Stresin beynimiz üzerindeki etkileri

Stresin hayatımıza olumsuz etkilerinin olduğu artık herkesin malumu. Peki, beyin sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri hakkında neler biliyoruz? İngiltere’de yapılan bir araştırmada (McManus, E. ve ark., 2022). çocukluk ve/veya yetişkinlik stresi yüksek ve düşük olan dört grup ile bir çalışma yapıldı. Beynin öğrenme ve hafıza bölgesiyle ilişkili bölgesi olan hipokampus incelemeye alındı. Araştırma sonunda, çocukluk ve yetişkinlik döneminde, yüksek düzeyde stres yaşayan hem erkek hem de kadın katılımcılarda, hipokampus bölgesinde ciddi işlev kaybı olduğu saptandı. Yani kısaca, bu alanların küçüldüğü gözlemlendi. Bunun sebebi ise, kronik stresin kortizol seviyesini yükseltmesidir ve uzun süreli kortizola (bknz: Kortizol, böbrek üstü bezinin kabuk bölgesinde üretilen, vücudun strese gösterdiği tepkiyle ilişkili bir hormondur) maruz kalan hipokampus küçülmeye başlayacaktır. Araştırmacılar ayrıca uzun süreli stresin, serotonin düzeyine etkisi nedeniyle zihinsel sağlık sorunlarına da yol açacağını belirtiyorlar.

Uzun süreli stresin beynimiz üzerindeki olumsuz etkilerini konuştuk. Peki, günlük yani kısa fakat yoğun aralıklı stres beynimizi nasıl etkiliyor dersiniz? 2005 yılında Wisconsin-Green Bay Üniversitesi tarafından yapılan bir araştırma, günlük stresin epizodik hafıza üzerindeki etkisini incelediler (günlük ve geçmiş kişisel deneyimleri hatırlamak). Denekler 19-89 yaşları arasında 98 yetişkindi. Sonuçlar, günlük stresin, epizodik hafızanın yaşa bağlı kötüleşmesini hızlandırabileceğini yani stres ile bilişsel işlevin kötüleşmesi arasında bir ilişki olduğunu gösterdi.

Özetle, uzun ya da kısa süreli stres, beynimizin algılama, hatırlama ve öğrenme işlevini zayıflatan, oldukça etkili bir faktördür. Uzun süreli streste bu etkiler sadece biraz daha hızlı ortaya çıkıyor fakat sonuç daima aynı.

Stresle başa çıkmak için bir çok yöntem olsa da en etkili yöntem özellikle kronik stres için profesyonel bir destek almak olacaktır. Gündelik stres için ise yapılabilecekler:

• Meditasyon
• Nefes egzersizi
• Mindfulness çalışmaları
• Egzersiz
• Sosyalleşme
• Günlük tutma gibi çalışmalar sıralanabilir.

İlginizi çekebilir: Sağlıklı karar verme sürecinin 6 adımı