Hayatta şüphesiz ki hepimiz iyi hissetmek, daha mutlu olmak, tatminkar bir yaşam sürmek istiyoruz ve çoğu zaman tüm bunları sağlayacak şeylerin dışarıda bir yerlerde olduğu inancını taşıyoruz. Peki ya tek yapmamız gereken kendimize dönüp bakmak ve hangi ihtiyaçlarımızın karşılanmadığını bulmaksa? Amerikalı psikolog Abraham Maslow’un 1943 yılında insan ihtiyaçlarını belli bir sıraya koyarak oluşturduğu İhtiyaçlar Hiyerarşisi Piramidi, hayatımızı iyileştirmek için etkili bir yol gösterici olabilir. Kendimize ‘Gerçekten neye ihtiyacım var?’ diye sorduğumuzda belki de hayatımızdaki birçok şeyin cevabını bulabiliriz.

Tiny Buddha yazarlarından yaşam koçu ve manevi girişimci Emilie Pelletier’in kendi deneyimlerinden ve ihtiyaçlar hiyerarşisinden yola çıkarak hazırladığı rehber, hayatta hangi ihtiyaçlarınızın karşılık bulamadığını belirlemeniz ve onlar üzerine çalışmanız konusunda yardımcı olabilir.

“Bedeninize, zihninize ve ruhunuza bakmak sizin en büyük sorumluluğunuzdur. Bu, ruhunuzun ihtiyaçlarını dinlemek ve sonra onları onurlandırmakla ilgili.” ~Kristi Ling

Karşılanmamış ihtiyaçlarımızı nasıl belirleriz?

Karşılanmamış ihtiyaçları belirlemenin ilk adımı farkındalıktır. Neye ihtiyacınız olduğunu bulmak için hayatınızda hangi ihtiyaçlarınızın karşılanmadığını fark etmeniz gerekir. Karşılanmayan ihtiyaçlarınızı bulmak için ilk aşamada Maslow’un İhtiyaçlar Piramidi’nden yola çıkarak, piramitte yer alan her bir basamak için kendinize birtakım sorular sorabilirsiniz.

1. Fizyolojik ihtiyaçlar

Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisinde ilk sırada yer alan fiziksel ihtiyaçlar; yemek yemek, su içmek, uyumak gibi en temel ihtiyaçları içerir. Bu ihtiyaçların karşılanması, bedenin ve zihnin ihtiyaç duyduğu ‘yakıtı’ yani enerjiyi sağlar. Temel ihtiyaçlarınızı karşılayıp karşılamadığınızı fark etmek için kendinize şu soruları sorabilirsiniz:

Vücudumu beslemek için yeterince doyurucu gıda yiyor muyum?

Sabah kalktığımda kendimi dinlenmiş hissediyor muyum?

0-10 arası bir ölçekte, enerji seviyem nerede?

Çoğumuzun bir şekilde yemek yeme ilgili bir sorunu olmasa bile dinlenme ve yeterli besinleri, takviyeleri alma konusundaki eksikliği yaygındır. Eğer kendinizi sürekli yorgun hissediyorsanız bedeniniz sinyal veriyor olabilir. Bir doktor kontrolünde gerekli sağlık testlerini yaptırarak vücudunuzdaki eksiklikleri tespit edebilir, ona göre yaşamınızda düzenlemeler yapabilirsiniz.

2. Güvenlik ihtiyaçları

İkinci aşamada yer alan güvenlik ihtiyaçları, isminden de anlaşılacağı üzere güvenlikle ilgili ihtiyaçların karşılanmasına karşılık gelir. Örneğin, iş güvenliği, gelir güvenliği, varlık güvenliği gibi istihdam ve sahip olunan her şeyin güvende olup olmadığına ilişkin kesinlik bu aşamada yer alır. Güvenliğinizden emin olmak için şu sorulara yanıt vermeyi deneyebilirsiniz:

Kendimi geçindirmek ve rahat hissetmek için yeterli finansal kaynağa sahip miyim?

Genel olarak, kendimi güvende hissediyor muyum?

Fiziksel, zihinsel ve duygusal sağlığımın durumu nedir?

Sık sık stresli ve endişeli hissediyor muyum? Rahatlamama yardımcı olacak araçlarım var mı?

