Yaz aylarının vazgeçilmezi karpuzun faydaları hakkında ne kadarını biliyorsunuz? Karpuz gerçekten de tadını çıkarabileceğiniz en güzel, lezzetli ve eğlenceli meyvelerden biri. Neyse ki lezzetinin yanı sıra sağlık açısından da son derece faydalı. Su ve şeker içeriği ile birlikte çeşitli vitamin ve mineraller bakımından da zengin, üstelik oldukça düşük kalorili. Tüm bu özellikleri onu diyetiniz için olmazsa olmaz kılıyor. Tatlı krizlerini sağlıksız atıştırmalıklarla geçiştireceğinize karpuz gibi sağlıklı bir meyveyle değerlendirmeyi düşünebilirsiniz. Karpuzun faydaları hakkında daha fazlasını öğrenmek için karpuzda hangi vitaminler vardır, karpuz hangi hastalığa iyi gelir, Karpuz bağırsakları çalıştırır mı gibi merak ettiğiniz sorulara yanıt bulmak için okumaya devam edin.
Not: Bu yazıda yer verilen tüm bilgi ve öneriler bilimsel destekli makaleler baz alınarak, genel bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup herhangi bir uzman tavsiyesi içermemektedir. Her bireyin beslenme ihtiyaçları ve çeşitli besin gruplarına gösterdiği tolerans ve hassasiyet kendi metabolizma işleyişine göre farklılıklar gösterebilir. Olası risk durumlarına karşın sağlığınızı ilgilendiren her türlü konuda mutlaka uzman görüşüne başvurun.
Karpuzun besin değeri: Karpuzda hangi vitaminler vardır?
Meyveler söz konusu olduğunda, karpuz kalorisi en düşük olanlardan biri olarak karşımıza çıkıyor. Çünkü fincan başına (154 gram) sadece 46 kalori. Bu oran çilek gibi düşük şekerli meyvelerden bile daha az.
Bir fincan (154 gram) karpuz, aşağıdaki vitaminler ve mineraller de dahil olmak üzere birçok farklı besin içeriyor:
- C vitamini: Günlük ihtiyacın %21’i
- A vitamini: Günlük ihtiyacın %18’i
- Potasyum: Günlük ihtiyacın %5’i
- Magnezyum: Günlük ihtiyacın %4’ü
- B1, B5 ve B6 vitaminleri: Günlük ihtiyacın %3’ü
Karpuz ayrıca beta-karoten ve likopen de dahil olmak üzere karotenoidler bakımından zengin. Bunlarla birlikte önemli bir amino asit olan sitrülin içeriyor. İçeriğindeki yararlı maddelere kısaca bakacak olursak şunları söyleyebiliriz:
C vitamini, serbest radikallerden hücre hasarını önlemeye yardımcı olan bir antioksidan. Karotenoidler, vücudunuzun A vitaminine dönüştürdüğü alfa-karoten ve beta-karoten içeren bitki bileşikleri sınıfına ait önemli maddeler. Likopen, A vitaminine dönüşmeyen bir karotenoid türü; bu güçlü antioksidan, domates ve karpuz gibi bitkisel gıdalara kırmızı bir renk veriyor ve birçok sağlık yararı ile bağlantılı. Cucurbitacin E, antioksidan ve antienflamatuar etkileri olan bir bitki bileşiği. Karpuzun akrabası olan acı kavun, ondan daha fazla cucurbitacin E içeriyor.
Karpuz faydalı mı? Karpuzun faydaları nelerdir?
Görüldüğü üzere karpuz sağlınız açısından yararlı birçok bileşik içeriyor. Bununla birlikte 100 gramlık karpuzun içerisindeki şeker oranı; 10 gram. Bu da onu şekerli bir meyve yapıyor. Bu nedenle özellikle şeker hastalarının karpuzu ölçülü şekilde tüketmesi gerek. Her meyvede olduğu gibi karpuzun da aşırı tüketimi, faydadan çok zarar getirebilir. Karpuzun ölçüsüz tüketimi gaz oluşumuna yol açabilir, ishali ortaya çıkarabilir. Kan basıncı seviyesini düşürebilir, kilo aldırabilir. Elbette karpuzu doğru miktarda tüketerek tüm bunlardan kaçınabilir, olumlu özelliklerinden yararlanabilirsiniz.
