Romantik bir ilişkide en çok yaralayan şey, bazen açık bir tartışma değil, konuşulmayan sözlerin ve gizli mesajların yarattığı duygusal birikimlerdir. Pasif agresif davranışlar, çatışmadan kaçınma arzusuyla başlayan ancak ilişkide derin yaralar açan bir iletişim tarzıdır. Bir bakış, bir suskunluk ya da imalı bir söz, ilişkinizdeki dinamikleri fark etmeden sabote edebilir. Peki, bu davranışlardan nasıl kaçınılır ve ilişkinizi daha sağlıklı bir hale getirebilirsiniz?
Konuşulmayanların gücü
Pasif agresiflik, genellikle dolaylı yollarla duyguları ifade etme biçimidir. Partnerinize olan öfkenizi veya hayal kırıklığınızı açıkça ifade etmek yerine, bir soğukluk, gecikmiş bir cevap ya da ima yoluyla iletişim kurarsınız. Bu tür davranışlar genellikle çatışmadan kaçınma isteğiyle başlar, ancak zamanla ilişkinin duygusal bağlarını zayıflatabilir. Netflix’in popüler dizilerinden “The Crown”da, Prens Charles ve Diana arasındaki ilişkide sıkça gördüğümüz gibi, sessizlik veya yüzeydeki kibarlık, aslında altta yatan büyük bir hayal kırıklığını gizleyebilir. Bu tür dolaylı iletişim, duygusal bir boşluk yaratır ve ilişkinin temelini sarsar.
Pasif agresifliğin nedenleri genellikle geçmiş deneyimlere ve kişinin kendi duygularını ifade etme biçimine dayanır. Psikolog John Gottman, pasif agresif davranışların ilişkiyi dört büyük tehlikeden biri olarak tanımladığı “Mahşerin Dört Atlısı” (The Four Horsemen) arasında olduğunu belirtir. Bu davranışlar, zamanla ilişkide duygusal kopuşlara neden olabilir. Mahşerin Dört Atlısı, psikolog John Gottman’ın çift terapisi ve ilişki araştırmalarında sıklıkla kullandığı, romantik ilişkilerde olumsuz iletişim tarzlarını ve bu tarzların yıkıcı etkilerini açıklayan bir metafordur. Gottman, bir ilişkinin başarısızlığa uğrama ihtimalini öngörmek için bu dört olumsuz davranış kalıbını incelemiştir.
1. Eleştiri (Criticism)
Eleştiri, bir kişinin davranışlarına değil, kişiliğine veya karakterine yöneltilen olumsuz yorumlardır. Örneğin, “Bulaşıkları neden yıkamıyorsun?” demek yerine, “Sen her zaman tembelsin!” gibi ifadeler eleştiriye girer. Bu tür ifadeler, partneri savunmaya geçmeye zorlar ve iletişimde kırılganlık yaratır.
Çözüm: Eleştirinin yerine, “ben” dilini“ kullanarak duygu ve düşüncelerinizi ifade edin. Örneğin, “Bulaşıkları yıkamadığında yalnız hissettiğimi fark ettim” gibi ifadeler daha yapıcıdır.
2. Aşağılama (Contempt)
Aşağılama, partnerinize karşı küçümseyici, alaycı veya aşağılayıcı bir tavır takınmaktır. Bu, göz devirmek, alay etmek veya partnerin zekası, yetenekleri gibi temel yönlerini hedef alan ifadelerle kendini gösterebilir. Gottman, aşağılamayı ilişkiler için en yıkıcı davranış olarak tanımlamıştır.
Çözüm: Saygıyı yeniden inşa etmek için partnerinizle empati kurun ve takdir göstermek için çaba harcayın. Her gün partnerinizin olumlu bir özelliğini dile getirmek bu konuda yardımcı olabilir.
3. Savunmacılık (Defensiveness)
Savunmacılık, eleştiri veya suçlama karşısında kendini koruma amacıyla gösterilen bir tepkidir. Örneğin, “Ama bu benim suçum değil!” veya “Sen de aynısını yapıyorsun!” gibi ifadeler, sorumluluğu reddetme anlamına gelir ve çatışmayı daha da körükler.
Çözüm: Savunmacılıktan kaçınmak için eleştiriyi dinleyin ve bir çözüm arayışına girin. Sorumluluğu paylaşmaya ve hatalarınızı kabul etmeye açık olun.
