Kalp çarpıntısının stres ve kafein tüketiminden bağımsız olası nedenleri

Birine duyduğumuz hisleri veya bir durumun içimizde yarattığı heyecanı “Kalbimi çarptırıyor” diyerek tanımlamak kulağa son derece şirin geliyor. Ama kalp çarpıntısı gerçekten ortaya çıktığında, son derece endişe verici bir deneyim olabilir. Çarpıntı, en kısa tanımıyla, düzensiz ve hızlı kalp atışı hissidir. Sıklıkla göğüste ve boyunda hissedilir; bazen baş dönmesi, göğüs ağrısı, nefes darlığı ile ilişkilendirilebilir. Uzmanlara göre kalp çarpıntısı, insanların bir kardiyoloğu ziyaret etmesinin en yaygın nedenlerinden biridir. Altında yatan sebep ise genellikle iyi huyludur ve semptomlar kısa ömürlüdür. Kalp çarpıntısının nedenleri arasında bazen çok fazla kafein tüketmek, stres, kaygı gibi açık tetikleyiciler vardır. Dolayısıyla bunları değiştirmek, sorunun ortadan kalkmasına yardımcı olabilir. Ama değiştirdiğiniz alışkanlıklara rağmen çarpıntı yaşamaya devam ediyorsanız daha derine inmeniz gerekebilir. Yaşadığınız kalp çarpıntısının altında yatabilecek sinsi nedenlerden bazılarını aşağıda bulabilirsiniz.

Önemli not: Bu yazıda yer verilen tüm bilgi ve öneriler bilimsel destekli makaleler baz alınarak, genel bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup herhangi bir uzman tavsiyesi içermemektedir. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren öğelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurun.

1. Susuz kalmak

Dehidrasyon, yani su kaybı, vücudunuzda dolaşan kan miktarının azalmasına neden olur, sonuçta kalbiniz vücudunuza kan pompalamak için daha hızlı atarak boşluğu doldurmak zorunda kalır ve bu süreç potansiyel olarak kalp çarpıntısına yol açar. Dehidrasyon ayrıca, vücuttaki elektrolit dengesini bozarak da çarpıntıya neden olabilir. Özellikle, düşük potasyum veya magnezyum seviyeleri, hızlı kalp atışlarının sorumlusudur.

Susuz kalmanın yol açtığı çarpıntıları en aza indirmek için, her gün yeterince su ve elektrolit açısından zengin yiyecek ve içecekler tükettiğinizden emin olun. (Mayo Clinic’e göre idrarınız açık sarıysa, doğru yoldasınız demektir.) Sıcak hava koşulları, egzersiz ve Crohn hastalığı gibi hidrasyon seviyelerini etkileyebilecek durumları da hesaba katarak sıvı alımınızı gerektiği şekilde düzenleyin.

2. Gıda hassasiyetleri

Gıda hassasiyetleri de vücutta inflamatuar bir yanıtı tetikleyerek kalp çarpıntısına neden olabilir. Bağışıklık sistemi belirli bir yiyeceği tehdit olarak tanımladığında, kan damarlarının gevşemesine ve kalbin daha hızlı, daha güçlü atmasına neden olabilecek histamin ve diğer enflamatuar kimyasalları serbest bırakır. Bazı insanlar için -özellikle kan şekeri düşük olanlar- yüksek karbonhidratlı veya şekerli yiyecekler çarpıntıyı tetikleyebilir. Diğer yaygın tetikleyiciler ise yüksek sodyum ve baharatlı yiyecekleri içerir.

Bir veya iki haftalık bir süre boyunca tükettiğiniz besinlerin ve eşlik eden semptomların günlüğünü tutarak potansiyel suçluları daha iyi tespit edebilirsiniz. Çarpıntı yaşadığınızda bunun nasıl değiştiğini görmek için şüpheli yiyeceği bir süre beslenmenizden çıkarabilir, ardından yeniden bir eleme ve yerleştirme süreci deneyebilirsiniz. Eğer belirli bir gıdayı tekrar yemeye başlandığınızda kalp çarpıntınız geri geliyorsa, onu beslenmenizden çıkarmanız semptomları hafifletmeye yardımcı olabilir.