Karpuzun faydaları: Vücudu nemli tutar ve tokluk hissini artırır
Su tüketimi, vücudunuzu nemli tutmanın önemli bir yolu. Ayrıca yüksek su içeriğine sahip yiyecekler yemek, vücudunuza su kazandırmaya yardımcı olabilir. Peki karpuzun % 92’sinin su olduğunu biliyor muydunuz? Dahası, yüksek su içeriği meyve ve sebzelerin tok hissetmenize yardımcı olmasını sağlıyor. Kısaca su ve lif kombinasyonu, çok fazla kalori olmadan iyi miktarda besin almanız demek.
Karpuzun faydaları: Antikanser özellikler içerir
Kanser önleyici etkileri için karpuzdaki likopen ve diğer bireysel bitki bileşiklerini inceleyen çeşitli bilimsel çalışmalar mevcut. Likopen alımı bazı kanser türleri için daha düşük bir riskle ilişkilendirilse de, çalışma sonuçları biraz karışık. Konuyla ilgili şimdiye kadarki en güçlü bağlantı ise likopen ve sindirim sistemi kanserleri arasında görünüyor (*).
Karpuzun hücre bölünmesinde rol oynayan bir protein olan insülin benzeri büyüme faktörünü (IGF) düşürerek kanser riskini azalttığı görülüyor. Çünkü yüksek IGF seviyeleri de kanserle bağlantılı (*).
Karpuzun faydaları: Kalp sağlığını destekler
Karpuzdaki çeşitli besinlerin kalp sağlığı için belirli faydaları vardır. Araştırmalar, likopenin kolesterolü ve kan basıncını düşürmeye yardımcı olabileceğini ortaya atıyor. Ayrıca kolesterolün oksidatif hasarını önlemeye de yardımcı olabilir.
Karpuz vücuttaki nitrik oksit seviyelerini artırabilen bir amino asit olan sitrülin de içerir. Nitrik oksit kan damarlarınızın genişlemesine yardımcı olur, bu da kan basıncını düşürür. Karpuzdaki diğer vitaminler ve mineraller de kalbiniz için iyidir. Bunlar arasında A, B6, C vitaminleri, magnezyum ve potasyum bulunur.
Karpuzun faydaları: Enflamasyonu ve oksidatif stresi azaltabilir
Enflamasyon, birçok kronik hastalığın temeldeki nedeni olarak görülür. Karpuz, iltihap önleyici antioksidanlar likopen ve C vitamini bakımından zengin olduğu için iltihaplanmayı ve oksidatif hasarı azaltmaya yardımcı olabilir.
Bir araştırmada, bir gruba C vitamini eklenmiş likopen açısından zengin domates suyu verildi. Genel olarak, iltihap belirteleri azaldı ve antioksidanlar arttı. Karpuz hem likopen hem de C vitamini içerir. Bir antioksidan olarak likopen beyin sağlığına da fayda sağlayabilir.
Karpuzun faydaları: Sindirimi destekler
Karpuzun mideye faydaları merak edilmektedir. Karpuz bol su ve az miktarda lif içerir, her ikisi de sağlıklı sindirim için önemlidir. Lif, dışkınız için hacim sağlarken su, sindirim sisteminizin verimli bir şekilde çalışmasına yardımcı olur. Karpuz da dahil olmak üzere su ve lif bakımından zengin meyve ve sebzeler tüketmek normal bağırsak hareketlerini desteklemek konusunda önemli faydalar sağlayabilir.
Yani karpuz tuvalete çıkarır mı, karpuz bağırsakları çalıştırır mı merak edenler için bu soruların cevabı evet olacaktır.