Gibi sorular ile bedeninizin, sağlığınızın, finansal kaynaklarınızın, kısaca tüm varlıklarınızın güvenliğinden emin olabilirsiniz. Karşılanmayan bir güvenlik ihtiyacınız olduğunu fark ederseniz bu konuda neler yapabileceğinizi düşünmeye başlayabilirsiniz.

3. Sosyal ihtiyaçlar

İhtiyaçlar hiyerarşisinin üçüncü aşaması, ait olmakla ilgili sosyal ihtiyaçlardır. Bunlar aile, arkadaşlık, romantik ilişkiler, karşılıklı sevgi ve kabul gibi ihtiyaçlardır. Bu kategorideki karşılanmamış ihtiyaçları ortaya çıkarmak için kendinize şu soruları sormayı deneyebilirsiniz:

Genel olarak ilişkilerim beni tatmin ediyor mu?

Çevremde güvenebileceğim insanlar var mı?

Çevremdeki insanlar tarafından kabul edildiğimi ve desteklendiğimi hissediyor muyum?

İnsanlarla düzenli olarak etkileşime giriyor ve bağ kuruyor muyum yoksa sık sık yalnız mı hissediyorum?

Belki de içinizdeki boşluğun sebebi bu kategorideki ihtiyaçlarınızın karşılanamıyor olmasından kaynaklanıyor olabilir. Çevrenizdeki insanları gözden geçirerek, ilişkilerinizin sizi tatmin edip etmediğini değerlendirerek bu tür ihtiyaçlarda nasıl bir eksiklik yaşadığınızın farkına varabilirsiniz.

4. Saygınlık ihtiyaçları

Saygı, hem kendimizle hem de başkalarıyla olan ilişkilerimizde en önemli değer ve ihtiyaçlar piramidinin de dördüncü aşaması. Takdir edilmek, değer görmek, saygıyla karşılanmak, öz değer bu aşamada yer alır. Saygı ile ilişkili ihtiyaçlarınızın karşılanıp karşılanmadığını anlamak için:

İşte, evde ve arkadaş grubumda takdir edildiğimi hissediyor muyum?

Kendi kendime konuşmam çoğunlukla olumlu mu yoksa olumsuz mu?

İyi niteliklere sahip olduğuma inanıyor muyum? Başkaları bu nitelikleri takdir ediyor mu?

Genel olarak işte, evde ve sosyal çevrelerde kendimi iyi hissediyor muyum?

Sorularını kendinize sorabilirsiniz. Bu sayede saygınlığa ilişkin ihtiyaçlarınızı karşıladığınızdan emin olarak benlik algınızı geliştirebilir hem kendinizle hem başkalarıyla olan ilişkilerinizi güçlendirebilirsiniz.

5. Kendini gerçekleştirme ihtiyaçları

Maslow’un potansiyelimizi gerçekleştirmek olarak tanımladığı kendini gerçekleştirme ihtiyaçları, bir amaç duygusu hissetmeyi ve bir birey olarak büyümeyi, gelişmeyi içerir. Yaşam amacınızı sorgulamak, sizi ayakta tutan şeyleri bulmak, kendini gerçekleştirme ihtiyaçlarınızı gözden geçirmenize yardımcı olabilir. Kendinize şu soruları sorabilirsiniz:

Hayatımın anlamlı ve bir amacı olduğunu düşünüyor muyum?

Yaptığım iş beni tatmin ediyor mu?

Becerilerimi ve doğal güçlerimi bana zevk verecek şekilde kullanıyor muyum?

Sürekli büyüyor ve gelişiyor muyum?

Bu sorulara cevap ararken kendinizi gerçekleştirme basamağındaki ihtiyaçlarınızı karşılayıp karşılayamadığınızı bulabilir, yaşam yolunda daha doğru bir vizyon geliştirebilir, gücünüzü artırabilirsiniz.

Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisinde yer alan beş basamağı değerlendirdikten sonra kendinize iki alanda daha ihtiyaçlarınızı karşılayıp karşılamadığınızı sorarak ilerleyebilirsiniz: Kendini aşma ve boş zaman ihtiyaçları.

