Özellikle kuyruğu olmayan evcil köpeklerin sahibi olanlar, köpeklerinin mutlu olup olmadığını bu nedenle anlayamadıklarını ve bu nedenle yüzlerine bakmayı tercih ettiklerini söylüyorlar ancak pek çoğunun köpeği aynı zamanda gülümsemiyor veya gülümsese bile bu elbette insanların gülümsemelerine benzemiyor. Dolayısıyla köpekçe bir gülümsemenin mümkün olup olmadığına bir bakmak gerekiyor.
Köpekçe duygular
Burada problem köpeklerin duygu hissedip hissedemedikleri değil aslında. Charles Darwin hayvanlarda duyguların varlığına dair pek çok şey yazmış ve özellikle köpekler üzerine eğilmiş çünkü onların insanların deneyimlediği pek çok duyguyu deneyimlediklerini düşünüyor. Yakın zamanlarda yayınlanan çeşitli kitaplarda köpeklerde duyguların varlığından bahsediliyor ve bu araştırmaların sonuçlarına göre köpekler insanlardaki duyguların büyük kısmına sahipler ve buna korku, kızgınlık, üzüntü ve keyif dahil. Dolayısıyla soru köpeklerin duygulu olup olmadıkları değil çünkü bu zaten kanıtlanmış durumda ancak onları nasıl ifade ettikleri üzerine şekilleniyor. Bu duygu insanlarda olduğu gibi bir yüz işareti olarak görülebilir mi?
Köpeğin gülümsemesi kolay değildir
Dikkat edilecek ilk nokta, köpekler tarafından yapılan yüz ifadelerinin sınırlamaları olacaktır. Çünkü onların ağızlarındaki kasların yapısı insanlarınkinden biraz daha farklıdır.
İnsanlar hariç tüm omurgalı hayvanların ağızları dışarıya doğru çıkıntı yapacak şekildedir. Buna güçlü kaslar da eklendiğinde, bu yapının esneklik değil güç için olduğu görülür. Bir araç ve silah olarak kullanılır, yani saldırmak için silah olur, nesneleri ve yemekleri tutmak için de bir araç. Güç ve esneklik genellikle birbirine karşıttır ve bunun sonucunda ağız bölgesine güç sağlayan kasların köpeğin dudakları üzerindeki kontrol ve esnekliği azalttıkları sonucuna varılabilir.
Köpek dudaklarının bu azalan esnekliği onların ağızları ile ifadeler yapmalarına engel olur. Dolayısıyla sadece bir kaç büyük duygusal ifade için imkan kalır ve bunları gözlemleyip kolayca yorumlamak da mümkündür.
Köpeğin gülümsemesi nasıl görünür?
Burada ilgimizi çekebilecek özel bir ifade vardır. Ağız rahatlamıştır, hafifçe açıktı ve dil görünür halde olup alt dişlerin üzerinden sarkmıştır. Bu köpeğin rahat ve mutlu olduğunu gösterir ve insan gülümsemesine en yakın durumdur. Bu görüntüyü neredeyse tüm köpek türlerinde görmek mümkündür.
Araştırmalara göre bu ifadeyi gösteren köpekler gerçekten de insanlar tarafından bir tehdit olarak algılanmıyorlar. Çünkü buna bir de kuyruğun rahatça aşağıya sallandığı, kulakları yukarıya baktığı, başın dik durduğu ve köpeğin ayakları üzerinde rahatça durduğu bir vücut postürü de eşlik eder.
Daha az keyifli ifadeler: Ağzı kapatmak gibi basit bir eylem bile duygusal anlamı değiştirir. Özellikle köpek bir noktaya dikkatini çevirdiğinde ağzı kapanır. Bu bir dikkat ve ilgi işaretidir. Gülümseme gitmiştir çünkü köpek durumu değerlendirmektedir. Gözlemlediği şeyin anlamını kestirmeye çalışıyordur, duyguları nötrdür, dikkati yükselmiştir ve geçebileceği eylemleri değerlendirmeye başlamıştır.
Köpek artık rahat ve pasif değildir ama endişeli ve kızgın da değildir. Dolayısıyla onun “bu ilginç bir şey” deme şeklidir. Kuyruk dikelir, kulaklar öne döner, gözler açılır, duruş rahat değil biraz öne doğru eğilimlidir.
Bunların farkında oluruz: Hafif açık ağız ve görünen dilin rahat bir gülümseme anlamına geldiğini gösteren araştırmalar henüz çok yeni olsalar da bu çok da modern bir keşif değildir. Antik Mısır ve Orta Amerika kültürlerinde çocukların köpek şeklinde oyuncakları vardır ve bunların tekerleri de olduğundan çocuklar tarafından hareket ettirilmiş oldukları söylenebilir. Bu köpek figürlerinin dilleri genelde dışarı sarkmıştır ve ağızları açıktır, yani gülümsüyorlardır. Yani bunlar mutlu köpek oyuncaklarıdırlar denilebilir.
Modern bilim olmaksızın bile insanlar yüzyıllar boyunca bu ifadenin köpeklerin iletişiminde önemli olduğunu fark etmişler. Pek çoğumuz da hiçbir eğitim almaksızın köpeklerin bu ifadelerinin gülümseme olduğunu içten içe biliriz.
Kaynak: psychologytoday
İlginizi çekebilir: Minik patili dostlarımızın iyileştirici gücü