Karpuzun faydaları: Kas ağrılarını hafifletmeye yardımcı olur
Karpuzdaki bir amino asit olan sitrülin, kas ağrılarını azaltabilir. Karpuz sadece sitrülin içermekle kalmaz, aynı zamanda sitrülin emilimini de artırır.
Küçük ölçekli bir araştırma, sporculara sade karpuz suyu, sitrülin ile karıştırılmış karpuz suyu veya sitrülin içeceği verdi. Her iki karpuz içeceği de tek başına sitrüline kıyasla daha az kas ağrısına ve daha hızlı kalp atış hızı iyileşmesine neden oldu.
Bunun gibi pek çok araştırma, sitrülinin egzersiz dayanıklılığını ve performansı iyileştirme potansiyelinin de yüksek olduğunu gösteriyor.
Karpuzun faydaları: Cilt ve saç sağlığını destekler
Karpuzdaki iki vitamin (A ve C vitaminleri) cilt ve saç sağlığı için son derece önemli. C vitamini, cildinizi esnek ve saçlarınızı güçlü tutan bir protein olan kolajen üretimine yardımcı olur. A vitamini ise cilt hücrelerinin oluşmasına ve onarılmasına yardımcı olduğu için sağlıklı ciltler için gereklidir. Yeterli A vitamini olmadan cildiniz kuruyabilir ve pul pul görünebilir.
Karpuzun içeriğindeki diğer bileşiklerden olan likopen ve beta-karoten de cildinizi güneş yanığına karşı korumaya yardımcı olabilir.
Karpuzun faydaları: Göz sağlığını korur
Likopen, gözün oksidatif hasara ve iltihaplanmaya karşı korunmasına yardımcı olur. Karpuzdaki içeriği ise yaşa bağlı makula dejenerasyonunu önleyebilir. Bu, yaşlı yetişkinlerde körlüğe neden olabilen yaygın bir göz sorunudur. Likopenin bir antioksidan ve anti-inflamatuar bileşik olarak rolü, bu hastalığın gelişmesini ve kötüleşmesini önlemeye yardımcı olabilir.
Karpuzun zararları
Daha önce de bahsettiğimiz gibi karpuz, ölçülü şekilde tüketildiğinde sağlığınıza birçok fayda sağlar. Şeker hastaları karpuzdaki şeker içeriği sebebiyle karpuz tüketimi konusunda özellikle dikkatli olması gereken grup içerisinde yer alır. Bununla birlikte aşırı karpuz tüketimi gaz ve ishal yapabilir. Bu nedenle karpuzu da tıpkı diğer meyve ve sebzeler gibi dengeli şekilde tüketmeye çalışın.
Bonus: Karpuz nasıl seçilir?
Bilenler bilir, iyi karpuz seçmek bir parça deneyim ve bilgi gerektiriyor. Karpuzun kabuğuna bakarken sert, simetrik, ezik olmamasına ve boyutuna kıyasla ağır olmasına dikkat edin. Meyvenin olgunlaşırken zeminle temas ettiği bir tarafında yumuşak sarı bir nokta olacaktır. Bu kısım çok açık sarı renkte veya beyaz bir leke şeklindeyse tamamen olgunlaşmadan toplanmış ve gönderilmiş olabilir. Olgunlaşmış hali daha tatlı ve sulu olacağı için de bu bilgiyi aklınızda bulundurmanızda fayda var.
Not: Bu yazıda yer verilen tüm bilgi ve öneriler bilimsel destekli makaleler baz alınarak, genel bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup herhangi bir uzman tavsiyesi içermemektedir. Her bireyin beslenme ihtiyaçları ve çeşitli besin gruplarına gösterdiği tolerans ve hassasiyet kendi metabolizma işleyişine göre farklılıklar gösterebilir. Olası risk durumlarına karşın sağlığınızı ilgilendiren her türlü konuda mutlaka uzman görüşüne başvurun.
Kaynak: healthline, medicalpark
İlginizi çekebilir: Muzun faydaları: Muz neye iyi gelir, hangi vitaminleri içerir?