesinin olmazsa olmazlarından biri olan çam ağacı da düşünülmesi gereken bir yılbaşı dekoru. Çünkü onlar da plastik ve onlar da geri dönüşümü mümkün olmayan minik plastik parçalar içeriyorlar. Yurtdışında bu iş için gerçek ağaçlar yetiştirilip kesiliyor, doğal ortamında var olan ağaçlar kullanılmadığı için orman katliamına sebep olmayan ve atıkları çevreye zarar vermeyen bir çözüm. Ancak ülkemizde yılbaşı için kesilmiş gerçek bir çam ağacı bulmak pek mümkün değil. Bu noktada yapabileceğimiz en iyi şey, saksısında duran bir çam ağacı bakıp her yıl onu süslemek, bahçeniz varsa doğrudan toprağa çam ağacı dikip yeni yıl dekorasyonunu duvarların dışına taşımak olacaktır. Gerçek bir ağaca bakabileceğinizi düşünmüyorsanız, en azından küçük plastik yaprakları dökülmeyen, kaliteli bir plastik çam ağacı alıp uzun yıllar boyunca onu kullanmayı seçebilirsiniz.
Yeni yıl sofrası
Misafirler çağırıldı, tüm aile toplandı, eş dostu bir araya geldiyse başlasın ziyafet! Özel günlerde özel yemekler yapmak ve özel yemeklerden bol bol yapmak gelir içimizden, biliyorum. Ancak yiyeceklerin ziyan olmaması için gıda israfı gerçeği de göz önünde bulundurulmalıdır. Üretimi için su, gübre ve emek harcanmış gıdaların insanları beslemesi yerine atık sahalarında metan gazı açığa çıkararak küresel ısınmayı beslemesi, genelde hesaba katılmayan ancak oldukça büyük bir çevresel etkiye sahiptir. Bu nedenle yılbaşı mönüsü hazırlarken aşırıya kaçmamaya dikkat edilmelidir.
İlginizi çekebilir: Sıfır Atık Rehberi 9: Yiyecek atıkları ve gıda israfı
Yılbaşı sofraları için bir diğer önemli konu da hazırlanacak yemeklerin hammaddeleri. Hayvancılık endüstrisinin sera gazı etkisinin fosil yakıtlardan bile fazla olduğunu, insan kaynaklı karbon emisyonunun yarısından fazlasını tek başına hayvancılık endüstrisinin oluşturduğunu söylemekten dilimde tüy bitti. Yeni yıl ziyafeti denildiğinde akla ilk gelen yemeğin hindi olduğunu biliyorum. Bu yıl farklı bir şey yapıp karbon ayak izi düşük, sağlıklı ve zulümsüz bir sofra kurmaya var mısınız? Hindi yerine vejetaryen ve vegan lezzetler ile donatılmış bir sofra ile, sağlıkla, merhametle ve düşük çevresel etki ile bu temiz sayfayı açalım. Tamamen vegan veya vejetaryen bir mönü çıkarmak size uymuyor olabilir. Ne kadar bitkisel ağırlıklı yiyecekler hazırlayabilirseniz, o kadar iyi olur.
İlginizi çekebilir: Vegan Dosyası 1: Hayvancılık ve çevre
Yeni yıl hedefleri
Her yılın sonunda, bir sonraki yıl için hem evrenden hem de kendimizden büyük beklentiler içine gireriz. Kendimize yeni yıl heyecanı ile boyumuzu aşan hedefler koyar ve sonra da birkaç ay bile geçmeden hezimete uğrarız. Bu yeni yılda bu döngüyü de kıralım, diyorum. Kişisel gelişim, sağlık, kariyer veya eğitim hedeflerini bilmem ama daha çevre dostu bir yaşam için kendimize küçük hedefler koyabiliriz. Tüketim alışkanlıklarımızı daha sürdürülebilir alternatifler ile değiştirmek, plastik tüketimini azaltmak, hayvansal ürün tüketimini azaltmak gibi hedefleri kendi yapabileceğinize inandığınız bir zorluk seviyesine çekin. Örneğin hedefimiz “tek kullanımlık plastikleri hayatımdan çıkaracağım” olsun. Şimdi bu hedefi daha küçük parçalara bölün. Örneğin, “bu ay sadece plastik poşeti hayatımdan çıkaracağım”. Bu şekilde kendi üzerinizde baskı kurmadan, küçük ve emin adımlarla ilerleyebilir, her ay başka bir küçük adım atarak yıl sonuna kadar esas hedefe ulaşabilirsiniz.
İlginizi çekebilir: Yeni yılda kendinize kazandırmak isteyeceğiniz 10 çevre dostu alışkanlık
Şimdiden hepimize mutlu, umutlu, huzurlu, sağlıklı ve atıksız bir yıl dilerim!
Kaynak
Gittemary Johansen
Country Living
World Wide Fund for Nature (WWF)
Good House Keeping
Green People
İlginizi çekebilir: Gezegene doğrudan ya da dolaylı yoldan fayda sağlayan 6 yaşam stili