Son zamanların “trending topic” konuları arasında alkali su da var. Alkali su zayıflatır mı? Alkali su kanseri önlemeye yardımcı ve tedavi sürecinde destekleyici mi? Su nasıl alkali yapılır? En iyi yöntem hangisidir? şeklinde uzayıp giden bir dizi soru soruluyor.
Fikirler ve sorular artıkça kafa karışıklığı da artıyor. Neredeyse uzmanlar alkali suyu destekleyenler ve desteklemeyenler olarak ikiye ayrılmış durumda. Yüksek alkali su içmenin faydalı olduğunu savunan uzmanlar kadar, yararı olmadığını ve hatta zararlı olabileceğini belirten uzmanlar da var. Kesin olan bir nokta var ki; alkali suyun gündemde bir süre daha kalmaya devam edeceği.
Bu tartışmalar devam ederken, bir canlı su uzmanı olarak biraz daha alkalinin ne anlama geldiğini, alkali su ile neyin ifade edildiğini açıklamak isterim. Daha sonra zayıflamada etkisi olup olmadığına birlikte bakalım derim.
Alkali ve pH nedir?
Alkali demek pH derecesi 7 ila 14 pH aralığındaki değer demektir. Peki, pH ne anlama geliyor? pH’ın kelime anlamı ‘potential of Hydrojen’ yani Hidrojen potansiyelidir ve logaritmik (yani değerler arası fark 10 kattır) bir değerdir. pH skalası 1-14 arası değerlerden oluşur. 1 en asidik, 7 nötr ve 14 en alkali değerler şeklindedir.
pH’ı anlamamızda karışıklığa neden olan biraz da budur: Skalanın tam ortası nötrdür ve sola gidildikçe asidik, sağa gidildikçe de alkali bir değer elde edilir. Ayrıca her birim diğerinden 10 kat daha fazladır. 7 nötr, 8 pH alkali (7’den 10 kat daha fazla alkali), 9 daha güçlü bir alkali değerdir. (7’den 10×10=100 kat daha alkali, 8’den ise 10 kat daha fazla alkalidir) Aynı durum asit için de geçerlidir.
pH değeri vücudumuz için son derece önemli bir değerdir. Her organın, akışkanın kendine özgü bir pH aralığı vardır. Bu değerler sayesinde reaksiyonlar gerçekleşir, görevler yerine getirilir. Ufak bir pH seviyesi değişiklikleri bile vücutta büyük sıkıntılara neden olabilmektedir. Bu nedenle pH değişikliklerine karşı vücudumuzun kendisini koruyacak önemleri yani tampon sistemleri vardır. Yani aslında pH değeri sağlığımız üzerinde önemli bir rol oynamaktadır.
Bir suyun alkali olduğunu söyleyebilmek için ise pH değerinin 7’den büyük olması gerekir. Doğada temiz içme suyu kaynakları ölçüldüğünde genellikle 7-7,5 pH değerlerinde oldukları tespit edilmiştir. Ancak 6,5 ila 8,5 arasında değerler arasında değişkenlik göstermektedir. Uzmanlar 10 pH’ın üzerindeki bir değerde suyun içilmesini önermezler. Yüksek alkali (10 pH ve üzeri) seviyedeki sular mide bulantısına ve çeşitli rahatsızlıklara neden olabilmektedir. Hatta ilk defa içeceklerin de mutlaka birkaç gün öncesinden hafif alkali su içmeye başlayarak kademeli olarak suyun pH seviyesini yükselttikten sonra 10 pH’da su içmeleri önerilir.
Alkali maddelerin genel özelliklerinden biri de iyi bir yağ çözücü olmalarıdır. Yüksek alkali bir sıvıda yağ parçalanmaktadır; yoğunluk farkından dolayı birbirlerine karışmasalar dahi. Örneğin; asidik, nötr veya hafif alkali bir suya doğal yağ eklendiğinde su ile yağ karışmayacaktır. Ancak yüksek alkali suya doğal yağ eklendiğinde yağ parçalanarak suya karışacaktır.
Suyu alkali yapan değerler nelerdir?