3. Yeni bir ilaca veya takviyeye başlamak

Beta blokerler, tiroid ilaçları ve inhalatörler gibi ilaçlara başlamak da kalp atış hızınızı yükseltebilir ve çarpıntıyı tetikleyebilir. Hatta uzmanlar, bunun reçetesiz satılan soğuk algınlığı ilaçları için de -özellikle dekonjestan içerenler- geçerli olduğunu söylüyor. Eğer çarpıntılarınız yeni kullanmaya başladığınız bir ilaç veya takviyeden hemen sonra başladıysa, aldığınız şeye olası alternatifler bulmak için belirtileriniz hakkında doktorunuzla veya eczacınızla konuşun.

4. Uykusuzluk

Uyku yoksunluğu, kalbin elektriksel aktivitesini etkileyerek çarpıntılara neden olabilir. Yetersiz uyku kortizol ve adrenalin gibi stres hormonlarında artışa yol açarak kalbin normal ritmini bozabilir ve kalbin daha hızlı veya düzensiz atmasına yol açabilir. Ayrıca kan basıncında değişiklikler yaratarak çarpıntıya daha fazla katkıda bulunabilir.

Uyku yoksunluğunun neden olduğu çarpıntıyı önlemek için uyku alışkanlıklarınızı düzenlemeyi deneyebilirsiniz. Bu, tutarlı bir uyku düzenine bağlı kalmayı, yatmadan önce uyarıcı aktivitelerden kaçınmayı ve yatak odanızın ortamını konforlu hale getirmeyi içerebilir. Uyku alışkanlıklarınızı iyi yönde geliştirmek için şu yazımızı da inceleyebilirsiniz: Kaliteli uyku için biyolojik saatinizi sıfırlayın ve yeniden kurun

Tüm bunları yapmanıza rağmen kalp çarpıntısı yaşamaya devam ediyorsanız; ayrıca gündüz yorgunluğu, sabah baş ağrıları, konsantrasyon güçlüğü ve sinirlilik gibi belirtiler yaşıyorsanız, doktorunuza başvurarak uyku apnesi için test yaptırmayı düşünün. Uyku apnesine bağlı olarak kandaki oksijen seviyeleri azalabilir ve bu da kalp hücrelerinde doğrudan hasara neden olabilir. Sonuçta çarpıntı ve kalp ritmi bozuklukları ortaya çıkabilir.

5. Düşük kan şekeri

Glikoz, vücut hücreleri için birincil enerji kaynağıdır. Kan şekeri seviyeleri düştüğünde, vücut onları yükseltmek için adrenalin salgılar, bu da kalbin daha hızlı ve daha güçlü atmasına neden olarak çarpıntıya yol açabilir. Kan şekerinin düşmesi, gün boyunca düzenli ve eşit bir şekilde yemek yiyerek önlenebilir. Ancak bunu yaparken öğün ve atıştırmalıklarınızın kompleks karbonhidrat, protein ve yağ dengesi içerdiğinden emin olun. Sağlıklı seçeneklerden yardım almak, özellikle insülin veya diğer şeker düşürücü ilaçlar kullanan şeker hastaları için önemli.

6. Hormonal dalgalanmalar

Regl öncesi sendromu (PMS), hamilelik veya menopoz sırasında yaşanan hormonal dalgalanmalar da kalp çarpıntısına neden olabilir. Örneğin, PMS sırasında östrojen ve progesterondaki artış, kalp atış hızı ve kan akışında artışa neden olarak göğüste çarpıntı hissine yol açabilir. Hamilelik çarpıntıları, genellikle hormon seviyesindeki artışların, kan hacmindeki değişikliklerin ve kalbin iş yükündeki artışın bir kombinasyonundan kaynaklanır. Menopoz sırasında ise östrojen seviyeleri düştüğü için kalp çarpıntısı riski artar (Bu hormonun diğer işlevlerinin yanı sıra kolesterolü kontrol altında tutarak kalp sağlığını koruduğu düşünülmektedir).

