Yoga felsefesinde temizlik: Kriya teknikleri ile tanışın

İlk yoga eğtimimin üzerinden 10 yıla yakın bir süre geçmişken 4 yoga yolundan biri olan Jnana Yoga yolunda ilerlemek için Hindistan’da GuruKula sisteminde eğitim veren bir aşramda yeni bir yoga eğitimi daha almaya karar verdim. Sanskritçe olan Gu-Ru karanlığı dağıtan, yol gösterici demek.

Sevgi, saygı ve güven temellerine dayanan bu aydınlanma yolunda, öğrencinin beklentisiz olması gerekiyor. Sabır gerektiren, karşılıksız hizmet vererek, bazen egonun ve zihnin öne çıkamasıyla oldukça zorlayabilen bir eğitim sistemi GuruKula. Öğrendikçe ve paylaştıkça güzel hayat diyerek eğitim boyunca öğrendiğim bazı şeyleri sizlerle de paylaşmak istedim… Umarım seversiniz, denemek istersiniz ve günlük hayatınızda yer bulurlar.

Kriya nedir?

Çoğunluğun Hindistan denince aklına ilk gelen ve hatta bu nedenle Hindistan seyahatlerini ötelediği, ayyuka çıkmış “Hindistan çoookkk pissss” söylemidir. Böyle düşünüldüğünde belki biraz çelişkili olacak ama bu eğitimde ilk öğrendiğimiz şeylerden biri temizlik oldu. Bedensel temizlik ise sadece dış bedenin temizliğini değil, aynı zamanda içsel organların temizliğini içermektedir. Yoga eğitiminde bu nedenle birkaç gün boyunca Sanskritçe Kriya denilen temizlenme yöntemlerini deneyimlemeye çalıştık. Bedeni temizleyen, bazen ısıtıcı özelliği ile toksinlerin yakılıp vücuttan atılmasını sağlayan Kriya’ların farklı yöntemleri var. Ben bu yazımda sadece deneyip, yapabildiklerimi paylaşmaya karar verdim, diğer ileri uygulamalar için ise bana biraz daha zaman gerekiyor.

Jala Neti

Plastik ya da seramik olabilen minik, basık bir demliği andıran Neti Pot pek çok yoga uygulayacısının, dil temizleme çubuğu ile birlikte gündelik hayatına kattığı uygulamalardandır.

Hafif tuzlu, ılık su Neti pot kullanarak bir burun deliğinden akıtılıp sinüs boşluklarından geçip, temizledikten sonra diğer burun deliğinden akması tekniğine Jala Neti deniyor. Tüm süreci daha detaylı anlatmak gerekirse hazırlık aşamaları şu şekilde.

• Neti Pot’a önceden kaynatılmış (su hijyenik ise kaynatmaya gerek yok), ılık olan temiz su ile doldurup, bir tutam tuz (tercihen Himalaya tuzu) ilave ederek karıştırıyorsunuz. Tuz miktarı ve suyun ısısı burundan geçerken genzi yakmayacak ölçüde olmalıdır.
• Ayakta yapılan uygulamada Neti Pot’u sağ elinize alıp, Neti Pot’un ucunu burnunuzun sağ deliğine yerleştirin, başınızı hafifçe sola eğerek suyun diğer burun deliğinden rahatça akabileceği bir açıya getirin.
• Su burun deliğinden akarken, tuzlu suyun genzinize kaçmaması için burundan değil, ağızdan nefes almak gerekiyor.
• Neti Pot’un içindeki su bitince, tekrar doldurarak aynı işlemi diğer burun deliği için de uygulayın.

Minik hatırlatma: İki burun deliğinin açıklığı birbirinden faklı olabildiği için bazen suyun diğer burun deliğinden akması zaman alıyor. Uygulamayı her gün yaptıkça akış daha da kolaylaşıyor. Alıştıkça Neti Pot’un kullanımı kolaylaşıyor ve kullandıkça oldukça etkin sonuçlar gözlemleyebilirsiniz. Bu çalışma Pranayama denilen nefes pratiklerinize yardımı olacak ve günlük hayatınızda daha derin ve rahat nefes almanızı sağlayacaktır.