H2O’dan oluşan suyun içerisinde, Hidroksil ve Hidrojen iyonları da bulunmaktadır. Birleştiklerinde yine su molekülü oluşturmaktadırlar, ancak çeşitli nedenlerden ötürü serbest olarak da bulunurlar. Kısaca, suda bulunan Hidroksil (OH–) iyonlarının Hidrojen (H+) iyonlarından fazla olması durumunda su alkali olmaktadır. Yani sudaki Hidroksil iyonları, Hidrojen iyonlarından ne kadar fazla ise su o kadar alkalidir.
Suyun pH seviyesini etkileyen diğer bir etken ise içerdiği minerallerdir. İçerisinde kalsiyum, magnezyum ve bikarbonat gibi alkali mineraller içermesi de suyun alkalinitesini arttırmaktadır.
Genel olarak kimya dersi işledikten sonra sorumuzu cevaplamaya çalışalım: Alkali su zayıflatır mı?
Alkali su zayıflatır mı?
Sorunun cevabı hem hayır hem de evettir.
Hayır çünkü; öncelikle doktorlar, diyetisyenler ve beslenme uzmanlarının da sıklıkla belirtiği gibi, herhangi bir gıdanın tüketilerek direk olarak zayıflatmayacağı bir gerçektir. Örneğin; yağ yakmaya yardımcı ve metabolizmayı hızlandırıcı bir besini tüketmek ile zayıflamak mümkün değildir, ancak onun etken maddesi ile zayıflama süreci desteklenmektedir.
Ayrıca alkali suyun iç organlarımızdaki yağları parçalayıp boşaltım yoluyla vücudumuzdan uzaklaştırmak gibi bir özelliğini yoktur. Hatta 10 pH üzeri suları içmek de tehlikeli ve zararlı olabilir. Dolayısıyla alkali su içerek zayıflayamazsınız.
Evet çünkü; su içmek metabolizmayı hızlandırır, sindirime yardımcı olur. Bunun yanı sıra açlık hissinin kontrol edilmesini sağlayarak, ihtiyaç duyulandan daha fazla besin alınmasını önlemeye yardımcı olur. Kalsiyum gibi alkali mineraller yönünden zengin bir su ise tıpkı yoğurt, süt gibi zayıflamaya destek olur. Kalsiyumun zayıflatma özelliğinin yanı sıra suyun kalorisiz olması da önemlidir.
Su, diğer yandan aşırı asidik besin tüketenlerin alkali seviyesini korumaya yardımcı olur. Aşırı asidik besinler, vücuttan etkili bir şekilde uzaklaştırılamamaları durumunda (örneğin; böbreklerimiz 5 pH’ın altındaki üreyi süzememektedir) yağ hücrelerine depo edilebilmekte, yani kilo alımına neden olabilmektedir. Alkali besinler ve/veya su, vücuttaki asit-baz dengesini korumaya yardımcı olabileceği için kilo kontrolüne destek olacaktır.
Özet olarak;
- Alkali su zayıflamayı desteklemektedir.
- Yüksek oranda asidik beslenen insanlarda vücut pH dengesini korumaya yardımcı olabilir.
Bunu bir örnek ile açıklamak gerekilirse: 1 bardak gazlı (yaklaşık 3 pH’dadır) içeceğin 7,35 pH değerindeki kan sıvısına uyumunu inceleyelim. Gazlı içecek kan pH’ına göre (7 pH’a göre 6 pH 10 kat, 5 pH 100 kat, 4 pH 1000 kat, 3 pH 10.000) 10.000 kat daha asidiktir. Vücut sıvılarımızın; mide ve birkaç akışkan ve organımız hariç; genel olarak hafif alkaliye yakın olduğu görülmektedir. Örneğin kanımız 7,3-7,4 arasındadır. Kanda reaksiyonların gerçekleşebilmesi için bu değerin sabit tutulması önemlidir. Yani 1 bardak gazlı içecek içmek genel olarak vücuda asit yükü bindirebilmektedir. Bunun için vücutta bazı tampon sistemler vardır. Ancak aşırı asidik besinler tüketilmeye devam edilirse, zamanla ciddi sağlık sorunları ortaya çıkabilir. Bu nedenle asit-alkali dengesini de göz önünde bulundurarak, mümkün olduğunca dengeli beslenmemiz gerekmektedir.
Günümüzde asit-alkali dengesini yakalayabilmek adına alkali su tüketmek son derece sağlıklı ve kolay bir yöntemdir. Ancak yine de unutulmaması gerekilen alkali suyun da dengeli tüketilmesi gerektiğidir.