Eğer hormonla ilişkili bir kalp çarpıntısı yaşadığınızdan şüpheleniyorsanız herhangi bir tedavinin gerekli olup olmadığını belirlemek için mutlaka bir uzmana başvurun.

7. Demir eksikliği

Anemi -vücuttaki kırmızı kan hücresi eksikliği- kanın vücudunuzun organlarına ve dokusuna eskisi kadar oksijen taşıyamayacağı anlamına gelir. Bu durumda, vücut beyne geri sinyaller gönderir, bu da kalbe gerekli kan akışını sağlamak için hızlanmasını söyler. Kalp atışındaki artış, çarpıntı olarak hissedilir. Aneminin diğer semptomları arasında yorgunluk, halsizlik ve nefes darlığı da olabilir.

Anemiye katkıda bulunan çok sayıda koşul olabileceğinden, doğru tedaviyi bulmak için doktorunuzla görüşmeniz ve uygun tetkikleri yaptırmanız gerekir. Özellikle menopoz öncesi kişilerde aneminin yaygın bir nedeni, genellikle takviyelerle halledilebilen demir eksikliğidir. Altta yatan durumu tedavi etmek, aynı zamanda anemiyi de tedavi edecektir.

8. Tiroid düzensizlikleri

Hipertiroidizmin (aşırı aktif tiroid) etkilerinden biri, kalp atışını hızlandırabilmesi ve hatta anormal ritimlere neden olabilmesidir. Diğer semptomlar arasında ani kilo kaybı, depresyon, adet değişiklikleri ve yorgunluk yer alabilir.

Doktorunuzun vereceği anti-tiroid ilaçları, tiroid hormonunun aşırı üretimini engelleyebilir ve semptomları azaltmaya yardımcı olabilir. Bazı hastaların kalp atış hızını azaltmak için beta bloker ilaçlara da ihtiyacı olabilir. Yüksek hormon düzeylerini azaltmak için tek başına ilaçlar yeterli değilse, doktorunuz ameliyat da önerebilir.

9. Daha önce COVID geçirmiş olmak

Florida merkezli kurul onaylı bir kardiyolog ve elektrofizyolog olan Dr. Robert S. Fishel, “COVID enfeksiyonları, kalp kasının iltihaplanması olan miyokardite neden olabilir. Bu da çeşitli kalp ritmi bozukluklarına yol açabilir.” diyor.

Şubat 2022’de Nature Medicine dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre, COVID ile enfekte olmuş herkes (hafif bir vaka bile), enfeksiyon geçtikten uzun süre sonra kalıcı kalp sorunları yaşama konusunda önemli bir risk altında.

Uzmanlar, çarpıntı ve anormal kalp ritimleri için tedavinin, hastanın spesifik semptomlarına göre uyarlanacağını ve en iyi tedaviyi bulmak için mutlaka bir çalışma yapılması gerektiğini belirtiyor.

Kalp çarpıntınız için doktora gitmeniz gereken durumlar

Yaşadığınız kalp çarpıntısı ara sıra meydana gelen bir çarpıntı değilse, tekrarlayan bir şekilde oluyorsa ve her seferinde birkaç saniyeden fazla sürüyorsa, doktorunuzla temasa geçmelisiniz.
Çarpıntılarınız şiddetli baş dönmesi, nefes darlığı, göğüs ağrısı, yorgunluk ve bayılma gibi semptomlarla ilişkiliyse hemen bir doktora görünmelisiniz. Ayrıca ailenizde kalp ritmi bozuklukları öyküsü varsa veya kalp problemi yaşayan bir akrabanız varsa da aynı şey geçerlidir.

Kaynaklar: huffpost, healthline, webmd

İlginizi çekebilir: Yemekten Sonra Kalp Çarpıntısının Nedenleri