6. Kendini aşma ihtiyaçları

Kendini aşma, başkalarıyla ve tüm yaşamla bağlantılı hissetmek ve buna göre hareket etmekle ilgilidir. Bu seviyede, katkı, hizmet ve etki arzusu yer alır. Ayrıca manevi, yüksek bir güce bağlanmak da kendini aşma ihtiyaçlarının bir parçasıdır. Bu alandaki ihtiyaçlarınızı değerlendirmek için kendinize sorabileceğiniz sorular şunlardır:

Başkaları ve dünya üzerinde olumlu bir etki yaratıyor muyum?

Başkalarına, doğaya ve belki de daha yüksek bir güce bağlı hissediyor muyum?

Manevi pratiklerimden memnun muyum?

7. Boş zaman ihtiyaçları

Dinlenmek, eğlenmek şüphesiz ki en az diğer ihtiyaçlarımız kadar önemli ve karşılanmayı hak ediyor. Ancak, hayatın koşuşturmasına kendimizi kaptırdığımızda bu ihtiyaçlarımızı ihmal edebiliyoruz. Sizin de karşılanmamış ihtiyaçlarınız bu kategoride yer alıyorsa onları fark etmek için kendinize şu soruları sorabilirsiniz:

İşte, evde ve boş zamanlarımda eğleniyor muyum?

Bana keyif veren şeyleri yapıyor muyum?

Ne sıklıkla gülüyorum?

Unutmayın, eğlence ve kahkaha eksikliği de en az diğer ihtiyaçlarınızın karşılanmaması kadar ruh sağlığınızı olumsuz etkileyebilir.

İhtiyaçlarımızı belirledikten sonra nasıl karşılayabiliriz?

Karşılanmamış ihtiyaçlarınızı belirledikten sonra adım adım ilerlemeye devam ederek ve onları nasıl karşılayabileceğinizi bularak eyleme geçmeniz gerekir. Aşağıdaki 3 adım bu konuda yardımcı olabilir:

1. Hemen ilgilenmeniz gereken ihtiyacı tanımlayın

Yukarıdaki ihtiyaçları karşılayıp karşılamadığınızı fark edebilmek için sorduğunuz sorular sonrasında her bir kategoriye 0 ile 10 arasında oraya ait olan ihtiyaçlarınızın ne ölçüde karşılandığına dair bir puan verin. Daha sonra en düşük puanı alan ihtiyaçlar basamağına odaklanın ve ilk olarak oradaki ihtiyaçlarınızı karşılamaya başlamak için hazır olun.

2. Karşılanmayan ihtiyaçlarınızı karşılamanın yollarını bulun

En düşük puanı alan ve daha acil karşılanması gereken ihtiyaçlarınıza nasıl cevap verebileceğinizin yollarını düşünmeye başlayın. Örneğin, boş zaman ihtiyaçlarınızda eksiklik varsa kendinizi daha fazla eğlendirmek için neler yapabileceğinizi bulun. Belki her hafta bir etkinliğe katılmak ya da haftada birkaç günü size keyif veren buluşmalara ayırmak gibi içinize neşe katacak ve boş zamanlarınızı daha iyi değerlendirmenizi sağlayacak eylemler bu alandaki ihtiyaçlarınızı karşılamaya yardımcı olabilir.

3. Küçük bir eylem seçin ve planlayın

Kendinizle baş başa bir beyin fırtınası yaptıktan ve ihtiyaçlarınızı karşılamanın yollarını bulduktan sonra artık harekete geçme zamanı. Yapabilecekler listenizden en az bir eylemi seçin ve hemen uygulamaya başlayın.

İlk adımı tamamladıktan ve karşılanmamış ihtiyaçlarınızı bulduktan sonra en düşük puandan başlayarak en yüksek puan aldığınız basamaklara doğru kalan adımları takip edebilir, tüm ihtiyaçlarınızın karşılık bulduğundan emin olabilirsiniz. Tüm bu adımlar, özellikle neye ihtiyacımız olduğunu bile bilmediğimiz, içimizdeki boşluğu, yaşamımızdaki eksikliği neyle dolduracağımızdan emin olamadığımız anlarda yol gösterebilir.

Unutmayın, kendinize yapabileceğiniz en iyi öz bakım, ihtiyaçlarınızı karşılamak için bir an önce harekete geçmektir!

İlginizi çekebilir: Kendine gerçekten iyi bakıyor musun: İyi bir öz-bakım için ne gereklidir?

Kaynak: tinybuddha