Sutra Neti

Burun deliklerinin ve sinüslerin temizlenip, burundan daha rahat nefes alınmasını sağlayan diğer yöntem olan Sutra Neti için uzun bir ipi andıran katater kullanılıyor. Uygulama esnasında daha rahat görebilmek için alışıncaya kadar bir ayna karşısında yapmak yardımcı olacaktır. Bu uygulamayı haftada bir yapmak yeterli olacaktır.

• Katateri önceden yıkayarak temizliğinden emin olunuz.
• Kataterin daha yuvarlak olan tarafını burun deliklerinden birine yerleştirerek, hafif hafif burun yoluna doğu itmek gerekiyor.
• Kataterin ucu boğazda hissedilince, parmaklarla kıskaç gibi yakalayarak dışarı çıkarın ve iki ucu birbirine geçirdikten sonra yavaş ve nazikçe çevirerek hareket ettirin.
• Bu işlem bittikten sonra aynı işlem diğer burun deliğinde yineleniyor.

Kapalabhati (Nefes çalışması)

Bu kriya tekniği ön beyin fonksiyonlarının gelişmesine yardımcı olması nedeniyle “parıldayan kafatası” anlamına geliyor. Toksitlerin atılmasında etkin olan bu çalışma aynı zamanda zihinsel fonksiyonları da geliştiriyor. Nefesi temizleyen bir teknik olduğu için öncelikle nefes yollarındaki eski havayı ve tozları temizler. Özellikle vücudun bataryası görevi gören karın bölgesindeki kasları yoğun bir şekilde çalıştırdığı için bu bölgede enerji birikimi sağlar. Ayrıca karın bölgesindeki yağların yakılmasında etkili olduğu için, metabolizmayı da hızlandırır.

• Sırtınız dik olacak şekilde, rahat edebileceğiniz bir bağdaş konumda oturunuz. Omuzlarınız ve yüz kaslarınız Kapalabhati sırasında rahat ve gevşek olmalıdır.
• Bu çalışmada burundan alınan nefes pasif konumda olup, odak noktası burundan nefesin aktif ve kuvvetli bir şekilde nefes verilmesindedir.
• Derin nefesle karın bölgesini şişirdikten sonra kısa ve kesik bir şekilde burundan nefes verin.
• Nefes verme işi biter bitmez karnı gevşetin. Nefes ritmi kısa aralıklarla olup, yeniden burundan kuvvetli nefesler vererek karnı ard arda pompalayın.
• 60-80 nefes pompasından sonra ikinci tekrara geçmeden önce birkaç derin nefes alıp verin.
• İlk turdan sonra çok derin nefes almadan ciğerlerin 2/3’ünğ doldurup Kumbhaka denilen nefes tutma işlemi yapılır. Ciğer kapasitesine bağlı olarak 40 saniye ile 1 dakika arasında nefes tutulurken iki kaşın arasındaki bölgeye odaklanılır.
• Kumbhaka’dan (nefes tutuş) sonra Kapalabhati çalışmasını iki ya da üç kez tekrarlayabilirsiniz.

Minik uyarı: ilk kez bu uygulamayı yapanlarda bazen hafif bir baş dönmesi olabiliyor. Bu durumda pompalamayı durdurup, birkaç kez derin nefes alıp verdikten sonra tekrarlayabilirsiniz.

Temizlenme ve toksit atma çalışmaları vücuttaki birikmiş negatif etkileri ortadan kaldırdığı için sağlığın korunmasına yardım ederler. Bir bölgeye uygulanan temizlikler, çevresindeki bölgelere de yayılırlar. Arınma çalışmaları zamanla ve düzenli olarak uygulandıkça daha da yarar sağlamaya başlar.

Yoganın kendisini bir bütünlenme ve arınma zinciri olarak kabul eden, yoga yolundaki bir uygulayıcı olarak temizliğin sadece bedensel değil, ruhsal temizlik olduğunun da farkındayım ama temizliğe bir yerden başlamak gerekiyor değil mi? 

İlginizi çekebilir: Ayurvedik, lezzetli ve sağlıklı bir yemek tarifi: Kitchari