4. Duvar Örme (Stonewalling)
Duvar örme, kişinin yoğun duygusal bir durumla başa çıkmak için iletişimi tamamen kesmesidir. Bu, sessizlik, odadan çıkma veya fiziksel ve duygusal anlamda uzaklaşma şeklinde olabilir. Partnerinizle bağınızı tamamen koparabilir.
Çözüm: Bu davranışın yerine, duygusal bir mola verin ve sakinleşmek için kendinize zaman tanıyın. Daha sonra partnerinizle sorunu çözmek üzere açık bir iletişim kurmaya çalışın.
Pasif agresif davranışlardan nasıl kaçınabiliriz?
Pasif agresif davranışlardan kaçınmanın ilk adımı, bu davranışların köklerini anlamaktır. Genellikle, pasif agresifliğin arkasında ifade edilmeyen bir öfke ya da incinmişlik yatar. Susan David der ki: “Duygularınızla yüzleşmek, onları anlamak ve kabul etmek, sağlıklı iletişimin anahtarıdır.” Partnerinizle yaşadığınız bir durum sizi incitmişse bunu fark edip kendi duygularınızı ifade etmenin yollarını bulmalısınız.
Öfkenizi ya da hayal kırıklığınızı gizlemek yerine, doğrudan ama yapıcı bir şekilde ifade etmeyi öğrenin. Partnerinizle bir problem hakkında konuşurken, suçlayıcı değil, “ben” dili kullanın. Örneğin, “Beni anlamıyorsun.” demek yerine, “Bu konuda kendimi yalnız hissediyorum.” demek, iletişimdeki tonu tamamen değiştirebilir. Pasif agresif davranışların çoğu, zihnimizdeki olumsuz varsayımlardan kaynaklanır. Örneğin, partneriniz mesajınıza hemen cevap vermediğinde, bunu bir reddediş olarak yorumlamak yerine, durumu daha gerçekçi bir çerçevede değerlendirin. Zihnimizin hızlı tepkileri genellikle önyargılara dayanır ve bu durum ilişkilere zarar verebilir.
Pasif agresif davranışlar genellikle partnerinizin duygularını göz ardı etmenize neden olabilir. Empati kurmak, ilişkinizdeki gerilimi azaltmanın etkili bir yoludur. Partnerinizin bakış açısını anlamaya çalışarak, onun da kendi duygusal yüklerini taşıdığını fark edebilirsiniz. Pasif agresifliğin en belirgin göstergelerinden biri de sessizlikle cezalandırma davranışıdır. Ancak bu, iletişimdeki kopukluğu artırır. Partnerinizle duygusal bir bağ kurmak istiyorsanız, sessizliği bir savunma mekanizması olarak kullanmaktan vazgeçin ve onunla açık bir şekilde konuşmayı tercih edin.
Romantik ilişkilerde sağlıklı bir iletişim yaratmak
Pasif agresif davranışlardan kaçınmak, yalnızca ilişkinizin değil, sizin de duygusal sağlığınızın iyileşmesine katkıda bulunur. İlişkilerde sağlıklı bir iletişim kurmak, sürekli çaba ve farkındalık gerektirir. Netflix dizilerinden hayata taşınan derslerden biri de açık ve dürüst iletişimin ilişkileri kurtarabileceğidir. “Modern Love” dizisinde bir karakter şöyle demişti: “Sevgi, kelimelerle ifade edilmediğinde bir sessizlik çölüne dönüşür.” Bu nedenle, partnerinizle sorunlarınızı çözmek için sessizliği değil, açık bir diyaloğu tercih edin. Unutmayın, ilişkilerinizde yaratmak istediğiniz gerçeklik, kendi davranışlarınızla başlar.
Kaynaklar: David, Susan. Emotional Agility: Get Unstuck, Embrace Change, and Thrive in Work and Life. Avery, 2016. Gottman, John M. The Seven Principles for Making Marriage Work. Harmony, 2015. Kahneman, Daniel. Thinking, Fast and Slow. Farrar, Straus and Giroux, 2011. Netflix Dizisi: The Crown, Modern Love
İlginizi çekebilir: İlk buluşmada aşırı paylaşım (oversharing) yapmayı durdurmanın yolları