Beynin, romantik bir ilişkiye başlama ve ilişkiyi sonlandırma süreci her zaman ilgi çekici bir şeydir. Adeta nörokimya, hormonlar, beyin sisteminin devreye girmesi ve devreden çıkmasından oluşan bir orkestra gibi. Yeni aşklar ve ayrılıkların ardından yaşanan yoğun duyguların düşüncelerimiz, ruh halimiz ve davranışlarımız üzerinde
inanılmaz bir etkisi var. “Aşk insana olmadık şeyler yaptırır” sözü aslında hiç olmadığı kadar gerçek.
Beyin ve ayrılık
Beyin sistemleri, bazı durumlar karşısında belli yanıtlar vermemizi sağlayan beyin kimyasından ve katmanlardan oluşur. Hepimizin bedeninde sayısız sistem bulunuyor. Üstelik, beynin aynı bölgesi birden fazla sistemin parçası olabilir.
Klinik çalışmalara ve yıllardır yapılan araştırmalara bakılırsa, duygusal birlikteliklerin sonunda yaşanan ayrılıklar, insan bedenindeki birçok sistemi etkiliyor. Romantik bir ilişkinin bitişine veya sosyal bir reddedilmeye karşı beyin de yoğun bir tepki gösteriyor. Nöroloji ve romantizm üzerine çalışmalar yapan uzmanlar, duygusal bir ilişkiden sonra birçoğumuzun beyninin gösterdiği tepkinin bazı ortak noktaları olduğunu tespit ettiler.
İlgili yazı: Ayrılık acısının ardından yapmanız gereken en önemli şey: Harekete geçmek
Ayrılıktan sonra beynin temelde altı sistemi etkileniyor. Uplifers olarak bu sistemleri ve nasıl etkilendiklerini derledik:
1. Bağlanma sistemi
Bağlanma sistemi tamamen iletişimle ilgilidir ve temel olarak oksitosin ve vasopressin ile yürür. Ayrılığın hemen ardından bu sistem bizi hızla bir ayrıldığımız kişiye doğru götürür. Üstelik bu kişinin kibar veya sevecen olup olmadığını bile önemsemez. Bu sistem nedeniyle bir parçamızın eksildiğini düşünürüz ve kendimizi yalnız hissederiz.
Böyle zamanlarda arkadaşlarınız ve ailenizin sağlayabileceği sıcak bir destekle aranızda bağ kurmaya çalışın. Biten ilişki hakkında konuşmak zorunda değilsiniz, sadece birlikte vakit geçirin. Sarılın, kendinizi rahat hissedin, sevgi dolu sözcükler söyleyin. kendinizi güvende hissetmek çok işe yarayabilir.
2. Ödül sistemi
Ödül sistemi, değer verdiğimiz ve sevdiğimiz bir kişi veya bir şeye karşı duyduğumuz motivasyonla ilgilidir. Bu sistemin yürüten nörokimyasallar başlıca dopamin ve iç kaynaklı opioidlerdir ve keyif ve acıyı yansıtır. Ödül sistemi bağımlılıklarla ilişkilidir ve kişiyi eski sevgilisine duyduğu hasrete doğru yönlendirir. Serotonin de kişinin nasıl hissettiğini belirleyen bir nörokimyasaldır. Örneğin takıntılı düşünceler, olumsuz bakış açısı ve dürtülerine hakim olamama serotoninle ilişkili olabilir.
İlgili yazı: Ayrılık kararı almadan önce üzerinde düşünmeniz gereken 3 önemli konu
Bu sistemin uyardığı bazı önerileri bazen görmezden gelmeniz gerekebilir. Bu sistem sizin hayatta “kalıcı” bir şey aramaya yönlendirebilir. Eski sevgiliyi sürekli telefonla arama, mesaj göderme, takip etme, hakkında gizli gizli bilgi edinme gibi dürtüsel eylemlerinizin sebebi bu sistem olabilir. Eğer ödül sisteminin ayrılıktan sonra hemen sakinleşmesini istiyorsanız, eski sevgilinizin istediği şeyi vermemek konusunda dikkatli olmanız lazım.
3. Acı sistemi
Acı sistemi, kalp kırılması, hüzün, yas ve umutsuzluk duygularıyla ilişkilidir. Ayrılıkla birlikte endojen opioid seviyeleri düzmeye başlar ve bu da stres ve acı duygularını beraberinde getirir. Bu da ilişkiye yenden bağlanmak için bir başka motivasyon kaynağını oluşturur.
Acı sisteminizin devreye girdiğini hissettiğiniz zamanlarda duygularınızı ifade etmenizi sağlayan, özellikle güç veren veya ruh halinizi yükselten, dinlendiren müzikler dinlemeyi deneyin. Müzik, nörolojinin ve psikolojinin birçok alanında terapatik yaklaşım olarak kullanılıyor çünkü müzik beynin farklı bölgelerini etkileyebiliyor. Egzersiz yapmak ve dengeli beslenmek de beyninize ihtiyacı olanı vermenizi sağlayabilir.
4. Stres sistemi
Stres sisteminin birinci nörokimyasalı kortikotropin salma hormonu ve norepinefirindir. İki stres sistemi de ayrılığın hemen ardından harekete geçmeye meyillidir. Bunlar kişinin aşırı uyarılmış hissetmesine neden olur. Bazı bireylerde anksiyete, çarpıntı, tat alma duyusunda değişiklik ve uyuma zorluğu görülebilir.
Stres sisteminizin harekete geçtiğini düşündüğünüz zamanlarda doğayla bağ kurmaya, egzersiz yapmaya, hareket etmeye ve kendinizi rahatlatmaya çalışın. Araştırmalar, özellikle serotonin hormonunun salgılanmasını sağlayan faaliyetlerin yardımcı olduğunu gösteriyor. Duyularınızla barışın. Beynin koklama ve işitme duyuları sayesinde doğaya verdiği yanıtın keyfini çıkarın. Sesler ve kokular ruh halinizi değiştirebilir.
İlgili yazı: Eski ve saplantılı ilişkilerden kurtulmak için zihnimizi eğitmenin 3 yolu
5. Duygu-düzen sistemi
Beyindeki stres seviyesi yüksek olduğunda, örneğin ayrılığın hemen ardından prefrontal korteksin daha az aktif olduğu biliniyor. Oysa hepimizin duygu düzeninin işleyebilmesi için prefrontal korteksinin düzgün çalışması gerekiyor. Duygular ancak bu şekilde idare edilebiliyor, dürtüler kontrol altına alınabiliyor.
6. Bilişsel ağlar
Stresli dönemlerde, beyin bilişsel olmaktan çıkar, düzenleyici sistemini bir kenara bırakır ve duygusal sistemi ön plana alır. Bu da konsantrasyon, düzenleme ve hafıza problemlerine neden olur.
Tüm bunlardan da anlaşılacağı üzere, bir ayrılığın ardından insan beyninde birçok şey yaşanıyor, adeta bir fırtına esiyor. Ayrılığın ardından beynin güçlü bir reaksiyon göstermesi son derece normal. Ancak zamanla ve çabayla beynin nörolojik kimyası düzene giriyor ve rahatsızlık verici semptomlar yok oluyor.
Kaynak:
Psychology Today