Muhtemelen hepimiz, ergenliğin oldukça zor bir dönem olduğunda hemfikirizdir. Vücutta meydana gelen değişimler bir yana; yerine oturmaya başlayan karakterler, kafa karışıklıkları, özgüvensizlik ya da kibirle örtülmüş daha büyük bir özgüvensizlik gibi ruhsal çalkantılar diğer yana…
Evet, ergenlik zor. Fakat en az onun kadar zor olan bir dönem daha var: 20’li yaşların başı. Üniversite, değişen ilişkiler, “büyüyünce ne olacağını” gerçekten dert etme zamanı, ilk iş, maddi olarak kendi ayakları üzerinde durma zorunluluğu derken, aslında gençlerin üzerinde epeyce baskı oluşturan bu dönemin nedense pek de üzerinde durulmuyor. En önemli ve atlatılması en güç ruhsal çöküntülerin çoğu insanda bu dönemde meydana geldiğinin bilinmesine rağmen…
ABD’deki National Institute of Mental Health bünyesinde, endişe merkezli psikolojik rahatsızlıklara sahip beyinlerde meydana gelen fizyolojik değişimler üzerinde çalışan Dr. Johanna Jarcho’nun görüşlerini siz Uplifers okurlarına aktarmak istedik.
Psikolojik sorunlar aileden mi geçiyor?
Dr. Jarcho, endişe odaklı psikolojik sorunları olan yetişkinlerin yaklaşık yüzde 90’ında bu sorunların 20’li yaşlarda görülmüş olduğunu belirtiyor. Bunun nedeni ise, ergenlik döneminde beynin işleyişinde meydana gelen değişiklikler. Eskiden inanılanın aksine, insan beyni çocukluk döneminin sonuna kadar değil, 20’li yaşların ortalarına dek değişmeye devam ediyor ve bu değişikliklerde, içinde bulunulan sosyal ortamın da büyük etkisi var.
Peki, sorunlu kişiliklerin ortaya çıkışında bu sosyal ortamlar mı, yoksa aileden gelen, kalıtımsal özellikler mi daha büyük etkiye sahip? Dr. Jarcho, genetik etmenlerin daha baskın olduğunu söylüyor ve ekliyor: “Özellikle şizofreni ve bipolar bozukluk gibi hastalıklarda, aileden birinin bu hastalığa sahip olması çocuklara aktarılma olasılığını artırıyor. Ancak, depresyon ve kaygı bozukluğu, daha çok çevresel etmenlere dayalı.”
Görünen o ki, konu sadece genler ya da sadece yaşanan ortam değil; ikisinin birbiriyle etkileşimi. Aynı ortamda yetişen ve yaşayan insanlarda aynı rahatsızlıklar baş göstermeyebiliyor. Dr. Jarcho, insanların kendilerini etkileyebilecek risk faktörlerinin farkında olmasının faydalı olacağını belirtiyor. Ebeveynlerinin, kendilerine de geçmiş olabilecek ruhsal sorunları, zor ve yalnız geçen çocukluğun yaratmış olabileceği travmalar, iyi niyetli de olsa aşırı koruyucu bir aile tarafından yetiştirilmek gibi durumların farkında olan kişi, ne için risk altında olduğunun da bilincinde olup bunlara karşı bir savunma mekanizması geliştirebiliyor.
Psikolojik yardım, sorunların çözülme süresini kısaltabilir
Bilinçli kişi ayrıca, yalnız başına baş edemediği sorunları çözmek için yardım almayı düşünmeye başlıyor ve bunu olağan bir süreç olarak algılıyor. “Toplumda fiziksel rahatsızlıklar için oldukça normal karşılanan önleyici tedaviler, psikolojik sorunlar için yeterince yaygın değil” diyen Dr. Jarcho, ancak sorunlar büyüdüğünde müdahale etmenin hem zaman, hem de parasal açıdan götürüsünün daha çok olduğunun altını çiziyor. Bir diğer deyişle, kendini içinden çıkılmaz sorunlar içinde hissetmeye başlayan insanların hemen yardım almaya başlaması çok daha yararlı ve verimli oluyor.
Psikolojik sorunları kökünden çözecek tek bir hap olmayacağını belirten Dr. Jarcho, basının zaman zaman sebep olduğu dezenformasyonlara da kulak asmamak gerektiğini vurguluyor. Örneğin, “depresyona girmenin beynin işte şu bölgesindeki bir probleme müdahale edilerek çözülemeyeceğini”, dolayısıyla bunlardan çabucak kurtuluverme beklentisine girmemek gerektiğini belirtiyor. Kısacası, iyileşmek zaman alıyor. Kendi kendimize halledemediğimiz sorunları bir utanç ya da başarısızlık olarak hanemize yazmak yerine, dışarıdan yardım almak, profesyonel birileriyle konuşmak mutlaka gerekiyor.
Kaynak:
Vice